51°27′53″N 22°03′52″E/51,464722 22,064444Osiny (powiat puławski)
| Artykuł |
51°27′53″N 22°03′52″E |
|---|---|
| - błąd |
38 m |
| WD |
51°29'N, 22°4'E, 51°29'N, 22°4'E |
| - błąd |
19967 m |
| Odległość |
285 m |
| wieś | |
 Centrum wsi | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności |
ok. 1040 |
| Strefa numeracyjna |
81 |
| Kod pocztowy |
24-103[1] |
| Tablice rejestracyjne |
LPU |
| SIMC |
0394418 |
Położenie na mapie gminy Żyrzyn  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu puławskiego  | |
| 51°27′53″N 22°03′52″E/51,464722 22,064444
| |
Osiny – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie puławskim, w gminie Żyrzyn. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa lubelskiego.
Miejscowość ta jest położona w południowej części gminy. Graniczy ze strony północnej z terenami leśnymi Nadleśnictwa Państwowego Puławy, ze strony wschodniej z gruntami wsi Wola Osińska, ze strony południowej z gruntami wsi Sielce, a ze strony zachodniej z gruntami wsi Wronów i Zakładem Doświadczalnym IUNG Puławy.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Brak jest dokładnych danych, co do czasu lokacji tej wsi, ale prawdopodobne jest, że powstała nie później niż w drugiej połowie XIV wieku. Osiny wraz z folwarkiem są wymieniane w źródłach pisanych już od 1419 r. i figurują jako własność Dziersława z Konina, który był pierwszym właścicielem ujętym w tychże źródłach. Od 1445 roku Osiny są notowane jako własność Konińskich, to jest od czasu kiedy włościa wokół Konińskiej Woli (Końskowoli) zostały podzielone. Według podziału Osiny wraz z folwarkiem dostał syn Dziersława – Paweł Koniński. Po śmierci Pawła Konińskiego wieś Osiny przeszły na własność Marcina Konińskiego herbu Rawa, a nastąpiło to w roku 1494. Według Jana Długosza – Osiny posiadały łany kmiecie, z których dziesięcinę snopową i konopną płacono proboszczowi w Gołębiu, a z folwarku i jego ról płacona była dziesięcina proboszczowi w Konińskiej Woli. Konińscy posiadali Osiny aż do początków XVI wieku.
Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie lubelskim województwa lubelskiego[2].
W latach 1611–1613 właścicielem Osin została rodzina Tęczyńskich, a następnie od 1617 książęta Zbarascy. Książę Krzysztof Zbaraski uczynił z dóbr Konińskiej Woli wraz z Osinami swoją główną rezydencję. W 1627 r. umarł bezpotomnie właściciel dóbr Konińskiej Woli. Następnie dobra wykupił Jan Tęczyński dla córki po Gabrielu Tęczyńskim – Zofii. Dobra Konińskiej Woli wraz z Osinami były własnością Tęczyńskich do czasu śmierci Zofii. W 1654 roku dobra zostały nabyte przez Izabellę i Łukasza Opalińskich. Wieś wraz z folwarkiem wchodziła w 1662 roku w skład klucza iwanowickiego Łukasza Opalińskiego[3]. Następnie właścicielem była ich córka Zofia, która w 1668 wyszła za mąż za marszałka wielkiego koronnego Stanisława Herakliusza Lubomirskiego i wniosła mu w posagu posiadane dobra. Wieś Osiny, jak i całe dobra były w posiadaniu rodziny Lubomirskich do 1729 roku, kiedy to zmarła Elżbieta Lubomirska. Jej córka Zofia Sieniawska w 1731 poślubiła księcia Augusta Aleksandra Czartoryskiego i dobra końskowolskie stały się własnością rodu Czartoryskich. Od 1782 roku dobrami władał Adam Kazimierz Czartoryski.
W 1810 roku Osiny weszły w skład gminy Końskowola, a następnie wchodziły w skład powiatu: kazimierskiego (1809–1842), lubelskiego (1842–1867), puławskiego i gminy Żyrzyn (1867–1915). Po upadku powstania listopadowego i w związku z tym konfiskacie dóbr Czartoryskich oraz śmierci Izabelli Czartoryskiej Osiny stały się własnością rządową.
W 1827 roku Osiny liczyły 546 mieszkańców i domów. W 1870 zostały przyłączone do gminy Żyrzyn[4]. W 1898 roku w Osinach została założona spółka rolniczo-handlowa Ogniwo, która upowszechniała wśród rolników nowoczesne narzędzia i odmiany roślin. W 1904 r. zostało założone Koło Polskiego Związku Ludowego, które było początkiem organizacji chłopów Lubelszczyzny. W 1906 r. powstała szkoła powszechna, a później po odzyskaniu niepodległości Ochotnicza Straż Pożarna i Koło Gospodyń Wiejskich.
9 grudnia 1943 żandarmeria niemiecka przy udziale Gestapo z Puław, Dęblina i Lublina zamordowała 12 osób, a 3 mieszkańców aresztowała. Spaliła także trzy gospodarstwa[5]. W kwietniu 1953 r. większa część wsi została zniszczona przez pożar. W 1983 roku zaczęto budowę kościoła i postawiono go w szybkim tempie półtora roku[6].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 894 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
- ↑ Jacek Pielas, Podział latyfundium Łukasza Opalińskiego, marszałka nadwornego koronnego z lat 1668–1670, w: Inter maiestatem ac libertatem. Studia z dziejów nowożytnych dedykowane Profesorowi Kazimierzowi Przybosiowi, red. J. Stolicki, M. Ferenc, J. Dąbrowski, Kraków 2010, s. 158.
- ↑ Postanowienie z 6 (18) marca 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, s. 97).
- ↑ Józef Fajkowski, Jan Religa: Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939–1945. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1981, s. 195.
- ↑ Mieczysław Rybak: Żyrzyn i okolice: zarys dziejów. Norbertinum, 1997. ISBN 83-86837-23-3.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Osiny (19), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 639.
- Siedziba gminy: Żyrzyn
| Wsie | |
|---|---|
| Osady leśne | |
| Integralne części wsi |
|
