Palenie tytoniu
Palenie tytoniu – czynność, podczas której tytoń jest spalany, a dym tytoniowy jest wdychany (inhalowany).
Początkowo palenie tytoniu było formą rekreacji. Obecnie najpowszechniejszą metodą palenia są papierosy, głównie wytwarzane fabrycznie, jest również możliwość skręcania ich własnoręcznie za pomocą gilzy (cienkiej bibułki) i tytoniu. Innymi wyrobami, chociaż nie tak popularnymi jak papierosy, są: fajki, cygara, fajki szklane, fajki wodne, tzw. szisze.
Palenie tytoniu jest jedną z najpopularniejszych form palenia. Jest praktykowana przez ponad miliard dojrzałych ludzi na całym świecie[1].
Historia palenia tytoniu[edytuj | edytuj kod]
Historia palenia datowana jest na 5000 lat p.n.e. i wzięła swoje początki od szamańskich rytuałów[2]. Wcześniej palenie ewoluowało w związku z religijnymi ceremoniami, jako rodzaj ofiary składanej bóstwom, w rytuale oczyszczenia, jak również pozwalało szamanom zmieniać stan ich umysłów w celu osiągnięcia duchowego oczyszczenia. Po tym jak Ameryki zostały zbadane i podbite przez Europejczyków praktyka palenia tytoniu rozprzestrzeniła się po całym świecie. W regionach takich jak: Indie czy Afryka Subsaharyjska palenie tytoniu połączyło się z istniejącymi już praktykami palenia (głównie konopi). W Europie przedstawiło to nowy typ aktywności społecznej i formę spożywania środków o działaniu narkotycznym, która wcześniej nie była znana.
Wyobrażenia dotyczące palenia były różne w zależności od czasu i miejsca: palenie było to święte, to grzeszne, raz wyrafinowane, innym razem wulgarne, było panaceum, jak również śmiertelnym zagrożeniem dla zdrowia. Dopiero niedawno, zwłaszcza w uprzemysłowionych krajach Zachodu, palenie zostało przedstawione w zdecydowanie negatywnym świetle.
Wiele starożytnych cywilizacji, takich jak: Babilonia, Indianie czy Chiny paliło kadzidła, jako część religijnych rytuałów, tak jak robili to Izraelici, a później także katolicy i Kościoły ortodoksyjne[3].
W Ameryce palenie wzięło swoje początki od szamańskich ceremonii palenia kadzideł, później zaś stosowane było dla przyjemności, jako narzędzie społeczne[4].
Palenie tytoniu oraz wielu innych środków o działaniu halucynogennym było używane w celu wywołania transów oraz aby osiągnąć kontakt ze światem duchów. Plemiona z Południowo-Wschodniej Ameryki przenosiły duże ilości tytoniu w torbach, jako łatwo akceptowalny towar na wymianę. Palili oni tytoń w fajkach, podczas określonych ceremonii, obrzędów sakralnych, jak również, aby przypieczętować zawartą umowę[5]. Członkowie owych plemion palili tytoń w różnych etapach życia, nawet w okresie dzieciństwa[6]. Wierzono, ze tytoń był darem od Stwórcy, jak również w to, iż wydychany dym tytoniowy był zdolny zabrać troski i modlitwy do Nieba[7].
Poza paleniem, tytoń był również używany w medycynie. Był stosowany, jako środek przeciwbólowy na takie przypadłości, jak bóle ucha czy zębów, a okazjonalnie był stosowany jako kompres. Indianie zamieszkujący pustynie mówili, że palenie to lekarstwo na przeziębienie, tym skuteczniejsze, gdy tytoń był zmieszany z liśćmi małej Pustynnej Szałwii (łac. Salvia Dorrii), bądź korzeniem z drzewa balsamicznego. Owe mieszanki były uważane za szczególnie dobre w leczeniu astmy i gruźlicy[8].
W Europie przed odkryciem Ameryki istniał zwyczaj wdychania palonych ziół leczniczych i owoców (co miało chronić przed chorobami). Jak podaje Krzysztof Kolumb na wyspach Bahama w 1492 roku spotkał on tam palących tubylców. Palenie było dla nich rytuałem (fajką pokoju). Tytoń sprowadzili do Europy po raz pierwszy Hiszpanie dopiero w XVI wieku. Francuz Jean Nicot, który pełnił funkcję ambasadora w Portugalii sądził, że tytoń ma właściwości lecznicze i przywiózł go do Francji. Od nazwiska Jeana Nicota pochodzi też nazwa rośliny nikocjana i samej nikotyny. Do Niemiec natomiast tytoń dotarł w 1566 roku przywieziony przez medyka augsburskiego Adolf'a Occo[9].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Sander L. Gilman and Xun Zhou, "Introduction" in Smoke: A Global History of Smoking; s. 26
- ↑ Gately, Iain (2004) [2003], Tobacco: A Cultural History of How an Exotic Plant Seduced Civilization, Diane, pp. 3-7, ISBN 0-8021-3960-4, http://books.google.com/books?id=x41jVocj05EC&printsec=frontcover, retrieved 2009-03-22
- ↑ Robicsek, Francis (January 1979), The Smoking Gods: Tobacco in Maya Art, History, and Religion, University of Oklahoma Press, p. 30, ISBN 0-8061-1511-4
- ↑ P. Ram Manohar, "Smoking and Ayurvedic Medicine in India" in Smoke, pp. 68–75;
- ↑ Heckewelder, John Gottlieb Ernestus; Reichel, William Cornelius (June 1971) [1876] (PDF), History, manners, and customs of the Indian nations who once inhabited Pennsylvania and the neighbouring states, The Historical society of Pennsylvania, p. 149, ISBN 978-0-405-02853-3, http://books.google.com/books?id=qPCuo4LkrIwC&printsec=frontcover, retrieved 2009-03-22
- ↑ Diéreville; Webster, John Clarence; Webster, Alice de Kessler Lusk (1933), Relation of the voyage to Port Royal in Acadia or New France, The Champlain Society, "They smoke with excessive eagerness […] men, women, girls and boys, all find their keenest pleasure in this way"
- ↑ Gottsegen, Jack Jacob (1940), Tobacco: A Study of Its Consumption in the United States, Pitman Publishing Company, p. 107, http://books.google.com/books?id=1uNCAAAAIAAJ&q=Tobacco:+A+Study+of+Its+Consumption+in+the+United+States&dq=Tobacco:+A+Study+of+Its+Consumption+in+the+United+States&pgis=1, retrieved 2009-03-22
- ↑ Balls, Edward K. (1962-10-01), Early Uses of California Plants, University of California Press, pp. 81–85, ISBN 978-0-520-00072-8, http://books.google.com/books?id=F2RzddT6xAsC&printsec=frontcover&dq=Early+Uses+of+California+Plants, retrieved 2009-03-22
- ↑ Jurgen Graupmann: Leksykon tematów tabu. Warszawa: Klub dla Ciebie, 2007, s. 113-114.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Nikotynizm – historia
- 30 procent Polaków pali, a trzy czwarte popiera zakaz palenia
- Jaki jest wpływ palenia na twoje zdrowie?
- Palenie papierosów ma poważny wpływ na nasze IQ!
- Badanie Komisji Europejskiej na Światowy Dzień bez Papierosa
- Gilman, Sander L.; Xun, Zhou (15 August 2004). "Smoke: A Global History of Smoking". Reaktion Books. ISBN 978-1-86189-200-3
