Płazy bezogonowe

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skocz do: nawigacja, szukaj
Płazy bezogonowe
Anura[1]
Fischer von Waldheim, 1813
Płaz bezogonowy: australorzekotka szmaragdowa
Płaz bezogonowy: australorzekotka szmaragdowa
Systematyka
Domena eukarionty
Królestwo zwierzęta
Typ strunowce
Podtyp kręgowce
Gromada płazy
Rząd płazy bezogonowe
Systematyka Systematyka w Wikispecies
Commons Multimedia w Wikimedia Commons

Płazy bezogonowe (Anura) – rząd płazów obejmujący zwierzęta przypominające żabę. Obejmuje cztery podrzędy, do których zalicza się ponad 50 rodzin, w tym również żyjące w Polsce: żabowate, ropuchowate, ropuszkowate, rzekotkowate i grzebiuszkowate.

Płazy bezogonowe odróżniają się od pozostałych przedstawicieli gromady brakiem ogona, sylwetką krępą, zwartą (brak form „wężopodobnych”) i silnymi skocznymi kończynami tylnymi. Głowa płazów bezogonowych jest zazwyczaj duża, zaopatrzona w bardzo szeroki otwór gębowy. Oczy są wypukłe, wystające; gałki oczne mogą być wciągane w głąb oczodołów. Oko płaza bezogonowego ma 3 powieki: górną przyrośnięta i nieruchomą, dolną i przejrzystą powiekę dolną, zwaną migotką. Kształt źrenicy jest cechą systematyczną gromady. Większość Anura ma źrenicę eliptyczną lub okrągłą. U niektórych źrenica może przyjmować kształt serca lub wąskiej pionowej szczeliny. Po bokach głowy samca występują rezonatory, uchyłki jamy gębowo-gardzielowej, które umożliwiają wydawanie dźwięków wabiących samice (granie, rechotanie).

Mimo że u większości płazów bezogonowych występuje zapłodnienie zewnętrzne, obserwuje się u nich akt kopulacji zwany ampleksusem. U większości Anura jest to pozycja niezbędna do złożenia jaj przez samicę i wyrzucenia nasienia do wody przez samca. Kształt „pakietów” skrzeku jest cechą charakterystyczną i ułatwia dość trudną identyfikację tych zwierząt.

Szkielet[edytuj]

Szkielet płazów bezogonowych składa się z kręgosłupa, szkieletu kończyn i szkieletu czaszki.

Szkielet żaby

Kręgosłup[edytuj]

Kręgosłup składa się z dziewięciu kręgów i kości ogonowej. Pierwszy kręg nosi nazwę dźwigacza albo atlasu. Na kręgu tym osadzona jest czaszka. Dźwigacz ma z przodu specjalny wyrostek, który wchodzi między dwie wypukłości czaszki (kłykcie potyliczne). W każdym kręgu możemy wyróżnić trzon oraz łuk. Poza tym każdy kręg ma wyrostki. Między trzonem i łukiem znajduje się kanał kręgowy, przez który przechodzi część systemu nerwowego, zwana rdzeniem kręgowym.

Szkielet kończyn[edytuj]

Szkielet nóg przednich składa się: z kości ramieniowej, kości przedramieniowej, kilku kości nadgarstka, kilku kości dłoni i czterech kości palców. Szkielet nóg przednich połączony jest z kręgosłupem przy pomocy pasa barkowego. Pas barkowy składa się z kilku kości; jedną z większych jest łopatka. W okolicy pasa barkowego po dolnej stronie ciała znajduje się złożony z kilku kości mostek. Szkielet nóg tylnych składa się: z kości udowej, kości przedudzia, kości stępu, złożonej najwyraźniej z dwóch zrośniętych ze sobą kości, z kilku kości stopy i kości pięciu palców.

Szkielet nóg tylnych połączony jest z kręgosłupem poprzez pas miednicowy, który składa się z kości biodrowej, ogonowej i kulszowej. Szkielet kończyny składa się z kości udowej i piszczelowej oraz kości stopy.

Czaszka[edytuj]

Czaszka płazów bezogonowych składa się z kilku kości. W tyle czaszki znajduje się duży otwór potyliczny, przez który mózg łączy się z rdzeniem kręgowym. Otwór ten otoczony jest dwiema kośćmi potylicznymi. Ku przodowi od otworu potylicznego znajdują się dwie wielkie kości czołowociemieniowe, dalej kości nosowe, przedszczękowe, szczękowe i skrzydłowe.

Systematyka[edytuj]

Rodziny współcześnie żyjących płazów bezogonowych[2]:

Wymienione rodziny klasyfikuje się w podrzędach. Starsze klasyfikacje wyróżniają cztery:

a nowsze – trzy podrzędy:

Zobacz też[edytuj]

Przypisy

  1. ↑ Anura, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ Darrel Frost and The American Museum of Natural History: Anura Fischer von Waldheim, 1813 (ang.). Amphibian Species of the World 6.0, an Online Reference. [dostęp 22 maja 2017].
p • d • e
Rodziny płazów bezogonowych

Allophrynidae • Alsodidae • Alytidae – ropuszkowate • Aromobatidae • Arthroleptidae – artroleptowate • Ascaphidae – ogończakowate • Batrachylidae • Bombinatoridae – kumakowate • Brachycephalidae • Brevicipitidae • Bufonidae – ropuchowate • Calyptocephalellidae • Centrolenidae – szklenicowate • Ceratobatrachidae • Ceratophryidae • Conrauidae • Craugastoridae • Cycloramphidae • Dendrobatidae – drzewołazowate • Dicroglossidae • Eleutherodactylidae • Heleophrynidae – straszakowate • Hemiphractidae • Hemisotidae – prosiakowate • Hylidae – rzekotkowate • Hylodidae • Hyperoliidae – sitówkowate • Leiopelmatidae – liopelmowate • Leptodactylidae – świstkowate • Limnodynastidae • Mantellidae – mantellowate • Megophryidae • Micrixalidae • Microhylidae – wąskopyskowate • Myobatrachidae – żółwinkowate • Nasikabatrachidae • Nyctibatrachidae • Odontobatrachidae • Odontophrynidae • Pelobatidae – grzebiuszkowate • Pelodryadidae • Pelodytidae – nurzańcowate • Petropedetidae • Phrynobatrachidae • Phyllomedusidae • Pipidae – grzbietorodowate • Ptychadenidae • Pyxicephalidae • Ranidae – żabowate • Ranixalidae • Rhacophoridae – nogolotkowate • Rhinodermatidae • Rhinophrynidae – nosatkowate • Scaphiopodidae • Sooglossidae – seszelkowate • Telmatobiidae
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Płazy_bezogonowe&oldid=49833442”