Lista państw Afryki

Lista państw Afryki – lista państw i terytoriów zależnych Afryki.

Na terenie Afryki znajdują się 54 państwa uznawane na arenie międzynarodowej. Ponadto niewielkie fragmenty lądów zaliczane tradycyjnie do kontynentu afrykańskiego stanowią integralne części terytoriów dwóch państw europejskich – Hiszpanii (Ceuta, Melilla, Wyspy Kanaryjskie) i Portugalii (Azory i Madera); a także jednego azjatyckiego – Jemenu (Sokotra). Dodatkowo do Afryki zalicza się cztery terytoria zależne Francji i Wielkiej Brytanii. W Afryce funkcjonują również dwa państwa nieuznawane – Sahara Zachodnia i Somaliland.

Największym państwem afrykańskim jest Algieria (2 381 740 km²), a najmniejszym – Seszele (455 km²), przy czym najmniejszym państwem położonym na stałym lądzie^[a] jest Gambia (11 300 km²). Najbardziej zaludnionym państwem jest natomiast Nigeria (225 082 083 mieszkańców), a najmniej zaludnionym – również Seszele (97 017 mieszkańców), przy czym najmniej zaludnionym państwem położonym na stałym lądzie jest Dżibuti (957 723 mieszkańców).

Mapa polityczna[edytuj | edytuj kod]

Lista państw[edytuj | edytuj kod]

Nazwa państwa^[1]	Stolica^[1]	Pełna nazwa państwa^[1]	Język urzędowy^[2]	Powierzchnia^[2]	Liczba ludności^[2]	Waluta^[2]	Głowa państwa
Algieria الجزائر (arabski) ⵍⴻⵣⴰⵢⴻⵔ (berberyjski)	Algier	Algierska Republika Ludowo-Demokratyczna الديمقراطية الشعبية الجمهورية الجزائرية (arabski) ⵟⴰⴳⴷⵓⴷⴰ ⵜⴰⵎⴻⴳⴷⴰⵢⵜ ⵜⴰⵖⴻⵔⴼⴰⵏⵜ ⵜⴰⵣⵣⴰⵢⵔⵉⵜ (berberyjski)	arabski, berberyjski	2 381 740 km²	44 178 884	dinar algierski	prez. Abdelmadjid Tebboune
Angola Angola	Luanda	Republika Angoli República de Angola	portugalski	1 246 700 km²	34 795 287	kwanza	prez. João Lourenço
Benin Bénin	Porto-Novo^[b]	Republika Beninu République du Bénin	francuski	112 622 km²	13 754 688	frank CFA	prez. Patrice Talon
Botswana Botswana (angielski) Botswana (tswana)	Gaborone	Republika Botswany Republic of Botswana (angielski) Lefatshe la Botswana (tswana)	angielski, tswana	581 730 km²	2 384 246	pula	prez. Mokgweetsi Masisi
Burkina Faso Burkina Faso	Wagadugu	Burkina Faso Burkina Faso	francuski	274 200 km²	21 935 389	frank CFA	p.o. prez. Ibrahim Traore
Burundi Burundi (francuski) Uburundi (kirundi)	Gitega^[c]	Republika Burundi République du Burundi (francuski) Republika y’Uburundi (kirundi)	francuski, kirundi	27 830 km²	12 696 478	frank burundyjski	prez. Evariste Ndayishimiye
Czad تشاد (arabski) Tchad (francuski)	Ndżamena	Republika Czadu جمهوريّة تشاد (arabski) République du Tchad (francuski)	arabski, francuski	1 284 000 km²	17 963 211	frank CFA	przew. Mahamat Déby Itno
Demokratyczna Republika Konga République démocratique du Congo	Kinszasa	Demokratyczna Republika Konga République démocratique du Congo	francuski	2 344 858 km²	108 407 721	frank kongijski	prez. Félix Tshisekedi
Dżibuti جيبوتي (arabski) Djibouti (francuski)	Dżibuti	Republika Dżibuti جمهورية جيبوتي (arabski) République du Djibouti (francuski)	arabski, francuski	23 200 km²	957 723	frank dżibutyjski	prez. Ismail Omar Guelleh
Egipt^[d] مصر	Kair	Arabska Republika Egiptu ‏جمهوريّة مصر العربيّة	arabski	1 001 450 km²	107 770 524	funt egipski	prez. Abd al-Fattah as-Sisi
Erytrea إرتريا (arabski) ኤርትራ (tigrinia)	Asmara	Państwo Erytrea دولة إرتريا (arabski) ሃግሬ ኤርትራ (tigrinia)	arabski, tigrinia	117 600 km²	6 209 262	nakfa	prez. Isajas Afewerki
Eswatini Eswatini (angielski) eSwatini (suazi)	Mbabane^[e]	Królestwo Eswatini Kingdom of Eswatini (angielski) Umbuso weSwatini (suazi)	angielski, suazi	17 364 km²	1 121 761	lilangeni	król Mswati III
Etiopia ኢትዮጵያ	Addis Abeba	Federalna Demokratyczna Republika Etiopii የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ	amharski	1 104 300 km²	113 656 596	birr	prez. Sahle-Work Zewde
Gabon Gabon	Libreville	Republika Gabońska République Gabonaise	francuski	267 667 km²	2 340 613	frank CFA	prez. Ali Bongo Ondimba
Gambia Gambia	Bandżul	Republika Gambii Republic of the Gambia	angielski	11 300 km²	2 413 403	dalasi	prez. Adama Barrow
Ghana Ghana	Akra	Republika Ghany Republic of Ghana	angielski^[f]	238 533 km²	33 107 275	cedi	prez. Nana Akufo-Addo
Gwinea Guinée	Konakry	Republika Gwinei République de Guinée	francuski	245 857 km²	13 237 832	frank gwinejski	p.o. prez. Mamady Doumbouya
Gwinea Bissau Guiné-Bissau	Bissau	Republika Gwinei Bissau República da Guiné-Bissau	portugalski	36 125 km²	2 026 778	frank CFA	prez. Umaro Sissoco Embaló
Gwinea Równikowa Guinée Équatoriale (francuski) Guinea Ecuatorial (hiszpański) Guiné Equatorial (portugalski)	Malabo	Republika Gwinei Równikowej République de Guinée Équatoriale (francuski) República de Guinea Ecuatorial (hiszpański) República da Guiné Equatorial (portugalski)	francuski, hiszpański, portugalski	28 051 km²	1 679 172	frank CFA	prez. Teodoro Mbasogo
Kamerun Cameroon (angielski) Cameroun (francuski)	Jaunde	Republika Kamerunu Republic of Cameroon (angielski) République du Cameroun (francuski)	angielski, francuski	475 440 km²	29 321 637	frank CFA	prez. Paul Biya
Kenia Kenya (angielski) Kenya (suahili)	Nairobi	Republika Kenii Republic of Kenya (angielski) Jamhuri ya Kenya (suahili)	angielski, suahili	580 367 km²	55 864 655	szyling kenijski	prez. Uhuru Kenyatta
Komory جزر القمر (arabski) Comoros (francuski) Komori (komoryjski)	Moroni	Związek Komorów الاتحاد القمري (arabski) Union des Comores (francuski) Udzima wa Komori (komoryjski)	arabski, francuski, komoryjski	2235 km²	876 437	frank komoryjski	prez. Azali Assoumani
Kongo Congo	Brazzaville	Republika Konga République du Congo	francuski	342 000 km²	5 546 307	frank CFA	prez. Denis Sassou-Nguesso
Lesotho Lesotho (angielski) Lesotho (sotho)	Maseru	Królestwo Lesotho Kingdom of Lesotho (angielski) Muso oa Lesotho (sotho)	angielski, sotho	30 355 km²	2 193 970	loti	król Letsie III
Liberia Liberia	Monrovia	Republika Liberii Republic of Liberia	angielski	111 369 km²	5 358 483	dolar liberyjski	prez. George Weah
Libia ليبيا	Trypolis	Państwo Libia دولة ليبيا	arabski	1 759 540 km²	7 137 931	dinar libijski	przew. Muhammad al-Manfi
Madagaskar Madagascar (francuski) Madagasikara (malgaski)	Antananarywa	Republika Madagaskaru République de Madagascar (francuski) Repoblikan’I Madagasikara (malgaski)	francuski, malgaski	587 041 km²	28 172 462	ariary	prez. Andry Rajoelina
Malawi Malawi (angielski) Malaŵi (czewa)	Lilongwe	Republika Malawi Republic of Malawi (angielski) Dziko la Malaŵi (czewa)	angielski, czewa	118 484 km²	20 794 353	kwacha malawijska	prez. Lazarus Chakwera
Mali Mali	Bamako	Republika Mali République du Mali	francuski	1 240 192 km²	20 741 769	frank CFA	p.o. prez. Assimi Goita
Maroko المغرب (arabski) ⵍⵎⵖⵔⵉⴱ (berberyjski)	Rabat	Królestwo Maroka المملكة المغربية (arabski) ⵜⴰⴳⵍⴷⵉⵜ ⵏ ⵍⵎⵖⵔⵉⴱ (berberyjski)	arabski, berberyjski	716 550 km²	36 738 229	dirham marokański	król Muhammad VI
Mauretania موريتانيا (arabskie) Mauritanie (francuskie)	Nawakszut	Islamska Republika Mauretanii الجمهورية الإسلامية الموريتانية (arabski) République Islamique de Mauritanie (francuski)	arabski	1 030 700 km²	4 161 925	ugija	prez. Muhammad al-Ghazwani
Mauritius Mauritius (angielski) Maurice (francuski)	Port Louis	Republika Mauritiusu Republic of Mauritius (angielski) République de Maurice (francuski)	angielski, francuski	2040 km²	1 308 222	rupia maurytyjska	prez. Prithvirajsing Roopun
Mozambik Moçambique	Maputo	Republika Mozambiku República de Moçambique	portugalski	799 380 km²	31 693 239	metical	prez. Filipe Nyusi
Namibia Namibia	Windhuk	Republika Namibii Republic of Namibia	angielski^[g]	824 292 km²	2 727 409	dolar namibijski	prez. Hage Geingob
Niger Niger	Niamey	Republika Nigru République du Niger	francuski	1 267 000 km²	24 484 587	frank CFA	prez. Mohamed Bazoum
Nigeria Nigeria	Abudża	Federalna Republika Nigerii Federal Republic of Nigeria	angielski	923 768 km²	225 082 083	naira	prez. Muhammadu Buhari
Południowa Afryka South Africa (angielski) Suid-Afrika (afrikaans)	Pretoria^[h] Kapsztad Bloemfontein	Republika Południowej Afryki Republic of South Africa (angielski) Republiek van Suid-Afrika (afrikaans)	angielski i in.^[i]	1 219 090 km²	57 516 665	rand	prez. Cyril Ramaphosa
Republika Środkowoafrykańska République centrafricaine (francuski) Ködörösêse tî Bêafrîka (sango)	Bangi	Republika Środkowoafrykańska République centrafricaine (francuski) Ködörösêse tî Bêafrîka (sango)	francuski, sango	622 984 km²	5 454 533	frank CFA bitcoin	prez. Faustin Touadéra
Republika Zielonego Przylądka Cabo Verde	Praia	Republika Zielonego Przylądka República de Cabo Verde	portugalski	4033 km²	596 707	escudo	prez. José Maria Neves
Rwanda Rwanda (angielski) Rwanda (francuski) Rwanda (rwanda)	Kigali	Republika Rwandy Republic of Rwanda (angielski) République du Rwanda (francuski) Repubulika y’u Rwanda (rwanda)	angielski, francuski, rwanda	26 338 km²	13 173 730	frank rwandyjski	prez. Paul Kagame
Senegal Sénégal	Dakar	Republika Senegalu République du Sénégal	francuski	196 722 km²	17 923 036	frank CFA	prez. Macky Sall
Seszele Seychelles (angielski) Seychelles (francuski) Sesel (seszelski)	Victoria	Republika Seszeli Republic of Seychelles (angielski) République des Seychelles (francuski) Repiblik Sesel (seszelski)	arabski, francuski, seszelski	455 km²	97 017	rupia seszelska	prez. Wavel Ramkalawan
Sierra Leone Sierra Leone	Freetown	Republika Sierra Leone Republic of Sierra Leone	angielski	71 740 km²	8 692 606	leone	prez. Julius Maada Bio
Somalia الصومال (arabski) Soomaaliya (somalijski)	Mogadiszu	Federalna Republika Somalii جمهورية الصومال الفدرالية (arabski) Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya (somalijski)	arabski, somalijski	637 657 km²	12 386 248	szyling somalijski	prez. Hassan Mohamud
Sudan Sudan (angielski) السودان (arabski)	Chartum	Republika Sudanu Republic of the Sudan (angielski) جمهورية السودان (arabski)	angielski, arabski	1 861 484 km²	47 958 856	funt sudański	przew. Abd al-Burhan
Sudan Południowy South Sudan	Dżuba	Republika Sudanu Południowego Republic of South Sudan	angielski	644 329 km²	11 544 905	funt południowo- sudański	prez. Salva Kiir Mayardit
Tanzania Tanzania (angielski) Tanzania (suahili)	Dodoma	Zjednoczona Republika Tanzanii United Republic of Tanzania (angielski) Jamhuri ya Muungano wa Tanzania (suahili)	angielski, suahili	947 300 km²	63 852 892	szyling tanzański	prez. Samia Hassan Suluhu
Togo Togo	Lomé	Republika Togijska Republique togolaise	francuski	56 785 km²	8 492 333	frank CFA	prez. Faure Gnassingbé
Tunezja تونس‎ (arabski) Tunisie (arabski)	Tunis	Republika Tunezyjska الجمهورية التونسية (arabski) République tunisienne (francuski)	arabski, francuski	163 610 km²	11 896 972	dinar tunezyjski	prez. Kajs Su’ajjid
Uganda Uganda (angielski) Uganda (suahili)	Kampala	Republika Tunezyjska Republic of Uganda (angielski) Jamhuri ya Ugandaa nne (suahili)	angielski, suahili	241 038 km²	46 205 893	szyling ugandyjski	prez. Yoweri Museveni
Wybrzeże Kości Słoniowej Côte d’Ivoire	Jamusukro	Republika Wybrzeża Kości Słoniowej République de Côte d’Ivoire	francuski	322 463 km²	28 713 423	frank CFA	prez. Alassane Ouattara
Wyspy Świętego Tomasza i Książęca São Tomé e Príncipe	São Tomé	Demokratyczna Republika Wysp Świętego Tomasza i Książęcej República Democrática de São Tomé e Príncipe	portugalski	964 km²	217 164	dobra	prez. Carlos Vila Nova
Zambia Zambia	Lusaka	Republika Zambii Republic of Zambia	angielski	752 618 km²	19 642 123	kwacha zambijska	prez. Hakainde Hichilema
Zimbabwe Zimbabwe	Harare	Republika Zimbabwe Republic of Zimbabwe	angielski i in.^[j]	390 757 km²	15 121 004	dolar amerykański	prez. Emmerson Mnangagwa

Lista państw o ograniczonym uznaniu międzynarodowym[edytuj | edytuj kod]

Flaga	Godło	Nazwa państwa^[1]	Stolica^[1]	Pełna nazwa państwa^[1]	Język urzędowy	Powierzchnia	Liczba ludności	Waluta	Głowa państwa
		Sahara Zachodnia^[k] الصحراء الغربية	Al-Ujun^[l]	Saharyjska Arabska Republika Demokratyczna الجمهورية العربية الصحراوية الديمقراطية	arabski	266 000 km²	567 402	dirham marokański	prez. Ibrahim Ghali
		Somaliland^[m] Soomaaliland	Hargejsa	Republika Somalilandu Jamhuuriyadda Soomaaliland	somalijski	177 000 km²	4 171 898	szyling Somalilandu	prez. Muse Bihi Abdi

Lista terytoriów zależnych[edytuj | edytuj kod]

Nazwa terytorium^[1]	Stolica^[1]	Państwo	Status terytorium	Język urzędowy^[2]	Powierzchnia^[2]	Liczba ludności^[2]	Waluta^[2]
Francuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne^[n] Terres australes et antarctiques françaises	–	Francja	terytorium bez stałej ludności	francuski	440 000 km²	0	euro
Majotta Mayotte	Mamoudzou	Francja	departament zamorski	francuski	374 km²	256 518	euro
Reunion La Réunion	Saint-Denis	Francja	departament zamorski	francuski	2511 km²	865 826	euro
Wyspa Świętej Heleny, Wyspa Wniebowstąpienia i Tristan da Cunha^[o] Tristan da Cunha	Jamestown	Wielka Brytania	terytorium zamorskie	angielski	394 km²	5633	funt Świętej Heleny

Państwa niezaliczane do afrykańskich, posiadające w Afryce terytoria, stanowiące ich integralną część[edytuj | edytuj kod]

Nazwa państwa	Stolica^[1]	Pełna nazwa państwa^[1]	Język urzędowy^[2]	Powierzchnia^[2]	Liczba ludności^[2]	Waluta^[2]	Głowa państwa
Hiszpania^[p] España	Madryt	Królestwo Hiszpanii Reino de España	hiszpański^[q]	505 370 km²	47 163 418	euro	król Filip VI
Jemen^[r] ‏اليمن	Sana	Republika Jemeńska ‏الجمهوريّة اليمنية	arabski	527 968 km²	30 984 689	rial jemeński	przew. Raszad al-Alimi
Portugalia^[s] Portugal	Lizbona	Republika Portugalska República Portuguesa	portugalski	92 090 km²	10 242 081	euro	prez. Marcelo de Sousa

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Mowa o państwie niebędącym państwem wyspiarskim, a więc znajdującym się na stałym lądzie.
↑ Stolicą Beninu jest Porto-Novo jednak siedziby władz państwowych znajdują się w Kotonu.
↑ Stolicą konstytucyjną Burundi jest Gitega jednak siedziby władz państwowych znajdują się w Bużumburze.
↑ Większość terytorium Egiptu położona jest na kontynencie afrykańskim, jednak należący do tego państwa półwysep Synaj o powierzchni ok. 61 000 km² znajduje się w Azji.
↑ Siedzibę króla i rządu stanowi Lobamba natomiast de facto stolicą państwa jest miasto Mbabane.
↑ Ponadto na poziomie regionalnym status języka urzędowego mają języki: akan (dialekty fante i twi), dangbe, dagaare, dagbani, ewe, ga, gonja, kasema i nzema.
↑ Ponadto na poziomie regionalnym status języka urzędowego mają języki: niemiecki i ovambo.
↑ Republika Południowej Afryki posiada trzy oficjalne stolice: Pretoria – stolica egzekutywna (siedziba rządu i wszystkich ambasad); Kapsztad – stolica legislacyjna (siedziba parlamentu) oraz Bloemfontein – stolica sądownicza (siedziba władzy sądowniczej).
↑ Status języka urzędowego w Południowej Afryce ma jedenaście języków: afrikaans, angielski, xhosa, ndebele, pedi, sotho, suazi, tsonga, tswana, venda, oraz zulu.
↑ Status języka urzędowego w Zimbabwe posiada szesnaście języków: czewa, sena, kalanga, tshwa, angielski, nambya, ndau, ndebele północny, tsonga, shona, sotho, tonga, tswana, venda, xhosa oraz zimbabwejski język migowy.
↑ Saharyjska Arabska Republika Demokratyczna została proklamowana w 1976 przez Front Polisario i uznawana była przez 84 państwa członkowskie ONZ, z czego 43 państwa zawiesiły lub anulowały swoje uznanie dla władz SADR, więc aktualnie Sahara Zachodnia jest uznawana przez 41 państw członkowskich ONZ. Jednocześnie Maroko uznaje Saharę Zachodnią za integralną część swojego terytorium i okupuje większość państwa w tym jego stolicę Al-Ujun. Sahara Zachodnia jest zarzewiem konfliktu (wojna w Saharze Zachodniej) między Marokiem a sąsiadującą z nim i wspierającą rząd SADR Algierią.
↑ W związku z okupacją Al-Ujun przez siły marokańskie tymczasową stolicą jest miasto Tifariti, pozostające pod kontrolą SADR.
↑ Somaliland jest de facto niepodległym państwem nieuznawanym przez żadne państwo członkowskie ONZ, będące de iure częścią Somalii. Państwo zostało proklamowane w 1991 roku, kiedy wybuchła wojna domowa w Somalii i od tamtej pory zdołano zbudować funkcjonujący organizm państwowy z demokratycznie wybieranym prezydentem i parlamentem. Jednak mimo tego Somaliland, zajmujący tereny byłego Somali Brytyjskiego nie zdobył uznania na arenie międzynarodowej.
↑ Francuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne obejmują niezamieszkane wyspy w Antarktyce, Ziemię Adeli na Antarktydzie oraz tzw. Wyspy Rozproszone położone na Kanale Mozambickim i zaliczane tradycyjnie do Afryki. Należą do nich wyspy: Europa, Juan de Nova, Glorieuses, Bassas da India oraz Tromelin
↑ Terytorium składa się z trzech części Tristan da Cunha, Wyspy Świętej Heleny oraz Wyspy Wniebowstąpienia, oddalonych od siebie o tysiące kilometrów, przez co często opisywane są one osobno i również częściowo osobnie administrowane.
↑ Większość terytorium Hiszpanii znajduje się w Europie na Półwyspie Iberyjskim, jednak posiada ona również integralne części terytorium w Afryce: Wyspy Kanaryjskie, oraz tzw. hiszpańskie posiadłości w Afryce Północnej, czyli autonomiczne miasta: Ceuta i Melilla, a także wyspy na Morzu Śródziemnym: Isla de Alborán, Isla del Perejil, Islas Chafarinas, Peñón de Alhucemas i Peñón de Vélez de la Gomera.
↑ Ponadto lokalnie za języki urzędowe uznawane są języki: kataloński, aranejski, baskijski oraz galicyjski.
↑ Jemen jest państwem azjatyckim położonym w większości na Półwyspie Arabskim, jednak stanowiąca integralną część terytorium tego państwa wyspa Sokotra należy do Afryki.
↑ Większość terytorium Portugalii znajduje się w Europie na Półwyspie Iberyjskim, jednak należą do niej również wyspy w Makaronezji zaliczanej tradycyjnie do Afryki stanowiące integralne części terytorium państwa – Azory, Madera oraz Wyspy Selvagens.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Urzędowy wykaz nazw państw i terytoriów niesamodzielnych, wyd. 6, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2021, ISBN 978-83-254-2587-6 (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Countries - The World Factbook, www.cia.gov [dostęp 2022-06-30] (ang.).

[u12-1] Mowa o państwie niebędącym państwem wyspiarskim, a więc znajdującym się na stałym lądzie.

[u1-4] Stolicą Beninu jest Porto-Novo jednak siedziby władz państwowych znajdują się w Kotonu.

[u2-5] Stolicą konstytucyjną Burundi jest Gitega jednak siedziby władz państwowych znajdują się w Bużumburze.

[u3-6] Większość terytorium Egiptu położona jest na kontynencie afrykańskim, jednak należący do tego państwa półwysep Synaj o powierzchni ok. 61 000 km² znajduje się w Azji.

[u4-7] Siedzibę króla i rządu stanowi Lobamba natomiast de facto stolicą państwa jest miasto Mbabane.

[u18-8] Ponadto na poziomie regionalnym status języka urzędowego mają języki: akan (dialekty fante i twi), dangbe, dagaare, dagbani, ewe, ga, gonja, kasema i nzema.

[u19-9] Ponadto na poziomie regionalnym status języka urzędowego mają języki: niemiecki i ovambo.

[u8-10] Republika Południowej Afryki posiada trzy oficjalne stolice: Pretoria – stolica egzekutywna (siedziba rządu i wszystkich ambasad); Kapsztad – stolica legislacyjna (siedziba parlamentu) oraz Bloemfontein – stolica sądownicza (siedziba władzy sądowniczej).

[u7-11] Status języka urzędowego w Południowej Afryce ma jedenaście języków: afrikaans, angielski, xhosa, ndebele, pedi, sotho, suazi, tsonga, tswana, venda, oraz zulu.

[u11-12] Status języka urzędowego w Zimbabwe posiada szesnaście języków: czewa, sena, kalanga, tshwa, angielski, nambya, ndau, ndebele północny, tsonga, shona, sotho, tonga, tswana, venda, xhosa oraz zimbabwejski język migowy.

[u13-13] Saharyjska Arabska Republika Demokratyczna została proklamowana w 1976 przez Front Polisario i uznawana była przez 84 państwa członkowskie ONZ, z czego 43 państwa zawiesiły lub anulowały swoje uznanie dla władz SADR, więc aktualnie Sahara Zachodnia jest uznawana przez 41 państw członkowskich ONZ. Jednocześnie Maroko uznaje Saharę Zachodnią za integralną część swojego terytorium i okupuje większość państwa w tym jego stolicę Al-Ujun. Sahara Zachodnia jest zarzewiem konfliktu (wojna w Saharze Zachodniej) między Marokiem a sąsiadującą z nim i wspierającą rząd SADR Algierią.

[u14-14] W związku z okupacją Al-Ujun przez siły marokańskie tymczasową stolicą jest miasto Tifariti, pozostające pod kontrolą SADR.

[u15-15] Somaliland jest de facto niepodległym państwem nieuznawanym przez żadne państwo członkowskie ONZ, będące de iure częścią Somalii. Państwo zostało proklamowane w 1991 roku, kiedy wybuchła wojna domowa w Somalii i od tamtej pory zdołano zbudować funkcjonujący organizm państwowy z demokratycznie wybieranym prezydentem i parlamentem. Jednak mimo tego Somaliland, zajmujący tereny byłego Somali Brytyjskiego nie zdobył uznania na arenie międzynarodowej.

[u16-16] Francuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne obejmują niezamieszkane wyspy w Antarktyce, Ziemię Adeli na Antarktydzie oraz tzw. Wyspy Rozproszone położone na Kanale Mozambickim i zaliczane tradycyjnie do Afryki. Należą do nich wyspy: Europa, Juan de Nova, Glorieuses, Bassas da India oraz Tromelin

[u17-17] Terytorium składa się z trzech części Tristan da Cunha, Wyspy Świętej Heleny oraz Wyspy Wniebowstąpienia, oddalonych od siebie o tysiące kilometrów, przez co często opisywane są one osobno i również częściowo osobnie administrowane.

[u5-18] Większość terytorium Hiszpanii znajduje się w Europie na Półwyspie Iberyjskim, jednak posiada ona również integralne części terytorium w Afryce: Wyspy Kanaryjskie, oraz tzw. hiszpańskie posiadłości w Afryce Północnej, czyli autonomiczne miasta: Ceuta i Melilla, a także wyspy na Morzu Śródziemnym: Isla de Alborán, Isla del Perejil, Islas Chafarinas, Peñón de Alhucemas i Peñón de Vélez de la Gomera.

[u6-19] Ponadto lokalnie za języki urzędowe uznawane są języki: kataloński, aranejski, baskijski oraz galicyjski.

[u9-20] Jemen jest państwem azjatyckim położonym w większości na Półwyspie Arabskim, jednak stanowiąca integralną część terytorium tego państwa wyspa Sokotra należy do Afryki.

[u10-21] Większość terytorium Portugalii znajduje się w Europie na Półwyspie Iberyjskim, jednak należą do niej również wyspy w Makaronezji zaliczanej tradycyjnie do Afryki stanowiące integralne części terytorium państwa – Azory, Madera oraz Wyspy Selvagens.

[:0-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Urzędowy wykaz nazw państw i terytoriów niesamodzielnych, wyd. 6, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2021, ISBN 978-83-254-2587-6 (pol.).

[:1-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Countries - The World Factbook, www.cia.gov [dostęp 2022-06-30] (ang.).

[41] Obecnie okupowana przez Maroko.

[42] Nieuznana niepodległość od Somalii ogłoszona 18 maja 1991.

[a]

[1]

[2]

[b]

[c]

[d]

[e]

[f]

[g]

[h]

[i]

[j]

[k]

[l]

[m]

[n]

[o]

[p]

[q]

[r]

[s]

[A]

[B]

Państwa	Algieria Angola Benin Botswana Burkina Faso Burundi Czad Demokratyczna Republika Konga Dżibuti Egipt Erytrea Eswatini Etiopia Gabon Gambia Ghana Gwinea Gwinea Bissau Gwinea Równikowa Kamerun Kenia Komory Kongo Lesotho Liberia Libia Madagaskar Malawi Mali Maroko Mauretania Mauritius Mozambik Namibia Niger Nigeria Południowa Afryka Republika Środkowoafrykańska Republika Zielonego Przylądka Rwanda Senegal Seszele Sierra Leone Somalia Sudan Sudan Południowy Tanzania Togo Tunezja Uganda Wybrzeże Kości Słoniowej Wyspy Świętego Tomasza i Książęca Zambia Zimbabwe
Terytoria zależne	Wyspa Świętej Heleny, Wyspa Wniebowstąpienia i Tristan da Cunha (Wielka Brytania)
Podmioty o ograniczonym uznaniu międzynarodowym	Sahara Zachodnia^[A] Somaliland^[B]
Integralne części państw położonych poza Afryką	Ceuta (część Hiszpanii) Isla de Alborán (część Hiszpanii) Isla del Perejil (część Hiszpanii) Islas Chafarinas (część Hiszpanii) Madera (część Portugalii) Majotta (część Francji) Melilla (część Hiszpanii) Peñón de Alhucemas (część Hiszpanii) Peñón de Vélez de la Gomera (część Hiszpanii) Reunion (część Francji) Sokotra (część Jemenu) Wyspy Kanaryjskie (część Hiszpanii) Wyspy Rozproszone (część Francuskich Terytoriów Południowych i Antarktycznych) Wyspy Selvagens (część Portugalii)