Osa pospolita
| Vespula vulgaris | |||
| (Linnaeus, 1758) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
osa pospolita | ||
| Synonimy | |||
| |||
Osa pospolita (Vespula vulgaris) – gatunek błonkówki z rodziny osowatych. Rodzimy zasięg występowania ma holarktyczny[1]. W większości zasięgu występuje pospolicie. Gatunek introdukowany w Islandii, Nowej Zelandii i Australii[2] – w Islandii i części Australii uznawany za inwazyjny[3]. W Europie Środkowej występuje powszechnie od kwietnia do października. W Polsce jest gatunkiem pospolitym, również w miastach[4].
Długość ciała osy pospolitej wynosi od 10 do 14 milimetrów u robotnic, od 16 do 18 milimetrów u królowych i od 13 do 15 milimetrów u samców[5]. Owad ten ma charakterystyczne czarno-żółte ubarwienie. Odwłok u nasady jest silnie przewężony, stąd określenie „talia osy”[6].
Gniazda buduje w ziemi, zwykle wykorzystując nory drobnych ssaków. Królowa składa w nim jaja, a wylęgające się robotnice rozbudowują gniazdo i karmią larwy pokarmem pochodzenia zwierzęcego, na przykład uśmierconymi i przeżutymi owadami, gąsienicami i tym podobnymi[6][7]. Dorosłe osy żywią się pokarmem węglowodanowym: nektarem kwiatów, słodkimi sokami i soczystymi owocami[6][7].
Użądlenie osy pospolitej jest bolesne, ale dla większości ludzi nie stanowi zagrożenia dla zdrowia, poza przypadkami osób uczulonych. W przypadku użądlenia osoby uczulonej należy skierować się jak najszybciej do lekarza. U uczulonego może wystąpić wstrząs anafilaktyczny.
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Głowa osy pospolitej -
Wejście do gniazda -
Samiec (♂) osy pospolitej
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Vespula vulgaris. Global Invasive Species Database, 2009. [dostęp 2023-04-12]. (ang.).
- ↑ J.M. Carpenter, J. Kojima. Checklist of the species in the subfamily Vespinae (Insecta: Hymenoptera: Vespidae). „Natural history bulletin of Ibaraki University”. 1, s. 51–92, 1997. ISSN 1343-0955. (ang.). (pdf).
- ↑ Vespula vulgaris (wasp, common) [online], www.cabi.org [dostęp 2023-04-12].
- ↑ Fauna Polski - charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. I. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2004. ISBN 83-88147-04-8.
- ↑ Wojciech Puławski: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XXIV Błonkówki – Hymenoptera, zeszyt 64-65 Osowate – Vespidae, Masaridae. Warszawa: PWN, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1967.
- ↑ a b c Ursula Stichmann-Marny, Erich Kretzschmar: Przewodnik: rośliny i zwierzęta. Warszawa: Multico, 2006. ISBN 83-7073-429-4.
- ↑ a b J.P. Spradbery. Wasps: an account of the biology and natural history of solitary and social wasps. „London, Sidgwick & Jackson”, s. 508, 1973. (ang.).