Oryks południowy
| Oryx gazella[1] | |||
| (Linnaeus, 1758) | |||
.jpg)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
oryks południowy | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 Oryks południowy – zasięg[3] | |||
Oryks południowy[4] (Oryx gazella) – gatunek ssaka z rodziny wołowatych (Bovidae).
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Suche tereny trawiaste i pustynne południowo-zachodniej Afryki. Głównie Afryka Południowa (RPA, Namibia, Botswana, Angola, Zimbabwe, Tanzania, Uganda) oraz mniej licznie na wschodzie kontynentu (Etiopia, Sudan, Somalia)[5]. Obecnie gatunek można odnaleźć również na terenie USA (Nowy Meksyk), dokąd został sztucznie wprowadzony[6]. Oryksy południowe żyją w stadach liczących 30–40 osobników, obowiązuje hierarchia. O. gazella zamieszkuje stepy, sawanny, półpustynie i pustynie[6]; preferuje kamieniste równiny (ze stałym dostępem do wody), ale równie dobrze radzi sobie na terenach górzystych (zarejestrowane na wysokości 900 m n.p.m.) z sezonowym dostępem do wody[7]. Częściej wybiera otwarte, niezarośnięte przestrzenie niż te z bujną roślinnością[7].
Wymiary[edytuj | edytuj kod]
- Masa ciała: 180–225 kg.
- Długość ciała: 1,8–2,35 m.
- Długość ogona: 80–90 cm.
- Wysokość w kłębie: 1,2–1,4 m.
Wygląd[edytuj | edytuj kod]
Barwa płowa z białą stroną brzuszną. Głowa czarno-biała. Czarne pasy biegnące od gardła, przez boki, do górnej części kończyn tylnych. Ogon barwy czarnej. Rogi występują u obu płci, proste lub lekko wygięte, dorastają do 120–150 cm długości.
Pożywienie[edytuj | edytuj kod]
Żywi się roślinami, głównie trawą, ziołami, soczystymi korzeniami, owocami, pąkami drzew i krzewów. Może obejść się bez wody przez kilka dni. Jest ekspertem w znajdowaniu wody, często kopie w wysuszonym korycie rzeki, by uzyskać dostęp do wody zgromadzonej pod ziemią.
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Po ciąży, która trwa 240 dni, rodzi się jedno młode.
Znaczenie dla gospodarki[edytuj | edytuj kod]
O. gazella stanowi ważny element w gospodarce krajów Afryki Południowej. Dla celów ekonomicznych hodowany na farmach, ranczach – rekreacja oraz przemysł spożywczy. Ceniony jako trofeum łowieckie[2]. Mieszkańcy plemion wykorzystują grubą skórę i rogi oryksów do produkcji tradycyjnej broni[7]. Zwierzęta te bywają atrakcją ogrodów zoologicznych[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Oryx gazella, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b IUCN SSC Antelope Specialist Group, Oryx gazella, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2021-02-13] (ang.).
- ↑ IUCN (International Union for Conservation of Nature) 2008. Oryx gazella. In: IUCN 2015. The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2015.2. http://www.iucnredlist.org. Downloaded on 14 July 2015.
- ↑ Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk, 2015, s. 297. ISBN 978-83-88147-15-9.
- ↑ a b McDade M.C., 2003. Bovids II Hartebeests, wildebeests, gemsboks, oryx, and reedbucks (Hippotraginae). W red. Hutchins M., Kleiman D.G., Geist V. i McDade M.C. Grzimek’s Animal Life Encyclopedia, 2nd edition. MI: Gale Group., 16:27–42.
- ↑ a b Komosińska H. i Podsiadło E., 2002. Ssaki kopytne. Przewodnik. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa, 236–237.
- ↑ a b c Sanders S., 2005. Oryx gazella. Animal Diversity Web.