Ordnungspolizei

Ordnungspolizei (w skrócie OrPo, pol. Policja Porządkowa) – formacja istniejąca w III Rzeszy w latach 1936–1945, podporządkowana bezpośrednio Heinrichowi Himmlerowi, zwierzchnikowi policji w Niemczech (niem. Chef der Deutschen Polizei). Na czele OrPo stał komendant główny (niem. Chef der Ordnungspolizei), zaś centralą OrPo był Główny Urząd Policji Porządkowej (niem. Hauptamt Ordungspolizei).
Szefem Ordnungspolizei był do 31 sierpnia 1943 SS-Oberstgruppenführer i Generaloberst policji Kurt Daluege, następnie do 8 maja 1945 SS-Obergruppenführer i generał policji Alfred Wünnenberg.
Obok OrPo drugim filarem narodowo-socjalistycznej struktury policyjnej była Policja Bezpieczeństwa (niem. Sicherheitspolizei, Sipo), składająca się z policji kryminalnej (niem. Kriminalpolizei, Kripo) i policji politycznej (niem. Gestapo) wraz ze Służbą Bezpieczeństwa (niem. Sicherheitsdienst, SD). 27 września 1939 z połączonych Sipo i SD utworzono RSHA (pol. Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy).
Stopnie[edytuj | edytuj kod]
Stopnie generalskie[edytuj | edytuj kod]
Nazwa stopnia | Odpowiednik w SS | Naramiennik | Insygnia 1936-42 |
Insygnia 1942-45 |
Chef der Deutschen Polizei | Reichsführer-SS | ![]() |
![]() |
![]() |
Generaloberst der Polizei | SS-Oberstgruppenführer | ![]() |
– | ![]() |
General der Polizei | Obergruppenführer | ![]() |
– | ![]() |
Generalleutnant der Polizei | Gruppenführer | ![]() |
– | ![]() |
Generalmajor der Polizei | Brigadeführer | ![]() |
– | ![]() |
Stopnie oficerskie[edytuj | edytuj kod]
Nazwa stopnia | Odpowiednik w SS | Naramiennik |
Oberst der Polizei | Standartenführer | ![]() |
Oberstleutnant der Polizei | Obersturmbannführer | ![]() |
Major der Polizei | Sturmbannführer | ![]() |
Hauptmann der Polizei | Hauptsturmführer | ![]() |
Oberleutnant der Polizei | Obersturmführer | ![]() |
Leutnant der Polizei | Untersturmführer |
Stopnie podoficerskie[edytuj | edytuj kod]
Nazwa stopnia | Tłumaczenie | Odpowiednik w SS | Naramiennik |
Meister | Mistrz | Sturmscharführer | 7 |
Hauptwachtmeister | Szef-wachmistrz | Hauptscharführer | 6 |
Revier-oberwachtmeister (Schupo) Bezirks-oberwachtmeister (Gendarmerie) Zugwachtmeister (Kasernierte Polizei) |
Starszy wachmistrz dzielnicowy Starszy wachmistrz rejonowy Wachmistrz-plutonowy |
Oberscharführer | 5 |
Oberwachtmeister | Starszy wachmistrz | Scharführer | 4 |
Wachtmeister | Wachmistrz | Unterscharführer | 3 |
Rottmeister | Mistrz drużynowy | Rottenführer | |
Unterwachtmeister | Młodszy wachmistrz | Sturmmann | |
Anwärter | Kandydat | Mann |
Formacje podległe[edytuj | edytuj kod]
W skład Policji Porządkowej OrPo w III Rzeszy, jak i w Generalnym Gubernatorstwie wchodziły:
- Schutzpolizei (Schupo, Policja Prewencyjna dosł. Policja Ochronna) w miastach powyżej 5000 mieszkańców i Kasernierte Polizei zwarte skoszarowane jednostki policyjne (bataliony i pułki policyjne por. Pułk Policji Krakau). Zwarte oddziały Schupo były używane także poza macierzystymi garnizonami, w tym na obszarze tyłowym frontu (m.i. z Einsatzgruppen) i w krajach okupowanych przez III Rzeszę, w tym na ziemiach polskich[1].
- Gendarmerie (Żandarmeria) w mniejszych miejscowościach – policja ochronna w mniejszych miejscowościach,
- Bahnschutzpolizei (Policja Kolejowa) – straż kolejowa,
- Feuerschutzpolizei (Policja Przeciwpożarowa) – zawodowa straż pożarna,
- Funkschutz (Straż Radiowa) – ochrona obiektów nadawczych,
- Luftschutzpolizei (Policja Przeciwlotnicza) – obrona przeciwlotnicza,
- Postschutz (Straż Pocztowa) – ochrona urzędów pocztowych, a także linii telegraficznych i telefonicznych,
- Technische Nothilfe (Wsparcie Techniczne) – zwarte oddziały inżynieryjno-saperskie,
- Verkehrspolizei (Policja Drogowa) – policja drogowa,
- Verwaltungspolizei (Policja Administracyjna) – odpowiadała za postępowania administracyjne,
- Wasserschutzpolizei (Policja Wodna) – policja rzeczna,
- Werkschutzpolizei (Policja Zakładowa) – straż w zakładach pracy.
Poza terenem Rzeszy w skład Policji Porządkowej wchodziły jeszcze inne struktury o charakterze policyjnym:
- Policja Polska Generalnego Gubernatorstwa (tzw. granatowa policja)
- Żandarmeria w Generalnym Gubernatorstwie
- Jüdischer Ordnungsdienst
- Białoruska Policja Pomocnicza
- Ukraińska Policja Pomocnicza
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Mała encyklopedia 1971 ↓, s. 130.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Christopher R. Browning, Jürgen Peter Krause: Ganz normale Männer. 3. Aufl., Rowohlt, Hamburg 1999. ISBN 3-499-60800-6.
- Hans Buchheim: SS und Polizei im NS-Staat. Staatspolitische Schriftenreihe 13 (Sammlung über Recht des Nationalsozialismus), Studiengesellschaft für Zeitprobleme, Duisdorf bei Bonn, 1964. ASIN B0000BGX84
- Wolfgang Curilla: Die deutsche Ordnungspolizei und der Holocaust im Baltikum und in Weißrußland 1941–1944. 2. Aufl., Schöningh, Paderborn 2006. ISBN 3-506-71787-1.
- Friedrich Wilhelm: Die Polizei im NS-Staat. Die Geschichte ihrer Organisation im Überblick. 2. Aufl., Schöningh, Paderborn 1999. ISBN 3-506-77513-8.
- Mała encyklopedia wojskowa. R-Ż. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1971.