Panajis Tsaldaris
| |
| Data i miejsce urodzenia |
1868 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
17 maja 1936 |
| Premier Grecji | |
| Okres |
od 3 listopada 1932 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Okres |
od 10 marca 1933 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| |
Panajis Tsaldaris (gr. Παναγής Τσαλδάρης; ur. 1868 w Kamari, zm. 1936 w Atenach) – grecki polityk, premier Grecji w latach, lider Partii Ludowej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Z wykształcenia był prawnikiem[1]. W okresie międzywojennym lider greckiej prawicy rojalistycznej[2]. W 1933, po zwycięstwie wyborczym Partii Ludowej, został premierem Grecji[3], stając na czele rządu mniejszościowego. Przed sformowaniem rządu zobowiązał się do przestrzegania greckiej konstytucji i poszanowania ustroju republikańskiego, jednak nie przekonał przeciwników politycznych – liberałów Elefteriosa Wenizelosa – do swojej wiarygodności[4]. Liberałowie przyczynili się do obalenia rządu, jednak przegrali również kolejne wybory, nowy rząd ponownie sformował Tsaldaris[4]. W okresie sprawowania przezeń urzędu rządzący rojaliści usunęli swoich politycznych przeciwników ze stanowisk w administracji państwowej i wojsku. W 1934 rząd przedstawił także nowy projekt ordynacji wyborczej, faworyzujący ugrupowanie rządzące. Konflikt z opozycją na tle przedstawionych zmian zakończyła próba zamachu stanu dokonana w marcu 1935 przez zwolenników Wenizelosa. Wystąpienie zostało stłumione, zaś wenizeliści poddani represjom. W kwietniu 1935 rząd podał się do dymisji[5]. W nowych wyborach, w czerwcu tego samego roku, kierowana przez Tsaldarisa Partia Ludowa odniosła zdecydowane zwycięstwo (287 mandatów z 300), wobec bojkotu wyborów, jaki ogłosiły środowiska republikańskie[5], a on sam został ponownie premierem[6].
W polityce zagranicznej Tsaldaris dążył do zagwarantowania Grecji bezpieczeństwa poprzez przystąpienie do paktu wielostronnego. W 1934 podpisany został układ sojuszniczy znany jako Pakt Bałkański, którego sygnatariuszami obok Grecji były Rumunia, Jugosławia i Turcja[7]
Zdecydowane zwycięstwo Partii Ludowej, mimo warunków, w jakich miało miejsce, zainspirowało rojalistycznie nastawionych oficerów greckich do wywarcia na jej liderów nacisków w kwestii przywrócenia monarchii, obalonej w Grecji w 1924[5]. Dążący do rewanżu na liberałach skrajni rojaliści zarzucali premierowi prowadzenie zbyt ugodowej polityki[4]. 10 października 1935 Tsaldaris, republikanin z przekonania[8] został zmuszony do ustąpienia z urzędu premiera[6]. Zastąpił go gen. Jeorjos Kondilis, pod kierunkiem którego w listopadzie 1935 przeprowadzony został plebiscyt w sprawie przyszłego ustroju państwa. Wyniki głosowania zostały sfałszowane[6]; oficjalnie 75% Greków głosowało za restauracją monarchii[5]. Tsaldaris zmarł w 1936.
Jego żoną była Lina Tsaldari, również polityk, działaczka greckich konserwatystów i uczestniczka ruchu na rzecz nadania kobietom prawa wyborczego, pierwsza w historii Grecji kobieta na stanowisku ministra[9]. Z kolei jego bratanek Konstandinos Tsaldaris, również działacz konserwatywny, dwukrotnie sprawował urząd premiera Grecji[10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Brzeziński A.: Grecja. Warszawa: TRIO, 2002, s. 283. ISBN 83-88542-30-3.
- ↑ Czekalski T.: Pogrobowcy Wielkiej Idei. Przemiany społeczne w Grecji w latach 1923–1940. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagiellonica”, 2007, s. 23. ISBN 978-83-88737-58-9.
- ↑ Czekalski T.: Pogrobowcy Wielkiej Idei. Przemiany społeczne w Grecji w latach 1923–1940. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagiellonica”, 2007, s. 29. ISBN 978-83-88737-58-9.
- ↑ a b c Brzeziński A.: Grecja. Warszawa: TRIO, 2002, s. 84. ISBN 83-88542-30-3.
- ↑ a b c d Czekalski T.: Pogrobowcy Wielkiej Idei. Przemiany społeczne w Grecji w latach 1923–1940. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagiellonica”, 2007, s. 30–31. ISBN 978-83-88737-58-9.
- ↑ a b c Koliopoulos G., Koliopoulos J., Veremēs T.: Modern Greece: a history since 1821. John Wiley and Sons, 2010, s. 102–103. ISBN 978-1-4051-8681-0.
- ↑ Brzeziński A.: Grecja. Warszawa: TRIO, 2002, s. 88–89. ISBN 83-88542-30-3.
- ↑ Clogg R.: Historia Grecji nowożytnej. Kraków: Książka i Wiedza, 2006, s. 135. ISBN 83-05-13465-2.
- ↑ M. Mazower, After the war was over.
- ↑ Koliopoulos G., Koliopoulos J., Veremēs T.: Modern Greece: a history since 1821. John Wiley and Sons, 2010, s. 120. ISBN 978-1-4051-8681-0.