Pałac Ministra Skarbu
 nr rej. 468 z 1.07.1965
| |
 Pałac Ministra Skarbu i pomnik Juliusza Słowackiego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
plac Bankowy 3/5 |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | |
| Kondygnacje |
3 |
| Rozpoczęcie budowy |
1825 |
| Ukończenie budowy |
1830 |
| Zniszczono |
1944 |
| Odbudowano |
1950–1954 |
| Pierwszy właściciel | |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°14′31,326″N 21°00′08,075″E/52,242035 21,002243
| |
Pałac Ministra Skarbu[1][2], także pałac Ministrów Skarbu[3] – pałac znajdujący się przy placu Bankowym 3/5 w Warszawie.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pałac powstał w latach 1825–1830 według projektu Antonia Corazziego w wyniku przebudowy barokowego pałacu należącego do rodziny Ogińskich[3]. Budynek wzniesiony z przeznaczeniem na rezydencję ministra skarbu Franciszka Ksawerego Druckiego Lubeckiego[2] pomiędzy budynkiem Giełdy i Banku Polskiego a pałacem Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu.
Pałac jest 3-kondygnacyjny, 11-osiowy[4]. Charakterystyczną cechą budynku są wielkie tarasy, rzadko spotykane w architekturze Warszawy[3].
Od lat 70. XIX wieku do 1915 roku pałac był siedzibą rosyjskiego I Gimnazjum Żeńskiego[5]. We wrześniu 1918 roku zaczęto adaptację gmachu na siedzibę Rady Stanu, która jednak w następnym miesiącu, kiedy trawały jeszcze prace budowlane, została rozwiązana[6]. Zakładano, że gmach mógłby stać się tymczasową siedzibą Sejmu, jednak odstąpiono od tego pomysłu[6].
W dwudziestoleciu międzywojennym gmach, po adaptacji dokonanej w latach 1920–1921 przez Mariana Lalewicza, wraz z sąsiednim pałacem Komisji Przychodów i Skarbu był siedzibą Ministerstwa Skarbu (z adresem ul. Rymarska 3/5)[7][8].
We wrześniu 1939 budynek został zbombardowany i spalony[4]. Został odbudowany w latach 1950–1954 pod kierunkiem Piotra Biegańskiego i wraz z sąsiednim Pałacem Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu został przeznaczony na siedzibę Prezydium Stołecznej Rady Narodowej[3].
W 1951 przed pałacem odsłonięto pomnik Feliksa Dzierżyńskiego dłuta Zbigniewa Dunajewskiego[9]. Monument został rozebrany w 1989, a w 2001 w pobliżu miejsca, w którym stał, odsłonięto pomnik Juliusza Słowackiego.
Pałac jest połączony z sąsiadującym pałacem Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu (z którym ma wspólny adres) i pełni funkcje administracyjne. Większą część gmachu zajmują biura Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie. W znajdującej się na pierwszym piętrze Sali im. Stefana Starzyńskiego obraduje Sejmik Województwa Mazowieckiego.
Tablice pamiątkowe[edytuj | edytuj kod]
Tablice umieszczone na budynku pomiędzy arkadami parteru upamiętniają:
- przywódców Klubu Jakobinów (odsłonięta w 1952)[10].
- Antonia Corazziego (w 1977, w stuletnią rocznicę śmierci architekta)[10]
- Franciszka Ksawerego Druckiego-Lubeckiego[10]
- Eugeniusza Kwiatkowskiego (2000)[11]
- Piotra Michałowskiego (2011)
Galeria[edytuj | edytuj kod]
Pałac przed 1939 
Pałac przed 1939 od strony ul. Rymarskiej 
Sala im. Stefana Starzyńskiego, miejsce obrad Sejmiku Województwa Mazowieckiego
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 155. ISBN 83-908950-8-0.
- ↑ a b c Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977, s. 59.
- ↑ a b c d Tadeusz S. Jaroszewski: Księga pałaców Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1985, s. 86. ISBN 83-223-2047-7.
- ↑ a b Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 601. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ Małgorzata Omilanowska. Pierwsza siedziba Sejmu II Rzeczypospolitej. Addenda et corrigenda. „Biuletyn Historii Sztuki”. LXXXIII nr 1, s. 122, 2021.
- ↑ a b Małgorzata Omilanowska. Pierwsza siedziba Sejmu II Rzeczypospolitej. Addenda et corrigenda. „Biuletyn Historii Sztuki”. LXXXIII nr 1, s. 123, 2021.
- ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 599, 601. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ Ryszard Mączewski: Warszawa między wojnami. Łódź: Księży Młyn, 2009, s. 16. ISBN 978-83-61253-51-8.
- ↑ Wiesław Głębocki: Warszawskie pomniki. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1990, s. 132. ISBN 83-7005-211-8.
- ↑ a b c Stanisław Ciepłowski: Wpisane w kamień i spiż. Inskrypcje pamiątkowe w Warszawie XVII–XX w.. Warszawa: Argraf, 2004, s. 32. ISBN 83-912463-4-5.
- ↑ Stanisław Ciepłowski: Wpisane w kamień i spiż. Inskrypcje pamiątkowe w Warszawie XVII–XX w.. Warszawa: Argraf, 2004, s. 32–33. ISBN 83-912463-4-5.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 601. ISBN 83-01-08836-2.
- Tadeusz S. Jaroszewski: Księga pałaców Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1985, s. 86. ISBN 83-223-2047-7.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Archiwalne widoki pałacu w bibliotece Polona