Ostrzyca (Białoruś)
52°07′30″N 25°35′10″E/52,125000 25,586111| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Populacja • liczba ludności |
|
Położenie na mapie obwodu brzeskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
| 52°07′30″N 25°35′10″E/52,125000 25,586111
| |
Ostrzyca (biał. Острыца; ros. Острица, hist. Ostrzyce, Wostrycy) – nieistniejący folwark na Białorusi, w rejonie janowskim obwodu brzeskiego, około 4 km na południowy wschód od Janowa[1][2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Według Słownika geograficznego Królestwa Polskiego (tom 7., wydany w 1886 roku) własność dawniej Dmochowskich, obecnie Falkowskich[2]. Natomiast według rodzinnej legendy Falkowskich dobra te otrzymali oni jeszcze od królowej Bony[3]. Według innego z przekazów Mateusz Falkowski (zm. w 1793 roku miecznik krzemieniecki) był pierwszym dziedzicem tego majątku. Według kolejnego przekazu pierwszym właścicielem majątku był jego syn Paweł (1803–1878). Po nim dziedziczył jego młodszy syn Adolf Błażej (1852–1922), a ostatnim właścicielem tych dóbr był Stanisław Falkowski (1886–1939). Dobra ostrzyckie liczyły po komasacji 304 ha lekkich gruntów[2][3]. W latach 80. XIX wieku mieszkało tu 40 mieszkańców[2].
Ostrzyca leżała w województwie brzeskolitewskim Rzeczypospolitej. Po III rozbiorze Polski znalazła się na terenie powiatu pińskiego, należącego do guberni słonimskiej (1796), litewskiej (1797–1801), a później grodzieńskiej (1801–1915) Imperium Rosyjskiego. Po ustabilizowaniu się granicy polsko-radzieckiej w 1921 roku folwark wrócił do Polski, znalazł się w gminie Brodnica powiatu pińskiego województwa poleskiego, od 1945 roku – w ZSRR, od 1991 roku – na terenie Republiki Białorusi[4].
Do połowy XX wieku stał tu niewielki (siedmioosiowy) dwór[3] lub pałac[5] wybudowany około 1820 roku. Był to drewniany, wysoko podpiwniczony, klasycystyczny prostokątny budynek. Obie jego dłuższe elewacje były prawie identyczne: na środku każdej z nich znajdował się ganek, którego trójkątny szczyt był wsparty dwiema parami kolumn. Ganek ogrodowy był nieco większy. Dwór kryty był gładkim czterospadowym dachem gontowym[3].
Po wejściu do sieni po prawej był pokój jadalny, po lewej – biblioteka, a na wprost – duży (8 x 6 m) salon z przeszklonymi drzwiami wychodzącymi na ganek ogrodowy.
W czasie I wojny światowej w Ostrzycy rezydował sztab niemiecki, jednak całe wyposażenie domu ocalało, aż do 1939 roku. Na ścianach wisiały obrazy, m.in. dwa porterty Bacciarellego (których autentyczność potwierdzili eksperci w Warszawie przed 1939 rokiem), ponadto trochę innych obrazów, w tym pędzla Kossaków i Fałata[3]. Ze względu na pokrewieństwo rodziny z Józefem Ignacym Kraszewskim przechowywano tu niektóre jego listy i rękopisy[3].
W jednohektarowym ogrodzie, łączącym się z lasem, była sadzawka i m.in. 300-letni dąb. Na brzegu sadzawki stała drewniana kaplica z figurą św. Jana[3].
W czasach radzieckich Ostrzyca została zburzona w związku z pracami melioracyjnymi i budową drogi M10[5] (odległej od siedziby Falkowskich o ponad 3 km).
Majątek w Ostrzycy jest opisany w 2. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Mapa P40_S41_Janów (Poleski). Warszawa: Wojskowy Instytut Geograficzny, 1926.
- ↑ a b c d Ostrzyce, po białorusku ''Wostrycy'', [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 740.
- ↑ a b c d e f g h Ostrzyca, [w:] Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 2: Województwa brzesko-litewskie, nowogrodzkie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993, s. 102–104, ISBN 83-04-03784-X, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
- ↑ Ostrzyca na stronie radzima.net. [dostęp 2015-08-12].
- ↑ a b Острыца, Ostrzyca, Острица. W: Леанід Міхайлавіч Несцярчук: Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны. Mińsk: БЕЛТА, 2002, s. 147. ISBN 985-6302-37-4. [dostęp 2015-08-12]. (biał.).