Osła
51°19′15″N 15°45′10″E/51,320833 15,752778| wieś | |
 Pałac w Osłej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) |
551[2] |
| Strefa numeracyjna |
075 |
| Kod pocztowy |
59-706[3] |
| Tablice rejestracyjne |
DBL |
| SIMC |
0364191 |
Położenie na mapie gminy Gromadka  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu bolesławieckiego  | |
| 51°19′15″N 15°45′10″E/51,320833 15,752778[1]
| |
Osła (dawniej niem. Aslau) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie bolesławieckim, w gminie Gromadka.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa legnickiego.
Infrastruktura[edytuj | edytuj kod]
We wsi funkcjonowało lądowisko Krzywa. Na tym terenie można dostrzec pozostałości po obozie, dawne szyny, które kładli więźniowie. Obecnie znajduje się tam strefa przemysłowa z licznymi stacjami paliw, restauracjami i zjazdem na autostradę A4.
Działalność religijna[edytuj | edytuj kod]
Od 2011 roku działa tam też dom rekolekcyjny "Dom Chleba"[4] prowadzony przez Stowarzyszenie Towarzystwa Maryi Niepokalanej. Spotykają się tam grupy z całej Polski, szczególnie z diecezji legnickiej.
Osła jest jedyną miejscowością w Polsce, w której podczas mszy rezurekcyjnej odgrywana jest scena zamieszek wśród żołnierzy (bitwa żołnierzy) spowodowana zmartwychwstaniem Jezusa. Sami żołnierze wartę obejmują już od zakończenia liturgii Wielkiego Piątku.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Obecna nazwa wsi ma korzenie słowiańskie, czego dowodem jest prawie identyczne jej brzmienie w najstarszych dokumentach. Łacińska bulla papieża Innocentego IV potwierdzająca uposażenie biskupstwa wrocławskiego, wystawiona w Lyonie 9 sierpnia 1254 roku, wymienia ją jako Ocenane, a w "Księdze uposażeń biskupstwa wrocławskiego" z 1305 roku nazwę zapisano jako Ossla[5]. Historyczna Osła to osada słowiańska powstała jeszcze przed 1200 rokiem. Kiedy została założona tutejsza posiadłość rycerska. Osła jako pierwsza ze wszystkich osad w gminie Gromadka została wymieniona w źródłach w roku 1245. Prawdopodobnie te tereny zasiedlało plemię Bobrzan. Pierwsza znana rodzina, która miała w posiadaniu Osłą, określana była przydomkiem von der Ossel (1378). Nickel von der Ossla posiadał posiadłość we wsi Osła, służył w wojskach Zakonu Najświętszej Maryi Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie inaczej Zakonu Krzyżackiego, więc wziął udział w bitwie pod Grunwaldem. 3 sierpnia 1825 około godziny 10 rano w miejscowej kuźni wybuchł pożar, spłonął wtedy zamek, stajnie, szopy, zabudowania dworskie, kościół ewangelicki i katolicki z przyległymi budynkami, plebanią i domem zakrystiana, górny młyn, a także 7 dużych zagród chłopskich – w sumie 1/3 wsi. Spłonęły także dokumenty o dziejach Osłej i okolic. 8 maja 1826 położono kamień węgielny pod budowę nowej świątyni, zaś 25 grudnia nastąpiło jej uroczyste otwarcie. W roku 1845 w Osłej działały 4 wodne młyny, 3 wiatraki, 1 tartak, 1 browar, 24 rękodzielników, 19 kupców i handlarzy.
Filia Groß-Rosen[edytuj | edytuj kod]
W miejscowości od lipca 1944 do 10 lutego 1945 znajdowała się filia obozu koncentracyjnego Groß-Rosen[6], w której prowadzona była produkcja podzespołów do myśliwców nocnych FW Ta-154[potrzebny przypis]. Obóz składał się z pięciu baraków, z tego trzech zasiedlonych przez ponad 600 więźniów, głównie polskich. Szacuje się, że ponad 90 z nich zginęło. Większość z przetrwałych więźniów zmuszono do marszu do podobozu Mittelbau-Dora w Nordhausen[6].
Zabytki i kultura[edytuj | edytuj kod]
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest obiekt:
- Kościół Świętych Piotra i Pawła z 1826 roku.[7] Pierwszy raz wymieniany w 1376, obecny wybudowano po wielkim pożarze wsi, który miał miejsce w sierpniu 1825.
Inne zabytki:
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Pałac w Osłej -
Kościół śś. Piotra i Pawła -
Pomnik ku pamięci ofiar obozu Gross-Rosen -
Obelisk w centrum wsi -
Szkoła w Osłej -
Widok na zabudowania wiejskie w Osłej -
Pałac w Osłej
.jpg)
_ID_590378.jpg)
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 94561
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 895 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Stowarzyszenie Towarzystwa Maryi Niepokalanej. [dostęp 2014-08-09].
- ↑ Waldemar Bena opis do mapy "Bory Dolnośląskie, Przemkowski Park Krajobrazowy" Wydawnictwo Turystyczne Plan, Jelenia Góra 2004 ISBN 83-88049-83-6
- ↑ a b Filie obozu koncentracyjnego Gross-Rosen. Informator. Muzeum Gross-Rosen, Wałbrzych, rok 2008, strona 8. ISBN 978-83-89824-07-3
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 4. [dostęp 2012-08-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Mariusz Olczak, Zdzisław Abramowicz, Gromadka. Przewodnik historyczny, Warszawa, ss. 28-58, Wydawnictwo OPPIDUM, 2003, ISBN 83-920174-0-4
