Willa Moritza Fritsche w Bielsku-Białej
49°49′21″N 19°02′40″E/49,822500 19,044444 nr rej. A/703/94 z 25.04.1994
| |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Krasińskiego 28 |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Inwestor |
Moritz Fritsche |
| Ukończenie budowy | |
| Pierwszy właściciel |
Moritz Fritsche |
| Kolejni właściciele |
Fedor Weinschenck |
| Obecny właściciel |
powiat bielski |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
| 49°49′21″N 19°02′40″E/49,822500 19,044444
| |
Willa Moritza Fritsche[1], znana też jako willa Fedora Weinschencka[2] – neobarokowa zabytkowa[3] willa położona w Bielsku-Białej przy ulicy Krasińskiego 28.
Została wzniesiona w 1890 przy ówczesnej Giselastraße w obrębie rozwijającego się kwartału willowego na Dolnym Przedmieściu dla Moritza Fritsche, współzałożyciela i dyrektora Pierwszej Galicyjskiej Fabryki Portland Cementu w Szczakowej[1]. Po jego śmierci na początku XX wieku wdowa Augusta Fritsche sprzedała budynek Fedorowi Johannowi Adamowi Weinschenckowi – zarządcy dóbr ziemskich w Górze, który w 1905 poślubił córkę Gustava Josephy’ego Hildę i przeniósł się do Bielska. W okresie międzywojennym był on współwłaścicielem Fabryki Maszyn i Odlewni Żelaza G. Josephy’ego Spadkobiercy (późniejsza BEFAMA), stał na czele Izby Handlowej i Przemysłowej w Bielsku oraz Związku Przemysłowców Bielska-Białej i Okolicy, a także zasiadał w radach nadzorczych licznych przedsiębiorstw i był członkiem zarządu komisarycznego miasta w latach 1933–1934[4][5]. W willi wychowywał się jego syn, urodzony w 1916 Fedor Wilhelm Weinschenck, który w latach 30. XX wieku odnosił duże sukcesy jako narciarz alpejski. W 1934 rodzina przeniosła się na stałe do willi przy dzisiejszej ulicy Pocztowej 18 w Mikuszowicach Śląskich, a po 1945 osiedliła się w Austrii[4].
Po II wojnie światowej budynek przeszedł na własność miasta i pełnił różne funkcje, został też nieznacznie rozbudowany o użytkowe poddasze. Był m.in. siedzibą Beskidzkiej Izby Lekarskiej (do 2021[6]), Beskidzkiej Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych (do 2016[7]), Beskidzkiej Okręgowej Izby Aptekarskiej i bielskiego oddziału Głównej Biblioteki Lekarskiej[6]. 25 kwietnia 1994 został wpisany do rejestru zabytków pod numerem A/703/94[8]. W 2021 upublicznione zostały plany przekazania willi na własność powiatowi bielskiemu i adaptacji jej na drugie w Bielsku-Białej (po podobnej placówce działającej w Olszówce) Centrum Zdrowia Psychicznego, które składać się ma z poradni, oddziału dziennego, całodobowego punktu konsultacyjnego i zespołu wyjazdowego[6][9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Willa Moritza Fritsche. Projekt BB – Bielsko-Biała historia dawna i współczesna. [dostęp 2023-01-08].
- ↑ Bielsko-Biała. Dziedzictwo kulturowe (mapa). Bielsko-Biała: Stowarzyszenie „Olszówka”, 2007. ISBN 83-918676-5-X.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
- ↑ a b Piotr Kenig. Familia Josephych znana i nieznana (2). „Relacje–Interpretacje”. 2 (38), s. 30–31, czerwiec 2015. [dostęp 2023-01-08].
- ↑ Jerzy Polak: Bielsko pod rządami polskich burmistrzów. W: Bielsko-Biała. Monografia miasta: Tom IV – Bielsko-Biała w latach 1918–2009. Bielsko-Biała: Urząd Miejski w Bielsku-Białej, 2010, s. 70–72. ISBN 978-83-60136-46-1.
- ↑ a b c Bartłomiej Kawalec: Zabytkowy pałacyk za darmo oddam. Będzie łatwiejszy dostęp do psychologa i psychiatry. bielsko.biala.pl, 2021-11-09. [dostęp 2023-01-08].
- ↑ 25 lat Beskidzkiej Izby Pielęgniarek i Położnych. zywiec.powiat.pl, 2016-11-07. [dostęp 2023-01-08].
- ↑ Spis obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków z terenu województwa śląskiego (stan na 2 grudnia 2022 r.). Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Katowicach. [dostęp 2023-01-07].
- ↑ Bielsko-Biała. Powstanie centrum zdrowia psychicznego przy ul. Krasińskiego. bielskobiala.naszemiasto.pl, 2021-12-15. [dostęp 2023-01-08].