55°32′N 25°06′E/55,533333 25,100000Onikszty
 Onikszty | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Okręg | |||||
| Populacja (2005) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy |
381 | ||||
| Kod pocztowy |
LT-29001 | ||||
Położenie na mapie Litwy  | |||||
| 55°32′N 25°06′E/55,533333 25,100000
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Portal  Litwa, Łotwa i Estonia
| |||||
Onikszty (lit. Anykščiai wymowa) – miasto w północnej Litwie (100 km od Wilna), nad rzeką Świętą. 9 tys. mieszkańców (2017) – zdecydowaną większość stanowią Litwini.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza wzmianka o mieście pochodzi z 1442 r.[1] W XVI w. w mieście dwór zbudował Mikołaj Radziwiłł. Największy rozwój Onikszty przeżywały w pierwszej połowie XIX w. – wybudowano kościół i dwie synagogi. Z 1873 pochodzi natomiast cerkiew prawosławna św. Aleksandra Newskiego[2].
Niedaleko miasteczka toczono walki podczas powstania listopadowego i styczniowego, a w samej miejscowości działała wytwórnia powstańczej broni. W 1902 powstała elektrownia wodna. W 1908 przebudowano miejscowy kościół (wybudowany w XVIII w.) pw. św. Mateusza na styl neogotycki. Świątynia ta jest najwyższym kościołem na Litwie – sięga 79 m. W trakcie II wojny światowej Niemcy zabili w Oniksztach ok. 1,5 tys. mieszkańców, głównie Żydów.
Z Onikszt pochodził Józef Abelewicz – polski duchowny rzymskokatolicki, pedagog, oraz Antanas Baranauskas – litewski poeta, biskup sejneński w latach 1897–1902.
Pod Oniksztami znajduje się też jedyne na Litwie Muzeum Konia (Arklio muziejus).
Współpraca zagraniczna[edytuj | edytuj kod]
Castelforte 
Włochy
Catonsville 
Stany Zjednoczone
Heek 
Niemcy
Madona 
Łotwa
Nepomuk 
Czechy
Gmina Ödeshögs 
Szwecja
Olaine Łotwa
Gmina Os 
Norwegia
Sejny 
Polska
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- 1 Pułk Przedniej Straży JKM Wielkiego Księstwa Litewskiego
- 2 Pułk Przedniej Straży Buławy Wielkiej Litewskiej
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Baranauskas, Tomas. Drumstas vanduo Anykščių istorijos ištakose, Lituanistica, 2022, nr. 3 (129), p. 250-253.
- ↑ G. Szlewis, Православные храмы Литвы, Свято-Духов Монастыр, Vilnius 2006, ISBN 9986-559-62-6.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Strona władz miejskich Onikszt
- Muzeum Konia
- Onikszty, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 534.