Osiedle Przyjaźń (Warszawa)
Osiedle Warszawy | |
Fragment osiedla, dawne domki budowniczych Pałacu Kultury i Nauki | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miasto | |
Dzielnica | |
Położenie na mapie Warszawy | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego | |
52°14′14″N 20°55′09″E/52,237353 20,919128 |
Osiedle Przyjaźń – osiedle w dzielnicy Bemowo w Warszawie położone między ulicami: Górczewską, Powstańców Śląskich, Jana Olbrachta oraz linią kolejową[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Tereny dawnej wsi Jelonki, na których znajduje się osiedle, zostały przyłączone do Warszawy w 1951[2].
W 1952 roku na ok. 40 ha powstało tam barakowe osiedle „Przyjaźni Polsko–Radzieckiej” dla kilku tysięcy radzieckich budowniczych Pałacu Kultury i Nauki[3][2]. Właścicieli gruntów w przyspieszonym trybie wywłaszczono oferując odszkodowanie lub grunty zamienne pod Warszawą lub na Ziemiach Odzyskanych[4].
Na osiedlu wzniesiono dwa rodzaje drewnianych domków: pawilony hotelowe dla robotników i domki jednorodzinne dla kadry technicznej[4]. Zostały one przywiezione do Warszawy w gotowych elementach i złożone na miejscu[5]. Malowano je w dwóch wariantach kolorystycznych: niebiesko-białym i niebiesko-czerwonym[6]. Pawilony przypominały staropolskie dworki[6]. Według niektórych źródeł część z nich przywieziono z jenieckiego Stalagu I B „Hohenstein” koło Olsztynka[7][8]. Na terenie osiedla powstały także m.in. kino, stołówka, klub, łaźnia, przychodnia lekarska, kotłownia[9] oraz dwa boiska sportowe[6]. Posadzono 4 tys. drzew i 40 tys. krzewów oraz zbudowano 8 km wewnętrznych dróg i ulic[6]. Osiedle było ogrodzone[7]. W celu odprowadzania z niego ścieków w 1952 oddano do użytku Stację Pomp Kanałowych „Jelonki”[10].
W szczytowym okresie budowy Pałacu Kultury i Nauki na osiedlu mieszkało 4,5 tys. osób[6]. Odbywały się tam również festyny, spotkania młodzieży radzieckiej i polskiej, okolicznościowe akademie i zawody sportowe[6]. Po zakończeniu budowy Pałacu Kultury i Nauki w maju 1955 roku osiedle zostało przekazane przez władze miasta Ministerstwu Szkolnictwa Wyższego z przeznaczeniem na domy studenckie dla warszawskich uczelni[1][11]. We wrześniu 1955 zamieszkało tam ok. 3 tys. studentów, a także pracownicy naukowi[11]. Osiedlu nadano wtedy nazwę „Przyjaźń”[11]. Na terenie o powierzchni 32 ha powstały 33 domy studenckie, 9 hoteli asystenckich, 19 bloków asystenckich, 77 domów jednorodzinnych dla pracowników uczelni oraz 2 hotele robotnicze[1]. Dojazd do śródmieścia zapewniały dwie linie autobusowe[12]. Co roku na osiedlu zaczęło być organizowane święto studentów – Jelonkalia[13].
W 1978 roku na osiedlu mieszkało 1190 asystentów i pracowników warszawskich uczelni wraz z rodzinami oraz 1200 studentów[14]. Jednym z nich był przyszły prezydent Mali Alpha Oumar Konaré[15].
W latach 90. od strony ul. Powstańców Śląskich zbudowano kilka domów studenckich oraz ratusz dzielnicy Bemowo[16].
Współcześnie dawne osiedle budowniczych Pałacu Kultury i Nauki składa się z dwóch części: budynki wielorodzinne pełnią funkcje domów studenckich, a w domkach jednorodzinnych mieszkają pracownicy naukowi lub ich potomkowie[17]. Jest ono własnością Skarbu Państwa[17]. Budynkami pełniącymi funkcję domów studenckich zarządzała przez 12 lat Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej[18] i zwróciła je w maju 2024 roku Miastu Stołecznemu Warszawa po wygaśnięciu dzierżawy. Na osiedlu mają również swoje siedziby Klub Karuzela (zamknięty w 2021)[19] i Biblioteka Publiczna Warszawa-Bemowo z czytelnią[9].
Na osiedlu działają Stowarzyszenie Przyjaźni PS, zajmujące się animacją społeczną i animacją kultury oraz prowadzące „Archiwum Społeczne Osiedla Przyjaźń”[20], oraz Stowarzyszenie Mieszkańców Osiedla Profesorskiego (mieszkańców domków jednorodzinnych)[21][17].
W kulturze
[edytuj | edytuj kod]Osiedle Przyjaźń pojawiło się jako główna lokalizacja w etiudzie Jana Komasy Fajnie, że jesteś (2003), która została nagrodzona na Festiwalu Filmowym w Cannes w 2004[22].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 710. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ a b Lech Chmielewski: Przewodnik warszawski. Gawęda o nowej Warszawie. Warszawa: Agencja Omnipress i Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnicze „Rzeczpospolita”, 1987, s. 103. ISBN 83-85028-56-0.
- ↑ Jarosław Zieliński: Pałac Kultury i Nauki. Łódź: Księży Młyn, 2012, s. 33–34. ISBN 978-83-7729-158-0.
- ↑ a b Jarosław Zieliński: Pałac Kultury i Nauki. Łódź: Księży Młyn, 2012, s. 33. ISBN 978-83-7729-158-0.
- ↑ Michał Krasucki: Warszawskie dziedzictwo postindustrialne. Warszawa: Fundacja Hereditas, 2011, s. 337. ISBN 978-83-931723-5-1.
- ↑ a b c d e f Jarosław Zieliński: Pałac Kultury i Nauki. Łódź: Księży Młyn, 2012, s. 34. ISBN 978-83-7729-158-0.
- ↑ a b Rafał Jabłoński: Historie warszawskie. Warszawa: Wydawnictwo TRIO, 2012, s. 218. ISBN 978-83-7436-314-3.
- ↑ Historia Olsztynka. [dostęp 2018-09-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-16)].
- ↑ a b Jarosław Trybuś: Przewodnik po warszawskich blokowiskach. Warszawa: Muzeum Powstania Warszawskiego, s. 186. ISBN 978-83-60142-31-8.
- ↑ Henryk Janczewski: Warszawa. Geneza i rozwój inżynierii miejskiej. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1971, s. 169.
- ↑ a b c Lech Chmielewski: Przewodnik warszawski. Gawęda o nowej Warszawie. Warszawa: Agencja Omnipress i Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnicze „Rzeczpospolita”, 1987, s. 104. ISBN 83-85028-56-0.
- ↑ Rafał Jabłoński: Historie warszawskie. Warszawa: Wydawnictwo TRIO, 2012, s. 191. ISBN 978-83-7436-314-3.
- ↑ Kalendarz warszawski 1 IV–30 VI 1986. „Kronika Warszawy”. 69, s. 210, 1987.
- ↑ Poprawią się warunki życia na osiedlu "Przyjaźń", "Stolica", Nr 40 (1606), 1 października 1978
- ↑ Osiedle Przyjaźń
- ↑ Jarosław Trybuś: Przewodnik po warszawskich blokowiskach. Warszawa: Muzeum Powstania Warszawskiego, s. 187. ISBN 978-83-60142-31-8.
- ↑ a b c Arkadiusz Gruszczyński. Przyjaźń w zawieszeniu. „Gazeta Stołeczna”, s. 3, 7 grudnia 2018.
- ↑ Oktawia Kromer. Nie chca płacić jeszcze więcej za grzyba na ścianie. „Gazeta Stołeczna”, s. 2, 12 czerwca 2023.
- ↑ Przemysław Paczkowski: Legendarny klub Karuzela powróci? Warszawa stara się o fundusze na remont. [w:] Radio dla Ciebie [on-line]. 11 maja 2023. [dostęp 2024-08-20].
- ↑ O nas. Stowarzyszenie Przyjaźni PS. [dostęp 2017-10-26].
- ↑ Kontakt. [w:] Stowarzyszenie Mieszkańców Osiedla Profesorskiego [on-line]. [dostęp 2018-12-20].
- ↑ Cinefondation - Cannes Film Festival 2004 [online], 2004 [dostęp 2020-11-07] .
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Strona osiedla
- Jest sprawa: Osiedle Przyjaźń. rdc.pl, 2018-12-10. [dostęp 2018-12-16].