Przejdź do zawartości

Panajis Tsaldaris

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Panajis Tsaldaris
Παναγής Τσαλδάρης
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1868
Kamari

Data i miejsce śmierci

17 maja 1936
Ateny

Premier Grecji
Okres

od 3 listopada 1932
do 16 stycznia 1933

Przynależność polityczna

Partia Ludowa

Poprzednik

Elefterios Wenizelos

Następca

Elefterios Wenizelos

Okres

od 10 marca 1933
do 10 października 1935

Poprzednik

Aleksandros Otoneos

Następca

Jeorjos Kondilis

podpis

Panajis Tsaldaris (gr. Παναγής Τσαλδάρης; ur. 1868 w Kamari, zm. 1936 w Atenach) – grecki polityk, premier Grecji w latach, lider Partii Ludowej.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Z wykształcenia był prawnikiem[1]. W okresie międzywojennym lider greckiej prawicy rojalistycznej[2]. W 1933, po zwycięstwie wyborczym Partii Ludowej, został premierem Grecji[3], stając na czele rządu mniejszościowego. Przed sformowaniem rządu zobowiązał się do przestrzegania greckiej konstytucji i poszanowania ustroju republikańskiego, jednak nie przekonał przeciwników politycznych – liberałów Elefteriosa Wenizelosa – do swojej wiarygodności[4]. Liberałowie przyczynili się do obalenia rządu, jednak przegrali również kolejne wybory, nowy rząd ponownie sformował Tsaldaris[4]. W okresie sprawowania przezeń urzędu rządzący rojaliści usunęli swoich politycznych przeciwników ze stanowisk w administracji państwowej i wojsku. W 1934 rząd przedstawił także nowy projekt ordynacji wyborczej, faworyzujący ugrupowanie rządzące. Konflikt z opozycją na tle przedstawionych zmian zakończyła próba zamachu stanu dokonana w marcu 1935 przez zwolenników Wenizelosa. Wystąpienie zostało stłumione, zaś wenizeliści poddani represjom. W kwietniu 1935 rząd podał się do dymisji[5]. W nowych wyborach, w czerwcu tego samego roku, kierowana przez Tsaldarisa Partia Ludowa odniosła zdecydowane zwycięstwo (287 mandatów z 300), wobec bojkotu wyborów, jaki ogłosiły środowiska republikańskie[5], a on sam został ponownie premierem[6].

W polityce zagranicznej Tsaldaris dążył do zagwarantowania Grecji bezpieczeństwa poprzez przystąpienie do paktu wielostronnego. W 1934 podpisany został układ sojuszniczy znany jako Pakt Bałkański, którego sygnatariuszami obok Grecji były Rumunia, Jugosławia i Turcja[7]

Zdecydowane zwycięstwo Partii Ludowej, mimo warunków, w jakich miało miejsce, zainspirowało rojalistycznie nastawionych oficerów greckich do wywarcia na jej liderów nacisków w kwestii przywrócenia monarchii, obalonej w Grecji w 1924[5]. Dążący do rewanżu na liberałach skrajni rojaliści zarzucali premierowi prowadzenie zbyt ugodowej polityki[4]. 10 października 1935 Tsaldaris, republikanin z przekonania[8] został zmuszony do ustąpienia z urzędu premiera[6]. Zastąpił go gen. Jeorjos Kondilis, pod kierunkiem którego w listopadzie 1935 przeprowadzony został plebiscyt w sprawie przyszłego ustroju państwa. Wyniki głosowania zostały sfałszowane[6]; oficjalnie 75% Greków głosowało za restauracją monarchii[5]. Tsaldaris zmarł w 1936.

Jego żoną była Lina Tsaldari, również polityk, działaczka greckich konserwatystów i uczestniczka ruchu na rzecz nadania kobietom prawa wyborczego, pierwsza w historii Grecji kobieta na stanowisku ministra[9]. Z kolei jego bratanek Konstandinos Tsaldaris, również działacz konserwatywny, dwukrotnie sprawował urząd premiera Grecji[10].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Brzeziński A.: Grecja. Warszawa: TRIO, 2002, s. 283. ISBN 83-88542-30-3.
  2. Czekalski T.: Pogrobowcy Wielkiej Idei. Przemiany społeczne w Grecji w latach 1923–1940. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagiellonica”, 2007, s. 23. ISBN 978-83-88737-58-9.
  3. Czekalski T.: Pogrobowcy Wielkiej Idei. Przemiany społeczne w Grecji w latach 1923–1940. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagiellonica”, 2007, s. 29. ISBN 978-83-88737-58-9.
  4. a b c Brzeziński A.: Grecja. Warszawa: TRIO, 2002, s. 84. ISBN 83-88542-30-3.
  5. a b c d Czekalski T.: Pogrobowcy Wielkiej Idei. Przemiany społeczne w Grecji w latach 1923–1940. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagiellonica”, 2007, s. 30–31. ISBN 978-83-88737-58-9.
  6. a b c Koliopoulos G., Koliopoulos J., Veremēs T.: Modern Greece: a history since 1821. John Wiley and Sons, 2010, s. 102–103. ISBN 978-1-4051-8681-0.
  7. Brzeziński A.: Grecja. Warszawa: TRIO, 2002, s. 88–89. ISBN 83-88542-30-3.
  8. Clogg R.: Historia Grecji nowożytnej. Kraków: Książka i Wiedza, 2006, s. 135. ISBN 83-05-13465-2.
  9. M. Mazower, After the war was over.
  10. Koliopoulos G., Koliopoulos J., Veremēs T.: Modern Greece: a history since 1821. John Wiley and Sons, 2010, s. 120. ISBN 978-1-4051-8681-0.