50°52′09″N 20°37′39″E/50,869167 20,627500Pałac Biskupów Krakowskich w Kielcach
| ||
 nr rej. A.336 z 28.01.1965[1]
| ||
 Pałac biskupów | ||
| Państwo |  Polska
| |
|---|---|---|
| Województwo |  świętokrzyskie
| |
| Miejscowość | Kielce | |
| Adres | Plac Zamkowy | |
| Typ budynku | pałac | |
| Styl architektoniczny | barokowy | |
| Architekt | Tomasz Poncino (?) Giovanni Trevano (?) Constantino Tencalla(?) | |
| Inwestor | bp Jakub Zadzik | |
| Rozpoczęcie budowy | 1637 | |
| Ukończenie budowy | 1641 | |
| Ważniejsze przebudowy | XVIII w. | |
| Pierwszy właściciel | Jakub Zadzik | |
| Obecny właściciel | Muzeum Narodowe w Kielcach | |
Położenie na mapie Kielc  | ||
Położenie na mapie Polski  | ||
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | ||
| 50°52′09″N 20°37′39″E/50,869167 20,627500
| ||
| Strona internetowa | ||
Pałac Biskupów Krakowskich – barokowy pałac w Kielcach, była rezydencja biskupów krakowskich, oddział Muzeum Narodowego w Kielcach. Najlepiej zachowana oryginalna wczesnobarokowa rezydencja pałacowa z pierwszej połowy XVII wieku w Polsce.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Budowla powstawała w latach 1637–1641. Wzniesiono ją na Wzgórzu Katedralnym z inicjatywy i prywatnych funduszy kanclerza wielkiego koronnego i biskupa krakowskiego Jakuba Zadzika. Nie jest pewne kto był autorem projektu i przypuszcza się, że był to albo Tomasz Poncino albo Giovanni Trevano albo Constantino Tencalla[2]. Dekorację malarską wnętrz wykonał warsztat Tomasza Dolabelli. Plafony przedstawiały między innymi sąd nad braćmi polskimi i rokowania pokojowe w okresie wojen ze Szwecją i Rosją, w których brał udział fundator. Pałac otaczał mur obronny ze strzelnicami kluczowymi i puntone. Cztery wieże pokryto blachą. W 1667 roku biskup Andrzej Trzebicki pokrył pałac dachówką w miejsce gontów. W 1. połowie XVIII wieku dobudowano do pałacu dwie oficyny, być może wg projektu Kacpra Bażanki[2].
W 1806 Franciszek II Habsburg cesarz Austrii przekazał pałac, będący własnością skarbu państwa, na potrzeby nowo utworzonej diecezji kieleckiej[3]. W 1816 r. Stanisław Staszic stworzył w pałacu Szkołę Akademiczno-Górniczą. Po Powstaniu styczniowym rosyjscy zaborcy usunęli hełmy na wieżach i figury posłów moskiewskiego i szwedzkiego na frontonie. Pałac w 1 połowie XX wieku pełnił rolę sztabu legionowego Józefa Piłsudskiego, biura werbunkowego, drukarni, poczty, biura przepustek i siedziby redakcji lokalnego dziennika. W latach 20. według projektu Adolfa Szyszko-Bohusza zrekonstruowano barokowe hełmy na wieżach. W latach międzywojennych urząd wojewódzki. W latach 1945–1971 siedziba Wojewódzkiej Rady Narodowej. Od 1971 r. mieści się w nim Muzeum Narodowe. Z tyłu pałacu, w 2005 roku otwarto Ogród Włoski.
Pałac wraz z otoczeniem (baszta prochowa, ogród, spichlerz przy ul. Zamkowej 2) jako zespół został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych[1].
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Koło Pałacu Biskupów Krakowskich przechodzi szlak turystyczny
czerwony szlak miejski prowadzący przez zabytkowe i ciekawe turystycznie miejsca miasta Kielce.
Na zachód od miasta, w Podzamczu Piekoszowskim znajduje się ruina pałacu rodu Tarłów, stanowiącego kopię pałacu w Kielcach.
Fasada główna 
Widok od ogrodu 
Portal nad wejściem 
Izba Stołowa Górna z portretami biskupów 
Plafon z Władysławem IV, biskupem Zadzikiem i hetmanem Koniecpolskim 
Plafon z sądem nad Arianami 
Portal
.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie. 2020-09-30. s. 16. [dostęp 2015-10-26].
- ↑ a b Pałac biskupów krakowskich, ob. Muzeum Narodowe, Kielce - Zabytek.pl, zabytek.pl [dostęp 2020-02-19] (pol.).
- ↑ Jerzy Daniel, Kalendarz Świętokrzyski 2005. Wydawnictwo Jedność Kielce 2014, s.216.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jan Leszek Adamczyk: Zabytki architektury na Kielecczyźnie. Kielce: Marek Leszko, 2005, s. 16. ISBN 83-92295-10-2.
- Mariusz Karpowicz, Tomasz Poncino (ok. 1590-1659) - architekt pałacu kieleckiego, Muzeum Narodowe, Kielce, 2002; ISBN 83-909744-7-9
- Jakub Lewicki, Najnowsze odkrycia związane z kielecką siedzibą biskupów krakowskich: Siedziby biskupów krakowskich na terenie dawnego województwa sandomierskiego. Materiały z sesji naukowej z 20 września 1997, Kielce 1997 r.
- Jakub Lewicki, Pałac Biskupów Krakowskich w Kielcach. Przemiany zespołu w latach 1795-1864; „Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach”, t. 26, Kielce 2011.
- Sobala M., Dwór Klecki, rezydencja biskupów krakowskich w Kielcach w świetle nieznanego Inwentarza z 1635 roku, „Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach”, t. 25, Kielce 2010.
- Pieniążek-Samek M., Nieznane źródło od badań nad pałacem biskupów krakowskich w Kielcach, „Rocznik Muzeum Narodowego, t. 21, Kielce 2003.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Archiwalne widoki pałacu w bibliotece Polona
