Organizacja pozarządowa
Organizacja pozarządowa (ang. non-government organization, popularny skrót NGO) – organizacja działająca na rzecz wybranego interesu i niedziałająca w celu osiągnięcia zysku[1].
W prawie międzynarodowym, w odróżnieniu od organizacji międzyrządowych, organizacje pozarządowe grupują nie państwa, lecz osoby fizyczne lub prawne, i z reguły z różnych krajów (najczęściej przyjmuje się, że minimum z trzech). Działają w oparciu o prawo krajowe siedziby organizacji, a powstają w wyniku nie umowy międzynarodowej, ale umowy cywilnoprawnej.
Organizacje pozarządowe bywają nazywane trzecim sektorem, obok sektora publicznego (władz rządowych i samorządowych) i rynkowego (przedsiębiorców)[2]. Organizacje pozarządowe – w odróżnieniu od organów publicznych a podobnie jak przedsiębiorcy – są prywatne i powstają z inicjatywy ich założycieli (prywatnych osób), ale – w odróżnieniu od przedsiębiorstw a podobnie jak władze publiczne – działają w interesie publicznym, a nie prywatnym. Charakterystyczną cechą organizacji pozarządowych jest więc brak powiązań z władzą publiczną[3].
Termin „organizacja pozarządowa” nie jest równoznaczny z terminem „organizacja społeczna”, np. związek zawodowy jest organizacją społeczną, lecz nie jest organizacją pozarządową.
Organizacje pozarządowe w Polsce[edytuj | edytuj kod]
W polskim prawie definicję ustawową organizacji pozarządowej zawiera art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 2022 r. poz. 1327), zgodnie z którym organizacjami pozarządowymi są, nie będące jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, i niedziałające w celu osiągnięcia zysku, osoby prawne lub jednostki nieposiadające osobowości prawnej utworzone na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacje i stowarzyszenia, przy czym niektórych przepisów ustawy nie stosuje się do fundacji publicznych i fundacji partii politycznych.
56% Polek i Polaków ufa NGO-som wynika z badań Stowarzyszenia Klon/Jawor, przeprowadzonych w listopadzie 2020 roku[4].
W Polsce agregatorem informacji na temat organizacji pozarządowych jest portal ngo.pl prowadzony przez Stowarzyszenie Klon/Jawor.

Najważniejsze fakty o organizacjach pozarządowych w Polsce[edytuj | edytuj kod]
- W Polsce zarejestrowanych jest 143 000 organizacji[6]
- 8694 organizacjom pozarządowym w Polsce można przekazywać 1%[7]
- Roczny budżet organizacji pozarządowej w Polsce to 26 000 PLN[8]
- 63% organizacji współpracuje z wolontariuszami i wolontariuszkami[9]

Badania organizacji pozarządowych w Polsce[edytuj | edytuj kod]
- Praca w pandemii. Raport z badań 2020/2021
- Rok w pandemii. Raport z badań 2020/2021
- Zaufanie i wizerunek NGO. Wyniki sondażu XI 2020
- ZaTRUDnienie. Problemy personelu NGO 2020
- Oblicza lokalności. NGO w mieście 2020
- Organizacje pozarządowe wobec pandemii. Raport z badań 2020
- Zysk nie tylko społeczny. Działalność ekonomiczna NGO 2019
- Forma ma znaczenie. Stowarzyszenia i fundacje 2019
- Organizacje równościowe w Polsce. Raport z badań 2019
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Transparency International
- organizacja non-profit
- organizacja pożytku publicznego
- przekazywanie 1% podatku dochodowego na rzecz organizacji pożytku publicznego w Polsce
- międzynarodowa organizacja pozarządowa
- Światowy Dzień NGO
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, Artykuł 3 [dostęp 2023-01-31] .
- ↑ Hubert Izdebski , Ustawa o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Komentarz., Warszawa 2003, str. 5 .
- ↑ Co to jest organizacja pozarządowa (NGO)?. fakty.ngo.pl. [dostęp 2018-07-19].
- ↑ Jak Polki i Polacy widzą organizacje społeczne? Przeczytaj o tym w e-booku, ngo.pl [dostęp 2021-06-13] (pol.).
- ↑ a b Modele funkcjonowania NGO [infografika], ngo.pl [dostęp 2021-10-19] (pol.).
- ↑ Liczba NGO w Polsce, ngo.pl [dostęp 2021-06-13] (pol.).
- ↑ Organizacje pożytku publicznego (OPP) i 1% podatku, gov.pl [dostęp 2021-06-13] (pol.).
- ↑ Finanse NGO, ngo.pl [dostęp 2021-06-13] (pol.).
- ↑ Wolontariat w organizacjach, ngo.pl [dostęp 2021-06-13] (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Portal organizacji pozarządowych
- Internetowa baza danych organizacji pozarządowych
- Wyszukiwanie organizacji pożytku publicznego