Ostra reakcja na stres
| Różnicowanie | |
|---|---|
| Klasyfikacje | |
| ICD-11 |
QE84 |
| ICD-10 | |
| DSM-5 |
308.3 |
Ostra reakcja na stres (ASR, ang. Acute Stress Reaction), inaczej szok psychiczny[1] – przejściowe objawy emocjonalne, somatyczne, poznawcze lub behawioralne występujące w odpowiedzi na sytuację traumatyczną[2]. Jeśli stan ten nie zostanie prawidłowo zaadresowany, może przekształcić się w zespół stresu pourazowego (PTSD)[3].
Według ICD-11 do objawów ostrej reakcji na stres zaliczyć można: autonomiczne objawy lękowe (np. tachykardia, pocenie się, zaczerwienienie skóry), oszołomienie, splątanie, smutek, lęk, gniew, rozpacz, nadaktywność, brak aktywności, wycofanie społeczne lub otępienie[2].
W DSM-5 występuje pod nazwą „ostre zaburzenie stresowe”[4][5]. Wiąże się to z ekspozycją na śmierć lub zagrożenie śmiercią, poważne obrażenia ciała lub przemoc seksualną w wyniku ich bezpośredniego doświadczenia, bycia ich świadkiem, otrzymania informacji o tym, że przytrafiło się to komuś z bliskiej rodziny lub przyjacielowi[6]. Ponadto wiąże się to z takimi objawami jak natrętne myśli, problemy ze snem, ogólna drażliwość, dysocjacja i wycofanie[5][6]. Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne oficjalnie włączyło to zaburzenie do DSM-IV w 1994 roku. Wcześniej u osób z takimi objawami w ciągu pierwszego miesiąca od traumy diagnozowano zaburzenia adaptacyjne[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Co to jest ostra reakcja na stres? | Instytut Zdrowia Mentalnego [online], www.instytutzdrowiamentalnego.pl, 7 grudnia 2021 [dostęp 2025-03-29].
- ↑ a b QE84 Ostra reakcja na stres [online], rsk3.ezdrowie.gov.pl [dostęp 2025-03-29].
- ↑ Emmanuelle Reynaud i inni, Acute stress disorder modifies cerebral activity of amygdala and prefrontal cortex, „Cognitive Neuroscience”, 6 (1), 2015, s. 39–43, DOI: 10.1080/17588928.2014.996212, ISSN 1758-8936, PMID: 25599382 [dostęp 2025-03-29].
- ↑ Acute Stress Disorder including DSM 5 criteria [online], Trauma dissociation [dostęp 2025-03-29] (ang.).
- ↑ a b Ostre zaburzenie stresowe [online], kanonpojecpsychologicznych.pl [dostęp 2025-03-29].
- ↑ a b Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-5, wyd. 5th ed, Washington: American psychiatric association, 2013, ISBN 978-0-89042-554-1 [dostęp 2025-03-29].
- ↑ APA PsycNet, Acute stress disorder: A handbook of theory, assessment, and treatment [online], psycnet.apa.org [dostęp 2025-03-29] [zarchiwizowane z adresu 2024-07-05] (ang.).