Osioł
| ||
| Equus africanus – osioł dziki Equus asinus – osioł domowy | ||
| Linnaeus, 1758 | ||
| ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | ssaki | |
| Podgromada | żyworodne | |
| Infragromada | łożyskowce | |
| Rząd | nieparzystokopytne | |
| Podrząd | koniokształtne | |
| Rodzina | koniowate | |
| Rodzaj | Equus | |
| Gatunek | osioł | |
Osioł – ssak z rodziny koniowatych. Charakteryzuje się dużą głową, długimi uszami, cienkim ogonem z kitą na końcu, małymi wymaganiami pokarmowymi i odpornością na brak wody.
W stanie dzikim występuje osioł afrykański (Equus africanus) z podgatunkami (osioł nubijski i osioł somalijski). W wielu regionach świata użytkowana przez człowieka jest jego udomowiona forma – osioł domowy (Equus asinus[1]). Wyselekcjonowano 78 ras[2], m.in.: osioł kataloński, osioł poitou, osioł asinara, osioł andaluzyjski, osioł krapass, osioł ponui, osioł prowansalski, american mammoth donkey.
Spis treści
Udomowienie[edytuj | edytuj kod]
Klacz osła karmiąca młode
Trzytygodniowe źrebię
Osioł został udomowiony przez człowieka wcześniej niż koń. Pierwsze informacje dotyczące udomowienia pochodzą z Doliny Nilu z ok. 4000 p.n.e. czyli 6 tys. lat temu. Na tych terenach występowały obydwa żyjące do dzisiaj podgatunki osła afrykańskiego. Przypuszcza się, że z ich krzyżówek powstał osioł domowy (Equus africanus f.asinus).
Osły wykorzystuje się najczęściej jako zwierzęta juczne, rzadziej jako wierzchowe lub pociągowe, a ostatnio w onoterapii. Często są trzymane w ogrodach zoologicznych. Wyhodowano wiele ras, różniących się ubarwieniem, wielkością i temperamentem.
Osły mogą krzyżować się z innymi koniowatymi (muł), ale ich potomstwo przeważnie jest bezpłodne.
Symbolika[edytuj | edytuj kod]
W symbolice chrześcijańskiej osioł może być symbolem rozpusty, ale też skromności i pokory[3].
W polszczyźnie osioł symbolizuje: głupotę, tępotę (osioł skończony 'kompletny głupiec, dureń')[4], upór (uparty jak osioł o człowieku: 'bardzo uparty')[5], ciężką pracę (haruje jak osioł pot. 'ktoś pracuje bardzo ciężko')[5].
W USA symbol Partii Demokratycznej.
Salami[edytuj | edytuj kod]
Mięso osła (wbrew obiegowej opinii) jest tradycyjnym składnikiem zaledwie jednego rodzaju salami – suchej, wędzonej kiełbasy z dodatkiem drobno pokrojonej słoniny i przypraw. Obecnie w wielu krajach odchodzi się od hodowli osłów, a salami jest produkowana głównie z wieprzowiny, wołowiny, koniny lub dziczyzny.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Nazwa uznana decyzją Międzynarodowej Komisji Nomenklatury Zoologicznej, 2003 (zob. Zasady tworzenia nazw systematycznych)
- ↑ Mirosław Piasecki. Osioł znad Zatoki Biskajskiej. „Polska Gazeta Wrocławska. Magazyn Rodzinny”, s. 29, 20-21 XII 2014.
- ↑ Jolanta Ławniczak: Na skrzydłach orlich
- ↑ Stanisław Skorupka, 1967, Słownik frazeologiczny języka polskiego, Warszawa: Wiedza Powszechna
- ↑ a b Katarzyna Głowińska, 2008, Podręczny słownik frazeologiczny, Warszawa: Wydawnictwo Lagenscheidt
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Multimedialna Encyklopedia Powszechna PWN (edycja 2009). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008. ISBN 978-83-61492-04-7.
- Słownik języka polskiego. red. nauk. Mieczysław Szymczak. T. 3: R-Z Wyd. 7 zm. i popr.. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10902-X.
- Multimedialna Encyklopedia Powszechna WIEM edycja 2006. Young Digital Poland S.A., 2006.
