Otwornica zwyczajna
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
otwornica zwyczajna |
| Nazwa systematyczna | |
| Lepra albescens (Huds.) Hafellner Stapfia 104(1): 171 (2016) | |
Otwornica zwyczajna[1] (Lepra albescens (Huds.) Hafellner) – gatunek grzybów z rodziny otwornicowatych (Pertusariaceae)[2]. Znany też jako otwornica biaława[3]. Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do porostów[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Pertusaria, Pertusariaceae, Pertusariales, Ostropomycetidae, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[2].
Po raz pierwszy gatunek ten opisał w 1762 r. William Hudson jako Lichen albescens. w 1932 r. Maurice Choisy i Roger-Guy Werner przenieśli go do rodzaju Pertusaria, w 2016 r. Joseph Hafellner do rodzaju Lepra[2]
Ma około 30 synonimów. Niektóre z nich:
- Lichen globuliferus (Turner) Sm., in Smith & Sowerby 1809
- Marfloraea albescens (Huds.) S.Y. Kondr., Lőkös & Hur 2015
- Pertusaria albescens (Huds.) M. Choisy & Werner 1932[4]
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Plecha skorupiasta, zazwyczaj średnio gruba lub gruba, ciągła, ale czasami podzielona na poletka. Powierzchnia ma barwę od jasnoszarej do ciemnoszarej i pokryta jest brodawkowatymi soraliami o średnicy 0,5–4,5 mm. W smaku nie jest gorzka. W soraliach występują zagłębione owocniki typu apotecjum, są jednak bezpłodne. Pyknid brak[5].
Reakcje barwne: wszystkie negatywne. Kwasy porostowe: kwas allupertrusariowy i śladowe ilości kwasu dihydropertusariowego[5].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Gatunek szeroko rozprzestrzeniony, głównie na półkuli północnej. Najliczniej notowany jest w Europie, gdzie na północy sięga po Islandię i północne rejony Półwyspu Skandynawskiego. W Ameryce Północnej występuje tylko w górach. Opisano jego występowanie także w Meksyku, Argentynie, Afryce Północnej i na niektórych wyspach[6]. W Polsce jest pospolity i występuje na obszarze całego kraju[1].
Główne siedlisko jego występowania to kora drzew, zarówno liściastych, jak i iglastych, czasami (rzadko) występuje także na drewnie i skałach[1].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
Najbardziej podobna jest również pospolita otwornica gorzka (Pertusaria amara). Otwornicę zwyczajną odróżnić jednak łatwo po większych soraliach, braku gorzkiego smaku oraz reakcjami chemicznymi[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Wiesław Fałtynowicz: The Lichenes, Lichenicolous and allied Fungi of Poland.Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003. ISBN 83-89648-06-7.
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-01-25] (ang.).
- ↑ Ludwik Lipnicki, Hanna Wójciak: Porosty. Klucz – atlas do oznaczania najpospolitszych gatunków. Wyd. pierwsze. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1995, s. 177. ISBN 83-02-05668-5.
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-01-25] (ang.).
- ↑ a b c Consortium of North American Lichen Herbaria. [dostęp 2016-06-21]. (ang.).
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2016-06-21].