Brązoszowate
| Oxynotidae | |||
| Gill, 1872[1] | |||
 Przedstawiciel rodziny – kolcoskór (O. paradoxus) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| (bez rangi) | Selachii | ||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina |
brązoszowate | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Rodzina: Oxynotus Rafinesque, 1810 | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Rodzaje i gatunki | |||
| |||
Brązoszowate[5] (Oxynotidae) – monotypowa rodzina morskich ryb chrzęstnoszkieletowych z rzędu koleniokształtnych (Squaliformes).
Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]
Zachodni i wschodni Ocean Atlantycki oraz Morze Śródziemne, zachodni Ocean Spokojny[6].
Cechy charakterystyczne[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała do 150 cm; masa ciała (największa opublikowana) do 6,6 kg[7]. Ciało bardzo wysokie, ścieśnione, w przekroju trójkątne. Płetwy grzbietowe bardzo wysokie, każda z dużym kolcem, który może być chowany przez płetwę. Początek nasady pierwszej płetwy grzbietowej może wybiegać daleko do przodu nad otworami skrzelowymi. Skóra bardzo szorstka. Występują narządy świetlne[6].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj zdefiniował w 1810 roku francusko-amerykański przyrodnik Constantine Samuel Rafinesque w publikacji własnego autorstwa poświęconej ichtiologii Sycylii[4]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) brązosz (O. centrina).
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Oxynotus: gr. οξυς oxus ‘ostry, spiczasty’; -νωτος -nōtos ‘-tyły, -grzbiety’, od νωτον nōton ‘tył, grzbiet’[8].
- Centrina: epitet gatunkowy Squalus centrina Linnaeus, 1758; łac. centrum ‘punkt środkowy, środek’, od gr. κεντρον kentron ‘ostry punkt’[8]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie) (absolutna tautonimia): Squalus centrina Linnaeus, 1758.
Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]
Do rodziny należą jeden rodzaj z następującymi występującymi współcześnie gatunkami[9]:
- Oxynotus bruniensis (Ogilby, 1893)
- Oxynotus caribbaeus Cervigón, 1961
- Oxynotus centrina (Linnaeus, 1758) – brązosz[10]
- Oxynotus japonicus Yano & Murofushi, 1985
- Oxynotus paradoxus Frade, 1929 – kolcoskór[10]
Opisano również gatunek wymarły z miocenu[11]:
- Oxynotus crochardi Welton, 1981
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Typ nomenklatoryczny: Centrina Cuvier, 1816 (= Oxynotus Rafinesque, 1810).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b T.N. Gill. On the classification of the families and genera of the Squali of California. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 13, s. 496, 1863. (ang.).
- ↑ W. Swainson: The natural history of fishes, amphibians, & reptiles, or monocardian animals. Cz. 1. London: Longman & Co., 1839, s. 159. (ang.).
- ↑ G. Cuvier: Le règne animal distribué d’après son organisation, pour servir de base a l’histoire naturelle des animaux et d’introduction a l’anatomie comparée. T. 2. Paris: Chez Déterville, s. 130. (fr.).
- ↑ a b C.S. Rafinesque: Indice d’ittiologia Siciliana, ossia, Catalogo metodico dei nomi Latini, Italiani, e Siciliani dei pesci, che si rinvengono in Sicilia: disposti secondo un metodo naturale: eseguito da un appendice che contiene la descrizione di alcuni nuovi pesci siciliani: illustrato da due piance. Messina: Presso Giovanni del Nobolo, con approvazzione, 1810, s. 45, 60. (łac.).
- ↑ Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby morskie. Leksykon przyrodniczy. Przekład i adaptacja: Henryk Garbarczyk i Eligiusz Nowakowski. Warszawa: Świat Książki, 1996. ISBN 83-7129-306-2.
- ↑ a b Joseph S. Nelson: Fishes of the World. John Wiley & Sons, 2006. ISBN 0-471-25031-7.
- ↑ R. Froese & D. Pauly: Oxynotus. FishBase (ver. (02/2024)). [dostęp 2024-03-21]. (ang.).
- ↑ a b Ch. Scharpf: Family Oxynotidae Gill 1863 (Rough Sharks). The ETYFish Project. [dostęp 2024-03-21]. (ang.).
- ↑ Ron Fricke, William Neil Eschmeyer, Richard Van der Laan (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer's Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 5 marca 2024 [dostęp 2024-03-21] (ang.).
- ↑ a b Eugeniusz Grabda, Tomasz Heese: Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby - Cyclostomata et Pisces. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1991.
- ↑ B.J. Welton. A new species of Oxynotus Rafinesque 1810 (Chondrichthyes: Squalidae) from the Early Miocene (Saucesian) Jewett Sand, Kern County, California, U.S.A.. „Tertiary Research”. 3 (3), s. 141–152, 1981. (ang.).