Oznaczenie numeru druku
Oznaczenie numeru druku (ang. printer's key, printstrip, niem. Druckziffernleiste) to ciąg cyfr i liczb zapisany na stronie redakcyjnej książek (głównie angielskich i niemieckich), przy pomocy którego oznacza się numer i (często także) rok druku. Występuje przede wszystkim w tekstach literackich, podręcznikach i mediach mających charakter pomocy naukowych, których wydawanie jest często wznawiane.
Przykładowy zapis może wyglądać tak:
| 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 |
W ten sposób oznaczono pierwszy druk w tym wydaniu książki. Najniższa z widocznych cyfr wskazuje numer druku. Przy kolejnych dodrukach cyfry są usuwane. Jeśli więc w ciągu cyfr widoczna jest cyfra "1", mamy do czynienia z pierwszym drukiem. W przypadku drugiego druku cyfra "1" zostaje usunięta, a najniższa z widocznych cyfr - a więc "2" - oznacza, że mamy do czynienia z drugim drukiem.
Przykłady[edytuj | edytuj kod]
- Oznaczenie numeru druku zazwyczaj wygląda następująco:
| 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 |
| 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 |
| a b c d e f g h i j k |
- Czasem cyfry nie występują kolejno po sobie, lecz pojawiają się rosnąco raz po prawej, raz po lewej stronie:
| 2 4 6 8 10 9 7 5 3 1 |
Ma to na celu utrzymanie tego ciągu cyfr na środku linii nawet wtedy, gdy zostają usunięte kolejne cyfry.
- Innym często pojawiającym się formatem zapisu oznaczenia numeru druku jest połączenie numeru druku z rokiem, w którym się pojawił
| 5 6 7 8 21 20 19 18 |
Ten zapis oznacza piąty druk z 2018 roku.
Poniżej dwa przykłady różnych druków tej samej książki:
Uwagi i komentarze wydawców[edytuj | edytuj kod]
Zdarza się, że oznaczenie numeru druku występuje w książce wraz z dodanym przez wydawcę komentarzem.
Niemieccy wydawcy[edytuj | edytuj kod]
W niemieckich publikacjach najczęściej pojawia się zapis informujący o tym, że ostatnie cyfry wydrukowanego w książce oznaczenia wskazują numer i rok druku: "Die letzten Ziffern bezeichnen Zahl und Jahr des Druckes". Może on występować na stronie redakcyjnej w następującej formie:
Popularny jest także poniższy zapis, zawierający uwagę "Letzte Zahlen maßgeblich":
W podręcznikach podawane są także uwagi dotyczące tego, że wszystkie dodruki danego wydania są niezmienione, dzięki czemu można je wszystkie razem wykorzystywać na lekcji: "Alle Drucke dieser Auflage können nebeneinander benutzt werden, sie sind untereinander unverändert. Die letzte Zahl bezeichnet das Jahr des Druckes" Taki komentarz najczęściej pojawia się po następującej formie:
Anglojęzyczni wydawcy[edytuj | edytuj kod]
W książkach anglojęzycznych znacznie rzadziej pojawiają się komentarze i uwagi objaśniające wydrukowane oznaczenie numeru druku. Można jednak spotkać się z następującym zapisem: "Last digit is print number":
Dlaczego numery są usuwane a nie dodawane[edytuj | edytuj kod]
Przy każdym kolejnym przedruku wydawca musi polecić drukarni zmianę numeru druku. W praktyce, jeśli formy drukowe (w druku offsetowym) zostały zachowane, można z nich usunąć numer, ale niczego nie można dodać. W takiej sytuacji wszystko, co musi zrobić drukarz, to usunąć ostatnią najmniejszą liczbę z oznaczenia numeru druku. Taka zmiana wymaga najmniejszej możliwej ingerencji na stronie, co oznacza dla wydawcy najmniejszy możliwy koszt. W czasach druku wypukłego, kiedy każda część formy drukowej była metalowym elementem, wystarczyło jedynie usunąć z niej odpowiednie części. Następnie starannie zaprojektowana forma drukowa mogła zostać wykorzystana w zaplanowanym przedruku[1]. W przypadku druku offsetowego z metalowymi płytkami, numer można usunąć bez uszkodzenia reszty płyty. W każdym z opisanych przypadków wprowadzana zmiana jest więc minimalna.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Madprofminor, Notes of Mad Prof Minor: Number Line aka Printers Key Harper Collins Explanation [online], Notes of Mad Prof Minor, 18 sierpnia 2006 [dostęp 2018-12-04].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Grzegorz Czapnik, Zbigniew Gruszka, przy współpracy Hanny Tadeusiewicz: Podręczny słownik bibliotekarza. Warszawa, Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich 2011.
- Leonard Cichocki, Tomasz Pawlicki, Iwona Ruczka: Poligraficzny słownik terminologiczny z odpowiednikami w językach angielskim, francuskim, niemieckim, rosyjskim. Warszawa, Polska Izba Druku 1999.