Orzeszki pistacjowe
Orzeszki pistacjowe – owoce drzew z rodzaju pistacja. Pod względem botanicznym są to pestkowce[1]. Właściwą, jadalną ich częścią jest pestka. Otacza ją zdrewniała i bardzo twarda łupina. U całkowicie dojrzałych orzeszków pistacjowych łupina ta jest pęknięta i rozwarta tak, że widoczna jest pestka, u niecałkowicie dojrzałych jest pełna. Zewnętrzna warstwa odpada po dojrzeniu owoców lub jest usuwana[2][3].
Orzeszki pistacjowe są jadalne. W Polsce dostępne są głównie importowane, pochodzące od uprawianej pistacji właściwej (Pistacia vera), jednak inne gatunki pistacji też wytwarzają jadalne pestkowce[4]. Zjadane były przez ludzi od bardzo dawna. Orzeszki pistacji atlantyckiej (Pistacia atlantica), wraz z ziarnami zbóż, migdałami, nasionami grochu i wyki znaleziono w grocie w Turcji w wykopaliskach datowanych na 7 tysięcy lat p.n.e. W Lakisz znaleziono orzeszki pistacjowe z okresu 3400–2500 lat p.n.e.[5]
Wartości odżywcze
[edytuj | edytuj kod]Orzechy pistacjowe zawierają dużo kwasów tłuszczowych jednonienasyconych, ich znaczną część stanowi kwas oleinowy, którego jest 32,0 g na 100 g. W 100 g orzeszków znajduje się bardzo dużo aminokwasów[6]:
- Alanina – 871 mg;
- Arginina – 1928 mg;
- Cystyna – 449 mg;
- Fenyloalanina – 1038 mg;
- Glicyna – 968 mg;
- Histydyna – 475 mg;
- Izoleucyna – 862 mg;
- Kwas asparaginowy – 1866 mg;
- Kwas glutaminowy – 4333 mg;
- Leucyna – 1478 mg;
- Lizyna – 1126 mg;
- Metionina – 334 mg;
- Prolina – 836 mg;
- Seryna – 1188 mg;
- Treonina – 634 mg;
- Tryptofan – 246 mg;
- Tyrozyna – 625 mg;
- Walina – 1241 mg;
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dane liczbowe na podstawie: [6] Wartości RDA i AI wyznaczone na podstawie danych Institute of Health[7] |
W orzeszkach znajdują się też znaczne ilości żelaza, cynku, potasu, wapnia, fosforu i magnezu[6].
Orzeszki pistacjowe są słodkie, mają charakterystyczny silny aromat i przyjemny smak. Używane są do bezpośredniego spożycia, oraz jako dodatek do wyrobów cukierniczych (strucle pistacjowe, torty, marcepany, lody, kisiele mleczne, nadzienie do cukierków[4]). Są wysokoenergetyczne, 100 g orzeszków daje 2592 kJ energii (około 589 kcal), zawierają też wyjątkowo dużo fosforu, który wzmacnia kości i zęby i bierze udział w regulacji wielu procesów metabolicznych[3].
W handlu oprócz zwykłych orzeszków pistacjowych dostępne są jeszcze orzeszki solone i prażone.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
- ↑ Szweykowska Alicja, Szweykowski Jerzy: Botanika t.1 Morfologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003, s. 307–308. ISBN 83-01-13953-6.
- ↑ a b Orzechy pistacjowe. aboutnuts.com. [dostęp 2015-01-06].
- ↑ a b Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
- ↑ Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.
- ↑ a b c Hanna Kunachowicz; Beata Przygoda; Irena Nadolna; Krystyna Iwanow: Tabele składu i wartości odżywczej żywności. Wyd. II zmienione. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2017, s. 670. ISBN 978-83-200-5311-1.
- ↑ Dietary Reference Intakes Tables and Application. Institute of Health. The National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (ang.).