50°32′17″N 22°43′01″E/50,538000 22,717000Osiedle Nadstawna (Biłgoraj)
| ||||
| ||||
| Państwo |  Polska
| |||
| Województwo |  lubelskie
| |||
| Powiat | biłgorajski | |||
| Miasto | Biłgoraj | |||
| Powierzchnia | ok. 0,37 km² | |||
| Tablice rejestracyjne | LBL | |||
Położenie na mapie Biłgoraja  | ||||
Położenie na mapie Polski  | ||||
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | ||||
Położenie na mapie powiatu biłgorajskiego  | ||||
| 50°32′17″N 22°43′01″E/50,538000 22,717000
| ||||
Portal  Polska
| ||||
Osiedle Nadstawna – jedna z 12 dzielnic, jednostek administracyjnych, na jakie podzielone jest miasto Biłgoraj.
Dane ogólne[edytuj | edytuj kod]
Osiedle Nadstawna zlokalizowane jest w środkowej części miasta, pomiędzy Śródmieściem (od wschodu) i osiedlem im. Stefana Batorego (od zachodu).
Zachodnią granicą osiedla jest rzeka Biała Łada. Granicę wschodnią wyznacza ulica Nadstawna, a północną i południową - ulice Lubelska i Henryka Dąbrowskiego.
Obszar administracyjny osiedla obejmuje głównie blokowiska, znajdujące się między Białą Ładą i ulicą Nadstawną. W granicach znajduje się też niewielka ilość domów jednorodzinnych, a wzdłuż rzeki ciągną się łąki i nieużytki[1]. Ze względu na bezpośrednie sąsiedztwo centrum miasta, ulica Nadstawna wraz z otoczeniem skupia pewną ilość obiektów usługowych - handlowych i gastronomicznych.
Pomiędzy blokami osiedla zlokalizowany jest gmach Szkoły Podstawowej Nr 5 im. ks. Jana Twardowskiego oraz Gimnazjum Nr 2 im. Stefana Batorego. Wokół obiektów szkolnych znajdują się place sportowe – m.in. boiska i korty tenisowe – służące ogółowi mieszkańców najbliższej okolicy[2]. Również w otoczeniu bloków, przy ul. Nadstawnej, zlokalizowany jest skansen Zagroda Sitarska – oddział Muzeum Ziemi Biłgorajskiej.
Na terenie dzielnicy Nadstawna od kilku lat powstaje prywatna inwestycja Miasteczko na Szlaku Kultur. Jest to osiedle mieszkalno-usługowe, które swoją architekturą nawiązuje do dawnej, tradycyjnej, drewnianej zabudowy Biłgoraja, istniejącej do 1939 r. W stanie na 2018 r. obejmuje ono kilka zamieszkanych kamienic, stylizowane pawilony handlowe oraz wierną rekonstrukcję drewnianej synagogi z Wołpy (obecnie miasta na Białorusi, przed 1939 r. w Polsce; sama synagoga została zniszczona przez hitlerowców)[3]. Projektantem architektury Miasteczka jest Rudolf Buchalik.
Pod względem rozległości przestrzennej osiedle Nadstawna jest jedną z najmniejszych jednostek podziału administracyjnego miasta. Powierzchnia dzielnicy wynosi ok. 36,8 ha[4].
Organem uchwałodawczym osiedla jako jednostki pomocniczej gminy miejskiej Biłgoraj jest Rada Osiedla. Organ wykonawczy to Zarząd Osiedla[5].
Skansen Zagroda Sitarska.
Szkoła Podstawowa Nr 5 im. ks. Jana Twardowskiego.
Obelisk w miejscu dawnej synagogi, zniszczonej przez hitlerowców.
Budowa Miasteczka na Szlaku Kultur – pawilony handlowe.
Budowa Miasteczka na Szlaku Kultur – rekonstrukcja synagogi z Wołpy.
.jpg)
.jpg){kind=small}
.jpg)
Informacje historyczne[edytuj | edytuj kod]
Ulica Nadstawna jest jedną z najstarszych ulic Biłgoraja. Od momentu lokacji w drugiej połowie XVI w. zamykała miasto, obiegając je od strony zachodniej. Poza zabudowaniami, dalej na zachód od ulicy, znajdowały się bagna i rozlewiska Białej Łady[6].
Ulicę Nadstawną zamieszkiwali chrześcijanie, a w mniejszym stopniu Żydzi. Ci drudzy na północnym krańcu ulicy, przy skrzyżowaniu z ulicą Lubelską, posiadali zespół obiektów sakralnych, wśród których najważniejsza była synagoga. Budynki te zostały zniszczone przez hitlerowców w okresie okupacji niemieckiej 1939-1944.
Do 1939 r. wzdłuż ulicy zlokalizowane były drewniane domy, stanowiące przykład charakterystycznej, dawnej architektury biłgorajskiej. Duża część z nich stanowiła warsztaty, w których niegdyś pracowali przedstawiciele tradycyjnego rzemiosła miejskiego – sitarstwa. Budynki te zostały w większości zniszczone w toku walk wojny 1939 r. Po 1944 r. drewnianą zabudowę ulicy jeszcze odbudowywano, niemniej w latach 60. i 70. nastąpił jej kres, związany z wytyczeniem nowych ulic oraz budową osiedla bloków mieszkalnych. Jedynym pozostawionym gmachem drewnianym jest pochodzący z 1810 r. dom, w którym obecnie mieści się wymieniony wyżej skansen Zagroda Sitarska.
W czasach komunizmu w Polsce osiedle bloków, jak i sama ulica Nadstawna, nosiły imię Jana Krasickiego[7]. Po upadku komunizmu władze miasta powróciły do dawnej, historycznej nazwy ulicy.
Osiedle Nadstawna jako obecną jednostkę podziału administracyjnego w sensie formalnym powołano do życia Uchwałą Rady Miasta w Biłgoraju z dnia 25 sierpnia 2004 r[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Podgląd w Geoportalu, 2018-10-24.
- ↑ Strona główna, www.sp5bilgoraj.pl [dostęp 2018-10-24].
- ↑ Dziennik Wschodni, Biłgoraj: Odtworzyli w Polsce białoruską synagogę - Dziennik Wschodni, „Dziennik Wschodni” [dostęp 2018-10-24] (pol.).
- ↑ Pomiar w Geoportalu, 2018-10-24.
- ↑ Uchwała Rady Miasta w Biłgoraju z dnia 25 sierpnia 2004 r.
- ↑ Rozdz. Układ przestrzenny miasta, Dzieje Biłgoraja, Markiewicz, Śladkowski, Szczygieł, Lublin 1985.
- ↑ 400 lat Biłgoraja, Markiewicz, Szczygieł, Bugała, Śladkowski, Biłgoraj 1978.
- ↑ Rady Osiedli - Biłgoraj [dostęp 2018-10-19] (pol.).
| ||||
