Ostatni jednorożec (film)

Ostatni jednorożec

The Last Unicorn

Gatunek	animowany fantasy
Rok produkcji	1982
Kraj produkcji	Stany Zjednoczone Wielka Brytania RFN Japonia
Język	angielski
Czas trwania	84 min
Reżyseria	Arthur Rankin Jr. Jules Bass
Główne role	Mia Farrow
Muzyka	Jimmy Webb

Ostatni jednorożec (ang. The Last Unicorn) – amerykańsko-japońsko-brytyjsko-niemiecki film animowany fantasy z 1982 roku zrealizowany na podstawie książki Petera S. Beagle’a pod tym samym tytułem.

Fabuła

Przygody jednorożca, który wyrusza z Liliowego Lasu odszukać zaginione stado. Podczas wędrówki spotyka przyjaciół, którzy pomagają mu pokonać Czerwonego Byka i uwolnić od złych mocy inne jednorożce.

W Liliowym Lesie żyje Jednorogini, jednorożec płci żeńskiej. Jej spokojne i beztroskie życie zostaje pewnego dnia przerwane przez dwóch wędrowców, którzy przypadkiem zawędrowali do Liliowego Lasu. Z podsłuchanej rozmowy, jaką obaj prowadzili między sobą Jednorogini odkrywa, że jest ostatnim przedstawicielem swego gatunku. Nie potrafi się z tym pogodzić i pragnie odkryć, co jest przyczyną takiego stanu rzeczy. Pewnego dnia spotyka w lesie Motyla, który jest wędrownym artystą i widział na świecie bardzo wiele, w tym również inne jednorożce. Główna bohaterka z trudem (motyl bowiem ciągle śpiewa i początkowo odpowiada jej enigmatycznie) wydobywa z niego informacje, iż jednorożce zostały uprowadzone i zagnane aż na brzeg morza przez niezwykle groźną istotę - Czerwonego Byka, a potem ślad po nich zaginął. Mimo rad Motyla, Jednorogini postanawia odnaleźć swoich rodaków i ich uwolnić. Opuszcza więc Liliowy Las i rusza w drogę. Wędrówka idzie jej tym łatwiej, że magia jednorożców sprawia, iż nikt, kto nie jest wrażliwy na magię, nie widzi w niej czarodziejskiego stworzenia, a jedynie zwykłego konia. O mały włos nie zostaje schwytana przez rolnika, który bierze ją za pięknego rumaka wartego wiele pieniędzy. Później jednak już nie ma tyle szczęścia, gdyż kiedy zmęczona zasypia przy drodze, zostaje odnaleziona przez wiedźmę zwaną Mamą Fortuną. Kobieta wędruje po świecie wraz ze swym wędrownym zoo i pomagierami, którymi są siłacz Rugh oraz fajtłapowaty mag Schmendrick. Gdy znajduje Jednorogini, więzi ją w klatce i dołącza do swej menażerii.

Jednorogini budzi się w klatce i jest świadkiem, jak Mama Fortuna prezentuje ją ludziom jako wielką atrakcję. Ponieważ ludzie widzą w głównej bohaterce zwykłego konia, wiedźma dorabia jej magią sztuczny róg, który wszyscy mogą dostrzec. Podobnie czyni z innymi więzionymi przez siebie zwierzętami - małpę ucharakteryzowała na Minotaura, a lwa na chimerę. Tylko jedno stworzenie nie musiała zmieniać: harpię, która pała do niej nienawiścią i czeka na okazję, aby zabić swą "właścicielkę". Jednorogini ma okazję porozmawiać z prezentującymi sztuczki Schmendrickiem, któremu robi się żal magicznego stworzenia i obiecuje mu swoją pomoc. Nieco później Mama Fortuna uzupełnia wiedzę Jednorogini na temat losu innych jednorożców: zostały one uwięzione przez króla Haggarda, właściciela Czerwonego Byka, który teraz szuka głównej bohaterki, ale nie może jej znaleźć dzięki klatce, w której ona się znajduje. W nocy Schmendrick próbuje za pomocą magii uwolnić Jednoroginię, jednak jego czary przynoszą więcej szkody niż pożytku, dlatego załamany otwiera klatkę "w tradycyjny sposób", czyli wykradzionymi wcześniej kluczami. Chwilę później nakrywa go na tym Rugh. Gdy Schmendrick z nim walczy, Jednorogini uwalnia pozostałych więźniów Mamy Fortuny, w tym harpię, która wściekła rzuca się na swoich oprawców i zabija ich. Chce też zabić główną bohaterkę i jej obrońcę, ale ci zdążyli w porę uciec i po naradzie postanawiają ruszyć razem na poszukiwanie króla Haggarda. Po drodze do jego zamku zostają zaatakowani przez bandytów. Jednorogini zdołała się ukryć, ale Schmendrick wpada w ich ręce i zostaje postawiony przed oblicze herszta zbójów, Kapitana Cully i jego kochanki Molly Grue. Aby im zaimponować, czarodziej za pomocą magii wyczarowuje widma Robin Hooda i jego kompanii. Wszyscy są tym zachwyceni, poza Cullym, który wściekły przywiązuje Schmendricka do drzewa i pozostawia go tam samego. Mag próbuje się uwolnić czarami, ale zamiast tego zamienia drzewo w żywą istotę, w dodatku darzącą go miłością. W ostatniej chwili ratuje go Jednorogini, która swoją własną magią sprawia, że drzewo odzyskuje dawną postać, a Schmendrick wolność. Gdy oboje chcą ruszać w dalszą drogę, natykają się na Molly Grue. Ku ich zdumieniu kobieta widzi w głównej bohaterce jednorożca, a nie zwykłego konia i jest pod jej wielkim wrażeniem. Następnie, pomimo sprzeciwów Schmendricka, dołącza do kompanii.

Cała trójka w końcu odnajduje zamek króla Haggarda, ale nie udaje im się tam wejść, bo atakuje ich Czerwony Byk. Przerażona Jednorogini o mało nie zostaje przez niego uwięziona, ale Schmendrick ratuje ją, rzucając na nią czar. Dzięki niemu główna bohaterka staje się piękną kobietą o blond włosach, ale nie jest z tego powodu zachwycona i bardzo się boi swego nowego ciała. Mimo tego jako lady Amalthea wraz ze Schmendrickiem (udającym jej wujka) i Molly wchodzi do zamku. Król Haggard, będący już starym i pozbawionym jakichkolwiek pozytywnych emocji człowiekiem, początkowo chce ich wyrzucić, ale ostatecznie dzięki twardej postawie Molly postawia przyjąć całą trójkę do siebie na służbę. Panna Grue zostaje kucharką, a Schmendrick nadwornym magiem, pozbawiając tego stanowiska swego dawnego znajomego, Mabruka. Ten w furii początkowo chce zabić rywala i jego "siostrzenicę", ale gdy widzi jej oczy, rozpoznaje w niej jednorożca i zadowolony oświadcza Haggardowi, że właśnie przeznaczenie wkroczyło do jego zamku i go zniszczy. Po tych słowach odchodzi, a Haggard zaczyna uważniej przyglądać się rzekomej lady Amathei, do której zupełnie stracił głowę jego adoptowany syn, książę Lir. Młodzieniec rozpoczyna zaloty do głównej bohaterki, przynosząc jej w prezencie skóry zabitych przez siebie bestii. Gdy to budzi niechęć w Jednorogini, książę radzi się Molly, a ta proponuje mu zdobyć serce ukochanej w sposób romantyczny. Lir pisze więc wiersze do ukochanej i spędza z nią coraz więcej czasu, powoli zyskując jej sympatię. Pewnego dnia mówiący ludzkim głosem Kot Haggarda wyznaje Molly, że wie, kim jest rzekoma lady Amalthea, ale nie zamierza zdradzać tej tajemnicy królowi. Wyznaje też, iż wie, jak pomoc Molly i jej kompanom, ale zamiast to powiedzieć wprost, mówi zagadkami i oświadcza, że musi przemówić czaszka, wino samo się wypić, a zegar wybić właściwy czas - dopiero wtedy bohaterowie odnajdą sposób na uwolnienie jednorożców.

Nieco później Haggard w rozmowie z Amaltheą daje jej do zrozumienia, iż przypuszcza, że nie jest ona kobietą, a jednorożcem w ludzkiej postaci. Wyznaje też, iż pozostałe jednorożce zostały uwięzione jako morskie fale codziennie pieniące się przed jego zamkiem (zamek króla znajduje się bowiem nad samym brzegiem morza) - tylko widok owych "fal" sprawia, że Haggard czuje się szczęśliwy. Tyran oświadcza też, że jeśli się nie myli w swoich przypuszczeniach, to jego gościa czeka taki sam los. Przerażona Amalthea chwilę później spotyka Schmendricka, który wraz z Molly zabiera ją do starej komnaty. Tam zaś leży szkielet zwany Czachą, który nagle przemawia ludzkim głosem i wyznaje, że wie, jak im pomóc, ale nic im nie powie. Schmendrick zamienia dla niego wodę w wino i daje mu je do wypicia. Czacha wypija je i w zamian wyznaje, iż bohaterowie muszą przejść przez stary zegar do komnaty z drugiej strony ściany - tam znajdą Czerwonego Byka. Gdy cała trójka próbuje tego dokonać, Czacha alarmuje Haggarda, który atakuje ich mieczem. Bohaterowie z trudem przechodzą przez zegar i spotykają Lira. Książę już zna prawdę o pochodzeniu swej ukochanej, ale mimo to postanawia jej pomóc, nawet jeśli to oznacza rozstanie z nią na zawsze. Wkrótce potem Amalthea i jej kompanii zostają zaatakowani przez Czerwonego Byka. Schmendrick zamienia główną bohaterkę ponownie w jednorożca, ale ta nie jest w stanie walczyć z powodu ogarniającego ją panicznego strachu. Lir staje w jej obronie i zostaje poturbowany. Widząc to Jednorogini odważnie naciera na Byka i zagania go do morza, pozbawiając go w ten sposób mocy. Czerwony Byk tonie, a jednorożce odzyskują wolność. Chwilę później zamek Haggarda zawala się, a sam król znajduje śmierć pod jego gruzami. Lir odzyskuje przytomność i załamany obserwuje Jednorogini odchodzącą ze swoimi rodakami. Ta obiecuje, że zawsze będzie go pamiętać. Książę żegna Schmendricka i Molly, nazywając ich swoimi prawdziwymi przyjaciółmi i odjeżdża w świat na poszukiwanie przygód. Czarodziej i jego towarzyszka zaś (prawdopodobnie jako para) także wyruszają, aby szukać swego miejsca na Ziemi. Po drodze spotykają Jednorogini, która dziękuje im za okazaną pomoc.

Obsada (głosy)

• Alan Arkin jako Schmendrick
• Jeff Bridges jako książę Lir
• Mia Farrow jako ostatni jednorożec / Amalthea
• Tammy Grimes jako Molly Grue
• Robert Klein jako Motyl
• Angela Lansbury jako Mommy Fortuna
• Christopher Lee jako król Haggard
• Keenan Wynn
• Paul Frees
• René Auberjonois

Wersja polska

W Polsce film został wydany na VHS, DVD i VCD z polskim dubbingiem.

• Dystrybucja Silesia-Film, Demel.

Lektor

Wersja emitowana na RTL 7 z angielskim dubbingiem i polskim lektorem, którym był Henryk Pijanowski.

• Wersja polska: RTL 7
• Opracowanie i udźwiękowienie: Editon Studio Warszawa
• Tekst: Agnieszka Farkowska
• Czytał: Henryk Pijanowski

Dubbing

Udział wzięli:

• Iwona Rulewicz – Jednorożec/Lady Amalthea
• Aleksander Gawek –
  • Schmendrick
  • Motyl
• Joanna Domańska –
  • Molly Grue
  • dziewczyna w rudych włosach z widowni objazdowego cyrku
• Jacek Kałucki – król Haggard
• Marek Włodarczyk – książę Lir
• Mirosław Wieprzewski –
  • Czacha
  • Kot
  • Rolnik próbujący złapać Jednorożca
  • Jeden z ludzi Kapitana Cully
• Sylwester Maciejewski –
  • Mag Mabruk
  • Wędrowiec 1
• Mikołaj Klimek –
  • Kapitan Cully
  • Wędrowiec 2

i inni

Lektor (tytuł): Jarosław Budnik

Linki zewnętrzne

• Ostatni jednorożec w bazie Filmweb
• Ostatni jednorożec w bazie IMDb (ang.)
• The Last Unicorn w bazie BCDB
• The Last Unicorn w bazie Box Office Mojo
• The Last Unicorn w bazie Rotten Tomatoes