Orzeł Biały (tygodnik)
| Częstotliwość | |
|---|---|
| Państwo | |
| Pierwszy numer | |
| Ostatni numer |
„Orzeł Biały” (ang. „White Eagle”) – pismo 2 Korpusu, którego redaktorami byli m.in. Zdzisław Bau[1] - pierwszy redaktor, Jerzy Giedroyc i Gustaw Herling-Grudziński.
Pierwszy numer pisma ukazał się 7 grudnia 1941 r. Pismo wydawane było przez Wojskowe Biuro Propagandy i Oświaty Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR, początkowo w Buzułuku, a następnie w Jangi-Juł pod Taszkentem. Pierwszy numer zawierał m.in. artykuł Józefa Czapskiego, będący hołdem zaginionym w ZSRR polskim jeńcom wojennym. Podczas wydawania w ZSRR pismo nosiło podtytuł „Biełyj Oroł – Organ Polskoj Armii w S.S.S.R”. Później podtytułem było „Polska Walcząca na Wschodzie”.
Po wyjściu armii polskiej z ZSRR czasopismo było wydawane w miejscach jej stacjonowanie na Bliskim Wschodzie i we Włoszech. W tym okresie do „Orła Białego” pisywali m.in. J. Czapski, G. Herling-Grudziński, Jerzy Niezbrzycki, Henryk Panas, J. Użosolski, Kazimierz Wierzyński, Klemens Rudnicki, Jan Bielatowicz, Herminia Naglerowa, Jan Olechowski, Włodzimierz Sznarbachowski, Adolf Bocheński, Jan Lechoń. Pismo publikowały teksty o polskich ziemiach wschodnich pod okupacją radziecką, krajach bałtyckich, powstaniu warszawskim, bitwie o Monte Cassino. Szkice spod Monte Cassino publikował grafik Zygmunt Turkiewicz.
Z pismem związana była seria książek Biblioteka „Orła Białego”. W trakcie pobytu we Włoszech wydano w niej 61 pozycji. W serii ukazały się m.in.:
- Stanisław Brzozowski. Filozofia romantyzmu polskiego
- Józef Czapski. Wspomnienia starobielskie
- Juliusz Kaden-Bandrowski. W cieniu zapomnianej olszyny
- Giovanni Maver. Podróże pisarzy polskich do Włoch
- Herminia Naglerowa. Ludzie sponiewierani
- Nasze granice w Monte Cassino. Antologia walki
- Jan Olechowski (ps. Józef Żywina). Prostą, jak sosna wyrosnąć!...
- Wacław Solski. Opowieści o Szwejku
- Marek Święcicki. Czerwone diabły pod Arnhem
- Marek Święcicki. Za siedmioma rzekami była Bolonia. Ostatnia bitwa Drugiego Korpusu we Włoszech
- Melchior Wańkowicz. Dzieje rodziny Korzeniewskich
- Kazimierz Wierzyński. Wolność tragiczna
- Stefania Zahorska. Smocza 13
- Stefan Żeromski. Duma o hetmanie
Zarządzeniem dyrektora Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, Tadeusza Zabłudowskiego, z 8 listopada 1946 czasopismo zostało pozbawione debitu komunikacyjnego i zakazano jego rozpowszechniania w Polsce Ludowej[2].
Po zakończeniu wojny wydawanie pisma było kontynuowane w Londynie jako tygodnik do 22 grudnia 1960 roku[3]. W latach 1964–2001[4] pismo wychodziło z podtytułem „Miesięcznik poświęcony zagadnieniom współczesnym”, jako datę założenia wciąż podając rok 1941[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ "Orzeł Biały", 2-9 lutego 1952, nr 500
- ↑ M.P. z 1946 r. nr 125, poz. 232.
- ↑ „Orzeł Biały” – numer z końca grudnia 1960 roku
- ↑ opis w katalogu NUKAT - 2023.10.13 link ślepy.
- ↑ Cyfrowa Biblioteka Pedagogiczna w Chełmie – Orzeł Biały. Polska walcząca o wolność. Miesięcznik poświęcony zagadnieniom współczesnym 1975 nr 133 [online], cyfrowa.bpchelm.pl [dostęp 2017-11-25] (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jerzy Święch: Literatura polska w latach II wojny. Wyd. VI – 2 dodruk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010, s. 307–309, 322–325, 371, 376, 405, 414–417, 421, 449, 464, 468, 472, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13852-3.