Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Bielawie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
Ilustracja
Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Bielawie
Państwo

 Polska

Siedziba

Bielawa

Adres

pl. kard. Stefana Wyszyńskiego 1
58-260 Bielawa

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Diecezja

świdnicka

Dekanat

Bielawa

Kościół

Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

Filie

Bielawa kaplica szpitalna pw. św. Elżbiety Węgierskiej (ul. Wolności 116), kaplica Sióstr Augustianek, pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa (ul. Kopernika 2)

Proboszcz

ks. dr Stanisław Chomiak

Wezwanie

Wniebowzięcie NMP

Wspomnienie liturgiczne

15 sierpnia

Położenie na mapie Bielawy
Mapa konturowa Bielawy, u góry znajduje się punkt z opisem „Parafia Wniebowzięcia NMP”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Parafia Wniebowzięcia NMP”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Parafia Wniebowzięcia NMP”
Położenie na mapie powiatu dzierżoniowskiego
Mapa konturowa powiatu dzierżoniowskiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Parafia Wniebowzięcia NMP”
Ziemia50°41′12″N 16°37′01″E/50,686667 16,616944
Strona internetowa

Parafia pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Bielawie – parafia rzymskokatolicka w dekanacie Bielawa diecezji świdnickiej.

Historia kościoła i parafii[edytuj | edytuj kod]

Widok Bielawy wieczorem, w tle kościół parafialny

Nie ma historycznej pewności, co do czasu powstania Bielawy, ale jedna z hipotez podaje, że Bielawa należała do Księstwa Wielkomorawskiego (846–870). Już wtedy w Bielawie mogło pojawić się chrześcijaństwo. Druga hipoteza głosi, że Bielawa powstała w 1215 r. Inne podają, że zaczęła istnieć dopiero w XIV w. Bezspornym faktem jest to, że w 1335 r. został zbudowany pierwszy kościół w Bielawie, która w tym czasie znajdowała się pod panowaniem księcia świdnickiego Bolka II. Zezwolenie na budowę kościoła wydał biskup Nanker. Natomiast pierwsza wzmianka o parafii pochodzi z 1358 r. W okresie od 1525 r. do poł. XVII w. kościół znajdował się w rękach ewangelików. Po przejęciu go ponownie przez katolików okazało się, że jego stan techniczny jest beznadziejny. W 1815 r. do parafii Wniebowzięcia NMP przyszedł energiczny i utalentowany duszpasterz ks. Johann Seidel, który kierował parafią aż do 1846 r. On właśnie podjął myśl o budowie nowego kościoła. Jednak śmierć uniemożliwiła mu realizację tego zamierzenia. Swojemu następcy, ks. Franciszkowi Krauze (1847–1874), przekazał oszczędności na ten cel w wysokości 6511 talarów. Ks. Krauze podjął się budowy obecnego kościoła parafialnego. Wcześniej jednak przystąpił do budowy szkoły podstawowej, ochronki dla biednych dzieci i szpitala. Kościół powstał w latach 1868–1876 w stylu neogotyckim według planów architekta Alexisa Langera z Wrocławia. Dnia 15 XI 1876 r. dziekan z Dzierżoniowa, ksiądz prałat Adolf Rinke, dokonał poświęcenia nowego kościoła. A było to za pontyfikatu papieża Piusa IX, panowania cesarza pruskiego Wilhelma I. Uroczystości poświęcenia nie doczekał jej budowniczy, ksiądz Franciszek Krause (†9.11.1874r.). Zaszczyt ten miał ks. Karol Stein (1874–1910). Jako osobisty dar dla nowego kościoła ks. Franciszek Krauze przekazał 30-głosowe organy, które służą do dzisiejszego dnia. Organy wykonał wrocławianin, Alfons Muller. W 1882 r. kard. Georg Kopp konsekrował kościół. Jest on trójnawowy, w formie krzyża, wys. wieży wynosi 101 m. Obecnie jest to 69 co do wysokości wieża kościelna na świecie i 7 w Polsce.

Prezbiterium: wnętrze kościoła WNMP w Bielawie (2005)

13 grudnia 1885 r. przed kościołem został poświęcony krzyż z piaskowca, w lipcu 1886 roku po obu stronach krzyża zostały ustawione rzeźby św. Jana Ewangelisty oraz Matki Boskiej Bolesnej. Wyposażenie wnętrza wykonano w stylu neogotyckim. Obraz NMP Wniebowziętej w głównym ołtarzu, malowany na płótnie, pochodzi z 1913 r. W latach 1961–1966 przeprowadzono remont dachu, obu wież, okien i organów. Wymieniono posadzkę i wymalowano wnętrze. Nową polichromię poświęcił bp Wincenty Urban 29 X 1966 r. W 1976 r. blachą miedzianą pokryto dach łącznie z dużą wieżą. W 1992 r. wykonano ołtarz soborowy i lektorium w stylu neogotyckim. W latach 1992–1993 wyspoinowano wieżę i kościół. W 1993 r. dokonano kapitalnego remontu organów, a rok później założono nowe nagłośnienie. W 1996 r. wykonano nową instalację odgromową i wyremontowano podłogę pod ławami. W latach 1996–1997 zamontowano rury spustowe i dokonano opierzenia dachu. Plebania wybudowana w 1983 r. poświęcona przez kard. Henryka Gulbinowicza 18 IX 1983 r. W 1995 r. zmodernizowano kotłownię, instalując ogrzewanie gazowe. Doprowadzono rurociąg c.o. do zakrystii łącznie z wodą. W 1996 r. przeprowadzono remont dachu. W 1997 r. rury stalowe wodonośne zastąpiono miedzianymi. W 1998 r. zostały zamówione trzy dzwony, które po konsekracji zainstalowano na wieży. Dzwonom nadano imiona: Franciszek, Henryk i Jan Paweł II. W 1999 r. wymieniono instalację grzewczą oraz dokonano remontu auli w Domu Parafialnym. W roku 2000 z inicjatywy proboszcza oraz miejscowych działaczy katolickich, dzięki pomocy finansowej wiernych oraz pomocy firmy budowlanej „Cąber-Strzelecki” na wzgórzu (obecna nazwa „Wzgórze Pojednania”), obok strzelnicy, w pobliżu stawu „Cegielnia” wzniesiono 15-metrowy monument w kształcie krzyża. 15 sierpnia 2000 r. Uroczystej mszy św. przewodniczył i poświęcenia dokonał biskup wrocławski ks. Edward Janiak. Krzyż otrzymał nazwę „Milenijny”. W 2000 r. dokonano remontu kancelarii parafialnej wyposażając ją w nowe meble, komputery, internet i ksero. Odrestaurowano zegary na wieży oraz oświetlono kościół z zewnątrz. W 2008 r. oddano do użytku turystycznego wieżę kościoła oraz zainstalowano monitoring wewnętrzny i zewnętrzny świątyni. W 2016 r. dokonano remontu obu wież kościoła m.in. wymieniono miedzianą blachę pokrywającą dachy obu wież, zaś w 2017 wymieniono stare balaski na nowe. W 2018 roku wyłożono nowe dywany w prezbiterium i w ołtarzach bocznych, w tym także roku podczas rekolekcji wielkopostnych wprowadzono do parafii relikwie św. Ojca Pio. Podczas okresu wakacyjnego w 2019 roku została wyłożona kostka brukowa przy kościele od strony plebanii. W tym także roku zostało zamontowane nagłośnienie przy grocie Matki Bożej.

Budowa nowego kościoła katolickiego[edytuj | edytuj kod]

W latach 1815–1846 proboszczem parafii katolickiej był ks. Johann Seidel, którego związki ze wspólnotą wyznaniową były szczególnie ścisłe. W 1840 r. ks. Seidel obchodził jubileusz 50-lecia święceń kapłańskich. W dwa lata potem, 24 maja 1842 r., sporządził testament, w którym pisał:

„Wszystko co mam i co pozostanie przy mnie, przeznaczam na budowę nowego kościoła w Bielawie. Pragnę, by moja darowizna mogła choć w części pokryć koszty budowy, jakie będzie ponosić parafia katolicka...”

Istotnie, czas na budowę nowej świątyni był najwyższy. Stary kościółek liczący sobie ponad 500 lat był zbyt mały jak na potrzeby parafii (85 stóp długości, 35 stóp szerokości). Mógł pomieścić ledwie 800 osób, gdyż parafia liczyła ok. 5 tys. wiernych. Lecz co najważniejsze mury kościelne nadwerężone zębem czasu mocno już były popękane i groziły w każdej chwili zawaleniem. Fundator pozostawił po sobie 6511 talarów, a kwota ta, dzięki odsetkom, wzrosła w najbliższych latach do wys. 13 000 talarów.

Po śmierci ks. Seidla, który spoczął na przykościelnym cmentarzu, nowym proboszczem zostaje ks. Franciszek Krause. Podejmuje on dzieło poprzednika. Przed nim i przed 12-osobowym komitetem budowy stanęły teraz liczne problemy: skąd wziąć pieniądze, gdzie zlokalizować budowę, jaki kształt i styl nadać budowli, jaka ma być jej wielkość itd. Okazało się, jak to często bywa, rzeczą niemożliwą doprowadzenie do zgodności poglądów na łonie komisji. Ostatecznie sprawę rozstrzygnął patron (kolator) bielawskiego kościoła hrabia Sandrecki oświadczając, że przeznaczy 50 000 talarów na budowę pod warunkiem, że świątynia wzniesiona zostanie według projektu Alexisa Langera, znanego wrocławskiego architekta. Miejscem budowy miał być teren, na którym stał dotychczasowy kościół.

Ostatnia msza w starym kościele została odprawiona 8 czerwca 1864 r., a w grudniu 12 czerwca tegoż roku ks. Prałat Adolf Rinke odprawił pierwszą mszę w prowizorycznym kościołku (przy ul. Żeromskiego), postawionym na terenie plebanii. W późniejszych latach budynek ten był wykorzystywany do celów gospodarczych. W obydwu mszach uczestniczyły tłumy wiernych. Potem przystąpiono do prac rozbiórkowych. W trakcie rozbiórki zabezpieczone zostały prawie wszystkie wartościowe przedmioty. Ks. Krause sporządził wykaz przedmiotów o charakterze zabytkowym. Oto ten wykaz:

  • Srebrna monstrancja w kształcie promienistego słońca z 1796 r.
  • Srebrny kielich z 1791 r., którego górną część zdobią doskonałej roboty sceny Męki Pańskiej oraz symbole tej Męki: kogut, chusta do ocierania potu, dzbanek, zaś u podstawy kielicha – bicz z trzonkiem i kości do gry, wszystko to oplecione pnącymi się kwiatami i arabeskami.
  • Miedziany kielich z 1752 r. ze srebrną główką ozdobioną wizerunkami św. Joachim oraz św. Anny i Marii. Podstawę kielicha zdobią postacie św. Franciszka, św. Ignacego i św. Antoniego.
  • Kamienny nagrobek w kształcie statuy rycerza w zbroi z hełmem i mieczem z następującym łacińskim napisem: „Anno 1571, w czwartek po św. Annie zasnął w Bogu szlachetny i czcigodny Pan Heinrich Netz z Ostroszowic zu Begendorf. Spoczął i pochowany został w Bielawie (zur Biela). Bogu niech będzie chwała.” Po lewej stronie, obok miecza widnieje napis: „Ja, Agata Schindel von Begendorf, Heinricha Netza małżonka, kazałam ten nagrobek wznieść dla mego ukochanego męża”. Cztery narożniki nagrobka przyozdobione są tarczami herbowymi.
  • Nagrobek (wyciosany w kamieniu wizerunek kobiety) z napisem: „Anno 1569. Pani Jadwiga de domo Badawen, szlachetnego i czcigodnego Pana Joachima Netza z Bielawy małżonka”. W każdym rogu nagrobka znajduje się herb.
  • Pomnik dziecka wyciosany w kamieniu z 1598 r., z herbami w czterech rogach.
  • Duży wizerunek rycerza z 15. r. (ostatnie dwie cyfry są nieczytelne).
  • Takiż z 1619 r. Obydwa te wizerunki dotyczą rodziny von Netzów z Bielawy.
  • Kamienny wizerunek ewangelickiego pastora Zachariasza Zappiusa
  • Takiż jego żony i ich pierworodnego syna z 1605 roku.

Wykaz ten kończy się adnotacją księdza Franciszka Krausego: „Wszystkie wizerunki oraz drewniane statuetki Przenajświętszej Dziewicy, św. Jana Nepomucena i św. Antoniego nie posiadają większej wartości artystycznej”.

Obecnie proboszczem jest ks. prał. dr Stanisław Chomiak, który święcenia prezbiteratu przyjął w dniu 1 czerwca 1985 roku w katedrze pw. św. Jana Chrzciciela we Wrocławiu z rąk ks. kard. Henryka Gulbinowicza.

Galeria parafialna[edytuj | edytuj kod]

Proboszczowie po 1945 r.[edytuj | edytuj kod]

  • 1945–1949: ks. Adolf Sznip
  • 1949–1951: ks. Wacław Brzozowski
  • 1951–1952: ks. Ludwik Mucha
  • 1952–1954: ks. Bolesław Trzeciak
  • 1954–1957: ks. Jan Marciniak
  • 1957–1961: ks. Wacław Domański
  • 1961–1974: ks. kan. Rudolf Suski
  • 1974–1985: ks. prał. Roman Biskup
  • 1985–1990: ks. kan. Andrzej Oramus
  • 1990–1998: ks. prał. Franciszek Foks
  • od 1998: ks. prał. Stanisław Chomiak

Powołania kapłańskie z parafii po 1945 r., wg roku święceń[edytuj | edytuj kod]

  1. 1973: ks. Wiesław Brachuc
  2. 1977: ks. Jerzy Barański († 10.11.2008, pochowany na cmentarzu paraf. w Bielawie)
  3. 1987: ks. Jacek Włostowski
  4. 1988: ks. Jacek Biela
  5. 1988: ks. Ryszard Filozof
  6. 1989 ks. Robert Marciniak
  7. 1991: ks. Jarosław Swędrak
  8. 1994: ks. Wojciech Tyrcha
  9. 1995: ks. Dariusz Filozof
  10. 2001: ks. Artur Bilski
  11. 2002: o. Andrzej Brzeziński (OFM Conv.)
  12. 2004: ks. Piotr Gałdyn
  13. 2004: ks. Gabriel Horowski
  14. 2005: ks. Tomasz Michalski
  15. 2007: ks. Paweł Wróblewski
  16. 2009: ks. Piotr Michalski
  17. 2009: ks. Maciej Sroczyński
  18. 2010: ks. Karol Tyrcha († 11.04.2023 r., pochowany na cmentarzu parafialnym w Bielawie)
  19. 2014: ks. Michał Buraczewski
  20. 2015: ks. Mirosław Benedyk
  21. 2016: ks. Marcin Banaczyk
  22. 2017: ks. Krzysztof Frącek

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Krzysztof Pludro: Kronika Bielawy część IV. Wrocław: INDOOR – Edycje, 1994, s. 23–34. ISBN 83-901780-1-X.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]