Opowieści kanterberyjskie

Geoffrey Chaucer jako pielgrzym. Z rękopisu *Opowieści kanterberyjskich*

Opowieści kanterberyjskie (ang. Canterbury Tales) – zbiór opowiadań z XIV w. autorstwa Geoffreya Chaucera, historie opowiadane przez grupę pielgrzymów, zmierzających z Southwark do grobu Thomasa Becketa w Canterbury. Opowieści te zostały napisane w języku średnioangielskim.

Tekst i jego układ[edytuj | edytuj kod]

Tekst jest nie tylko zabytkiem literatury, ale stanowi cenne źródło informacji dla językoznawców oraz historyków zainteresowanych myślą i postawami społecznymi w końcu XIV wieku.

Dzieło Chaucera jest bardzo wyrafinowane pod względem formalnym. Poeta wykorzystuje rymowany parzyście dziesięciozgłoskowiec i różnego rodzaju zwrotki, w tym strofę królewską^[1].

Opowieści kanterberyjskie są zbudowane na zasadzie opowieści ramowej z jednym narratorem głównym i wieloma innymi narratorami, analogicznie do Dekamerona Giovanniego Boccaccia. Najważniejsze przedstawione historie to:

Opowieść rycerza
Opowieść młynarza
Opowieść włodarza
Opowieść damy z Bath
Opowieść kwestarza
Opowieść kucharza
Opowieść giermka
Opowieść woźnego
Opowieść ziemianina
Opowieść przekupnia relikwii
Opowieść księdza z orszaku przeoryszy
Opowieść szafarza
Opowieść sługi kanonika

Dzieło było zamierzone na o wiele większą skalę (120 opowiadań), jednak poeta nie doprowadził go do końca.

Polskie tłumaczenia[edytuj | edytuj kod]

Opowieści kanterberyjskie (w wyborze, głównie powiastki z gatunku fabliaux) na język polski przełożyła Helena Pręczkowska. Tłumaczenie to ukazało się w 1963 roku w Wydawnictwie Ossolineum. Opowieść rycerza przetłumaczył Przemysław Mroczkowski^[2]. Jako pierwszy fragmenty prologu głównego przetłumaczył Jan Kasprowicz^[3]. W 2021 roku nakładem Biblioteki Śląskiej ukazało się tłumaczenie Jarka Zawadzkiego; zdaniem wydawcy będzie to „pierwszy kompletny przekład arcydzieła średniowiecznej poezji narracyjnej”, zaś w pracach nad przekładem „uczestniczył Zespół Konsultacyjny złożony ze znawców literatury i kultury dawnej – anglistów, mediewistów i komparatystów”^[4]^[5].

Aluzją do początku Opowieści kanterberyjskich jest pierwsza linijka Ziemi jałowej T.S. Eliota.

Film[edytuj | edytuj kod]

W 1972 powstał film w reżyserii Piera Paolo Pasoliniego, który otrzymał Złotego Niedźwiedzia.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

100 najlepszych książek Norweskiego Klubu Książki

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Joseph Berg Esenwein, Mary Eleanor Roberts, The art of versification. Revised edition, Springfield 1921, s. 111.
↑ Geoffrey Chaucer, Opowieść rycerza. Przełożył i przypisami oraz posłowiem opatrzył Przemysław Mroczkowski, Kraków 1988.
↑ Przekład znalazł się w antologii Poeci angielscy. Wybór poezyi, Lwów 1907.
↑ Bibliotheca Translata (informacje o serii oraz o działalności wydawniczej Biblioteki Śląskiej) [online], 20 stycznia 2021 .
↑ Drugie wydanie pierwszego pełnego przekładu „Opowieści kanterberyjskich” Geoffreya Chaucera już w przedsprzedaży - Biblioteka Śląska [online], katowice.pl [dostęp 2024-04-24] (pol.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

[1] Joseph Berg Esenwein, Mary Eleanor Roberts, The art of versification. Revised edition, Springfield 1921, s. 111.

[2] Geoffrey Chaucer, Opowieść rycerza. Przełożył i przypisami oraz posłowiem opatrzył Przemysław Mroczkowski, Kraków 1988.

[3] Przekład znalazł się w antologii Poeci angielscy. Wybór poezyi, Lwów 1907.

[4] Bibliotheca Translata (informacje o serii oraz o działalności wydawniczej Biblioteki Śląskiej) [online], 20 stycznia 2021 .

[5] Drugie wydanie pierwszego pełnego przekładu „Opowieści kanterberyjskich” Geoffreya Chaucera już w przedsprzedaży - Biblioteka Śląska [online], katowice.pl [dostęp 2024-04-24] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]