Płatkonóg płaskodzioby
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
| ||
| Phalaropus fulicarius[1] | ||
| (Linnaeus, 1758) | ||
 Szata godowa | ||
 Szata spoczynkowa | ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | ptaki | |
| Infragromada | ptaki neognatyczne | |
| Rząd | siewkowe | |
| Rodzina | bekasowate | |
| Podrodzina | brodźce | |
| Rodzaj | Phalaropus | |
| Gatunek | płatkonóg płaskodzioby | |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | ||
 | ||
Płatkonóg płaskodzioby (Phalaropus fulicarius) – gatunek średniego ptaka wędrownego z rodziny bekasowatych (Scolopacidae).
- Występowanie
- Zamieszkuje Syberię, Alaskę i północną Kanadę, Islandię, Grenlandię oraz Svalbard i Nową Ziemię. Zimuje na wybrzeżach Ameryki Południowej oraz zachodniej i południowej Afryki. Czasem zostaje spychany przez sztormy na lądy Zachodniej i Środkowej Europy. Do Polski zalatuje sporadycznie – do 2017 odnotowano 110 stwierdzeń, łącznie zaobserwowano 115 osobników[3].
- Cechy gatunku
- Samica nieco większa i bardziej jaskrawo ubarwiona niż samiec. W szacie godowej wierzch głowy, potylica, czoło i gardziel czarne, boki głowy (policzki) białe – otaczające oczy, wierzch ciała pokryty ciemnobrązowymi piórami o płowych brzegach. Reszta ciała rdzawokasztanowata. Dziób mocny, na końcu spłaszczony, żółty o czarnym końcu. Nogi zielonoszare. Samce na głowie mają mniej wyraźny wzór, a na piersi i brzuchu są białe plamy. W upierzeniu spoczynkowym jesienią obie płci ubarwione jednakowo. Wierzch popielatoszary, spód biały. Potylica i pas przechodzący przez oko ciemne. Osobniki młodociane mają wierzch ciała pokryty ciemnymi piórami o rdzawych brzegach. Spód ciała biały.
- W locie widać szeroki biały pasek skrzydłowy. Gdy pływa podobny jest do mewy, ale znacznie mniejszy. W porównaniu z płatkonogiem szydłodziobym jest nieco większy i mocniej zbudowany. Dziób ma grubszy i latem staje się on żółty z czarnym końcem, podczas gdy u jego krewniaka jest cały czarny.
- Wymiary średnie
- dł. ciała ok. 20–23 cm
rozpiętość skrzydeł ok. 35–40 cm
waga ok. 35–70 g - Biotop
- Brzegi jezior i wilgotne partie tundry. Zimuje na morskich wybrzeżach, wzdłuż których wędruje.
- Toki
- Dominującą rolę w tokach odgrywa samica. To ona ubiega się o względy samca.
- Gniazdo
- Na ziemi, przy brzegu. Zakładają go oboje partnerzy, ale wyścieła je samiec.
- Jaja
- W ciągu roku wyprowadza jeden lęg (choć zdarzają się przypadki poliandrii), składając w czerwcu-lipcu 3–6 (zwykle 4) jaj.
- Okres lęgowy
- Jaja wysiadywane są przez okres 18–20 dni przez samca (jednak w przypadku monogamii samica może mu pomagać). Pisklętami, które opuszczają gniazdo tuż po wykluciu, opiekuje się wyłącznie samiec aż do usamodzielnienia w wieku 18 dni. Ze względu na małą rolę samicy w tym okresie, stara się ona wtedy założyć lęg z innym samcem. W ten sposób zwiększa swój sukces rozrodczy. Z kolei gdy drugim lęgiem zajmuje się drugi partner, samica w lipcu odlatuje z lęgowisk.
- Pożywienie
- Bezkręgowce morskie i małe ryby uzupełniane pokarmem roślinnym. Poza okresem lęgowym ptaki te żerują na morzu.
- Ochrona
- W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej[4].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Phalaropus fulicarius, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Phalaropus fulicarius. Czerwona księga gatunków zagrożonych (IUCN Red List of Threatened Species) (ang.).
- ↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 34. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2017. „Ornis Polonica”. 59, s. 119–153, 2018.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2014 r. poz. 1348).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Karel Stastny: Ptaki wodne. Warszawa: Delta, 1993. ISBN 83-85817-10-7.
- Klaus Richarz: Ptaki - Przewodnik. Warszawa: MUZA, 2009. ISBN 978-83-7495-018-3.