Parafia Ewangelicko-Augsburska w Prudniku
50°19′12″N 17°34′39″E/50,320000 17,577500_(cropped,_edited).jpg) Kościół Chrystusowy w Prudniku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Siedziba | |
| Data powołania |
1532 |
| Data zamknięcia |
lata 60. XX wieku |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| kościół | |
| Proboszcz |
ks. Kreiner (ostatni) |
Położenie na mapie Prudnika  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu prudnickiego  | |
Położenie na mapie gminy Prudnik  | |
| 50°19′12″N 17°34′39″E/50,320000 17,577500
| |
Parafia Ewangelicko-Augsburska w Prudniku – historyczna parafia Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP w Prudniku, na terenie dzisiejszej diecezji katowickiej.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Gmina ewangelicka istniała w Prudniku od 1532, kiedy na Górny Śląsk dotarła reformacja. W 1554 protestanci przejęli katolicki kościół parafialny św. Michała Archanioła[1]. W mieście nie było już żadnych katolików[2]. W tym czasie wybudowano kościoły protestanckie m.in. w pobliskich Niemysłowicach, Rudziczce i Mieszkowicach[1]. W 1561 miasto uzyskało samodzielność, właścicielem Prudnika i okolic został magistrat oraz mieszkańcy, dzięki czemu wiara ewangelicka utrzymała się w Prudniku dłużej niż w innych miastach Śląska[2]. Po zakończeniu wojny trzydziestoletniej rozpoczęła się decydująca faza kontrreformacji w Prudniku. Wybudowany przez ewangelików w 1627 kościół cmentarny został przekazany kapucynom[3].
Gmina w Prudniku i Szybowicach była pierwszą gminą na Górnym Śląsku, której w okresie wojen śląskich pozwolono na odprawianie nabożeństw ewangelickich. W 1742 pierwszym pastorem miasta został Johann Albrecht Schüssler. Oprócz miasta, do parafii ewangelickiej w Prudniku weszły wsie: Łąka Prudnicka, Niemysłowice, Lubrza, Dytmarów, Krzyżkowice, Pomorzowice, Pomorzowiczki, Ściborzyce Małe, Olszynka, Słoków, Laskowice, Czyżowice i Mokra. Nabożeństwa odbywały się w sali modlitewnej na zamku w Prudniku[4], który został zniszczony podczas pożaru w 1806[5].
Następnie ewangelicy odprawiali nabożeństwa w kościele Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Prudniku, a następnie otrzymali drewniany kościół pogrzebowy na cmentarzu, który jednak spłonął[6]. W 1810 prudnicka gmina ewangelicka przejęła zamknięty w tym roku przez króla Fryderyka Wilhelma II klasztor kapucynów[4].
Pod koniec XIX wieku dotychczasowy kościół pokapucyński okazał się za mały dla rosnącej społeczności ewangelickiej w Prudniku. Położenie kamienia węgielnego pod nowy kościół miało miejsce 3 lipca 1902. Poświęcenie kościoła odbyło się w 1904[6]. Podczas uroczystości, pastorowi Reinholdowi Klattowi wręczono Order Orła Czerwonego IV klasy, natomiast najstarszy członek wspólnoty ewangelickiej otrzymał Order Królewski Korony IV klasy[7].
.jpg)
W 1910 ukończono budowę pastorówki w miejscu dawnego kościoła kapucynów. Mieściło się w niej mieszkanie rodziny pastora, biuro parafialne oraz sala lekcyjna dla konfirmowanych osób, nabożeństw itp.[7]
Wspólnota ewangelicka w Prudniku istniała jeszcze w pierwszych latach po II wojnie światowej, zdziesiątkowana i ograniczona. Tworzyli ją pozostali w mieście Niemcy, a także polscy ewangelicy przesiedleni ze wschodniej Polski. Parafią opiekował się pastor Kreiner z Pabianic, który przeprowadził się z rodziną do Prudnika. Pełnił także służbę szkolną. Nabożeństwa oraz msze modlitewne odprawiano tylko w języku polskim, ponieważ publiczne mówienie po niemiecku było zabronione. Prudnicka społeczność ewangelików stopniowo zanikała[8]. Ostatniej konfirmacji w Prudniku udzielił 7 sierpnia 1949 pastor Raabe ze Świętochłowic. Przystąpiło do niej siedem osób z Prudnika, Nysy i Dobroszewic[9]. W drugiej połowie lat 60. XX wieku w Prudniku mieszkało 6 rodzin ewangelickich[10]. Popadający w ruinę kościół Chrystusowy został rozebrany w latach 1968–1969[10][8]. Rozbiórce próbował zapobiec proboszcz Niemysłowic i część mieszkańców Prudnika. W latach 80. XX wieku na jego miejscu zbudowano halę sportową[9].
Od 1990 w Prudniku funkcjonuje protestancki zbór „Syloe” Kościoła Zielonoświątkowego w RP[11]. W 2001 burmistrz Prudnika Zenon Kowalczyk zarządził postawienie, w pobliżu dawnej pasterówki, kamienia z pamiątkową tablicą, na której widnieje wizerunek kościoła ewangelickiego oraz dwujęzyczny (polsko-niemiecki) napis[9]: „W tym miejscu wznosiła się świątynia kościoła ewangelickiego. Poświęcona 1 XI 1904 r. Rozbiórkę obiektu dokonano w latach 70-tych.”
Pastorzy[edytuj | edytuj kod]
|
|
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Kasza 2020 ↓, s. 833.
- ↑ a b Kasza 2020 ↓, s. 834.
- ↑ Kasza 2020 ↓, s. 835.
- ↑ a b Kasza 2020 ↓, s. 836.
- ↑ Anna Chodkowska, Małgorzata Chorowska: Wirtualna rekonstrukcja średniowiecznego zamku w Prudniku. 2019. (pol. • ang.).
- ↑ a b Kasza 2020 ↓, s. 837.
- ↑ a b Kasza 2020 ↓, s. 838.
- ↑ a b Kasza 2020 ↓, s. 841.
- ↑ a b c Kasza 2020 ↓, s. 839.
- ↑ a b Adam Lutogniewski, Co pozostało po kościele Chrystusa [online], tygodnikprudnicki.pl, 13 maja 2009 [dostęp 2020-05-14].
- ↑ Cmentarz żydowski w Prudniku (ul. Kolejowa 40) [online], sztetl.org.pl [dostęp 2022-08-14].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ryszard Kasza: Ulicami Prudnika z historią i fotografią w tle. Przemysław Birna, Franciszek Dendewicz, Piotr Kulczyk. Prudnik: Powiat Prudnicki, 2020. ISBN 978-83-954314-5-6.