Pływacz drobny

Pływacz drobny
	; Łodyga z pęcherzykami chwytnymi
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	pływaczowate
Rodzaj	pływacz
Gatunek	pływacz drobny
	Nazwa systematyczna
	Utricularia minor L.; Sp. Pl. 1: 18. 1753
Synonimy
	Lentibularia minor (L.) Raf.; Utricularia bremii Heer; Utricularia minor var. multispinosa Miki; Utricularia bremii Heer; U. multispinosa (Miki) Miki; U. nepalensis Kitamura; U. rogersiana Lace;
	Lentibularia minor (L.) Raf.; Utricularia bremii Heer; Utricularia minor var. multispinosa Miki; Utricularia bremii Heer; U. multispinosa (Miki) Miki; U. nepalensis Kitamura; U. rogersiana Lace;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pływacz drobny, p. mniejszy^[5], pływacz Brema^[6] (Utricularia minor L.) – gatunek rośliny mięsożernej, należący do rodziny pływaczowatych (Lentibulariaceae).

Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]

Występuje w Ameryce Północnej, Azji oraz Europie, również na Grenlandii i w Islandii^[7]. W Polsce gatunek rodzimy^[5], występujący na rozproszonych stanowiskach na niżu i rzadko w górach. W polskich Karpatach znane są tylko stanowiska w miejscowości Podszkle na Działach Orawskich, na Puściznie Rękowiańskiej w Kotlinie Orawskiej i na Polanie Biały Potok w Rowie Podtatrzańskim^[7].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Roślina wodna pływająca, bez korzeni. Łodyga cienka, długości 2–20(40) cm, zróżnicowana na część pływającą – zieloną oraz ziemną (zakorzeniającą się) – bezbarwną o długości 3–13 mm^[8]. Nie wytwarza ani chwytników, ani pędów powietrznych. Zarówno na pędach pływających, jak i ziemnych znajdują się pęcherzyki pułapkowe^[6]. W niekorzystnych warunkach wytwarza niewielkie, jajowate turiony^[8].
Liście: Liście łodyg pływających dł. 2–10(18) mm, szer. 4–10(20) mm, eliptyczne do nerkowatych, kilkukrotnie widlasto podzielone na 7–15(22) zaostrzonych, odstających łatek z 1–7 pęcherzykami chwytnymi. Liście łodyg ziemnych przekształcone w 1–6 pęcherzyków długich na 1–2 mm^[8].
Kwiaty: Obupłciowe, o symetrii grzbiecistej, umieszczone na szypułkach długich na 2–6 mm, w kątach błoniastych przysadek długości ok. 1,2 mm. Pręciki dwa, słupek jeden. Działki kielicha i korony dwuwargowe. Działki kielicha o kształcie okrągławym, tępe. Korona długa na 5–11 mm, bladożółta, o górnej wardze wyciętej, dolnej jajowatej, niekiedy biało prążkowanej, długiej na ok. 6 mm, po zapyleniu o podwiniętych brzegach. Kwiaty w ilości 2–6, zebrane w grona długości 5–15 mm^[8]
Owoc: Kulista torebka o średnicy 2–2,5 mm^[8].

Morfologia
Zbiorowisko pływacza drobnego
Kwiaty
Pęd kwiatowy

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Rozwój: Bylina, hydrofit, roślina mięsożerna. Kwitnie w Polsce od czerwca do września. Czasami jednak nie wytwarza kwiatów. Rozmnaża się nzarówno przez nasiona, jak i wegetatywnie przez fragmentację pędów oraz turiony^[6].
Siedlisko: Występuje głównie na torfowiskach przejściowych, w dołach potorfowych, młakach oraz w zagłębieniach torfowisk wysokich i niektórych niskich^[9].
Fitosocjologia: W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Utricularietea oraz zespołu (Ass.) Scorpidio Utricularietum minoris^[10].
Genetyka: Liczba chromoosomów 2n = 36, 44^[11].

Zagrożenia[edytuj | edytuj kod]

Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006)^[12] w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia: V). W wydaniu z 2016 roku otrzymała kategorię NT (bliski zagrożenia)^[13].

Pływacz drobny objęty jest w Polsce ścisłą ochroną gatunkową.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-24] (ang.).
↑ ^a ^b The Plant List. [dostęp 2017-03-09].
↑ Utricularia minor, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ ^a ^b ^c Zbigniew Podbielkowski, Henryk Tomaszewicz: Zarys hydrobotaniki. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1979. ISBN 83-01-00566-1.
↑ ^a ^b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Stanisław Kłosowski, Grzegorz Kłosowski: Rośliny wodne i bagienne. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2007. ISBN 978-83-7073-248-6.
↑ Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-24] (ang.).

[tpl-3] The Plant List. [dostęp 2017-03-09].

[iucn-4] Utricularia minor, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[checklist2002-5] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.

[hydrobotanika-6] Zbigniew Podbielkowski, Henryk Tomaszewicz: Zarys hydrobotaniki. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1979. ISBN 83-01-00566-1.

[K-7] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.

[klosowski-8] Stanisław Kłosowski, Grzegorz Kłosowski: Rośliny wodne i bagienne. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2007. ISBN 978-83-7073-248-6.

[C-9] Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.

[10] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[11] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[12] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[13] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]