Państwowa Inspekcja Ochrony Wód

Państwowa Inspekcja Ochrony Wód – centralna jednostka organizacyjna Rządu istniejąca w latach 1954–1972, mająca na celu sprawowanie nadzoru i kontroli nad właściwym gospodarowaniem wodą oraz gospodarką ściekową.

Powołanie Inspekcji

Na podstawie uchwały Prezydium Rządu z 1954 r. w sprawie Państwowej Inspekcji Ochrony Wód ustanowiono nową Inspekcję, którą powołano w ramach Ministerstwa Gospodarki Komunalnej, którą kierował Główny Inspektor Ochrony Wód.  

Nadzór i kontrola Inspekcji

Inspekcja sprawowała  nadzór i kontrolę nad:

• racjonalnym gospodarowaniem wodą pobieraną z wodociągów komunalnych oraz z wodociągów należących do zakładów przemysłowych i innych zakładów pracy,
• utrzymywaniem przez zainteresowane zakłady w należytym stanie urządzeń służących do zaopatrywania ludności w wodę i urządzeń do oczyszczania ścieków, usuwania nieczystości i wód opadowych,
• gospodarką ściekami,
• przestrzeganiem przez zakłady przemysłowe i inne zakłady pracy odprowadzające ścieki do wód powierzchniowych i do ziemi przepisów mających na celu ochronę tych wód przed zanieczyszczeniem.

Szczegółowy zakres nadzoru i kontroli

Nadzór i kontrola obejmowała w szczególności:

• sprawdzanie stanu i sposobu działania przemysłowych urządzeń przesyłowych, pomiarowych i odbiorczych wody oraz sposobu eksploatowania tych urządzeń,
• inspekcję wodociągów w zakresie racjonalnego i oszczędnego gospodarowania wodą przez odbiorców,
• sprawdzanie stopnia wykorzystania przez zakłady przemysłowe i inne zakłady pracy własnych ujęć i urządzeń wodociągowych dla potrzeb zakładu,
• sprawdzanie u odbiorców wody stanu konserwacji wewnętrznej instalacji wodociągowej,
• sprawdzanie w zakładach wodociągowych ilości i jakości produkowanej wody z technicznymi możliwościami tych zakładów wynikającymi z racjonalnej gospodarki wodą,
• kontrolę zgodności poboru wody z ustalonymi zasadami racjonalnego jej używania i kontyngentami na terenach, na których zostały one ustalone, oraz ujawnianie marnotrawstwa wody przez odbiorców,
• kontrolę przestrzegania, aby urządzenia do zaopatrywania ludności w wodę odpowiadały obowiązującym przepisom,
• współpracę z organami sporządzającymi operatywne bilanse wody,
• kontrolę stanu i funkcjonowania urządzeń do usuwania nieczystości i wód opadowych pod względem wymagań sanitarno-technicznych,
• kontrolę przestrzegania przez odbiorców, o których mowa w ust. 1 pkt 4, przepisów określających warunki, jakim powinny odpowiadać ścieki wpuszczane do zbiorników wód powierzchniowych i do ziemi,
• sprawdzanie stanu prawidłowego działania i pełnego wykorzystania oczyszczalni ścieków i innych urządzeń zapobiegających zanieczyszczaniu wód powierzchniowych i gruntowych ściekami,
• kontrolę przestrzegania określonych przez właściwe organy wymagań przy korzystaniu z wody i odprowadzaniu ścieków,
• kontrolę wykonania zarządzeń, wydanych przez właściwe organy.

Uprawnienia Inspekcji

Organy Inspekcji miały prawo wstępu do zakładów wodociągowych, do zakładów przemysłowych i innych zakładów pracy pobierających wodę i odprowadzających ścieki oraz na teren urządzeń służących do odprowadzania i oczyszczania ścieków.

Dostawcy i odbiorcy wody obowiązani byli umożliwić organom Inspekcji wgląd do wszelkich materiałów związanych z gospodarką wodą oraz ułatwić dostęp do wszelkich urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych znajdujących się na terenie inspekcjonowanych jednostek.

W przypadku stwierdzenia w czasie inspekcji uchybień, wynikających z naruszenia obowiązujących przepisów w zakresie prawidłowości urządzeń objętych inspekcja, organ Inspekcji w celu zapobieżenia szkodliwym następstwom tych uchybień występował do kierownika inspekcjonowanej jednostki lub do władzy nadrzędnej tej jednostki o wydanie zarządzeń mających na celu usunięcie tych uchybień w określonym terminie. W przypadku ważniejszych uchybień organ Inspekcji zawiadamiał o nich również ministerstwo, któremu podlega inspekcjonowana jednostka, oraz Ministerstwo Gospodarki Komunalnej.

W przypadku stwierdzenia w czasie kontroli uchybień z zakresu nadzoru higieniczno-sanitarnego nad zaopatrzeniem w wodę do picia, dla potrzeb gospodarczych i sanitarnych oraz z zakresu ochrony sanitarnej wody i gleby przed zanieczyszczeniami organ Inspekcji musiał o tych uchybieniach powiadomić właściwy organ sanitarny. Szczegółowe zasady postępowania w tych przypadkach oraz zasady współpracy Inspekcji za stacjami sanitarno-epidemiologicznymi ustalił Minister Gospodarki Komunalnej w porozumieniu z Ministerstwem Zdrowia.

Zadania Inspekcji w terenie wykonywali wojewódzcy inspektorzy ochrony wód w wojewódzkich zarządach przedsiębiorstw i urządzeń komunalnych prezydiów wojewódzkich rad narodowych.

Przepisy uchwały nie naruszały uprawnień przysługujących innym organom administracji państwowej w zakresie spraw wodnych.

Zniesienie Inspekcji

Na podstawie uchwały Rady Ministrów z 1972 r. w sprawie utraty mocy obowiązującej niektórych uchwał Rady Ministrów, Prezydium Rządu, Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów i Komitetu Ministrów do Spraw Kultury, ogłoszonych w Monitorze Polskim zniesiono Państwową Ochrony Wód.