Park Czyżyny
50°04′47″N 20°00′02″E/50,079722 20,000556 Ogólny widok parku od południa, od ulicy Stella-Sawickiego (2023) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Dzielnica | |
| Powierzchnia |
2,94 ha |
| Data założenia | |
Położenie na mapie Krakowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
| 50°04′47″N 20°00′02″E/50,079722 20,000556
| |
Park Czyżyny – park miejski w Krakowie, znajdujący się w Dzielnicy XIV Czyżyny pomiędzy ulicą Izydora Stella-Sawickiego (na zachodzie), osiedlem Nowe Czyżyny (na północnym wschodzie) i terenem dawnego hangaru lotniska Kraków-Rakowice-Czyżyny (na południu). Powierzchnia parku wynosi 2,94 ha[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Tereny na których zrealizowano park w połowie XX wieku wchodziły w skład lotniska Kraków-Rakowice-Czyżyny. Prowadziła tędy jedna z dróg kołowania dla samolotów do pobliskiego hangaru[2]. W późniejszym czasie, po likwidacji lotniska tereny te weszły w skład zajezdni autobusowej MPK „Czyżyny”[1][3].
Potrzeby realizacji nowego założenia parkowego w tej okolicy zaczynały się zaznaczać wraz z budową nowych osiedli mieszkaniowych, w szczególności osiedla Nowe Czyżyny w drugiej dekadzie XXI wieku. W 2016 roku koncepcja budowy parku na terenach dawnej zajezdni autobusowej zgłoszona została do Budżetu Obywatelskiego Krakowa i następnie w głosowaniu uzyskała wystarczającą ilość głosów, aby można było podjąć realizację[4]. Niemniej jednak w ciągu następnych trzech lat nie udało się rozpocząć prac budowlanych, głównie z powodu sporu ze spadkobiercami właścicieli działek, na których ów park miał zostać utworzony. W 2019 roku spór sądowy trwał nadal, niemniej Zarząd Zieleni Miejskiej po konsultacjach prawnych uznał, iż park można budować. Plac budowy został przekazany wykonawcy 22 maja 2019 roku[3][5]. Generalnym wykonawcą inwestycji była spółka Krisbud Sp. z o.o.[6] Budowa trwała kilkanaście miesięcy. W jej trakcie prawie całkowicie usunięto nawierzchnię utwardzoną: asfalt i beton, która pokrywała niemal cały obszar późniejszego parku - 20 000 m²[6]. Były to pozostałości po fragmencie dawnej drogi kołowania dla samolotów i zajezdni autobusowej. Większość tego obszaru została zmieniona w powierzchnię biologicznie czynną. Całkowity koszt inwestycji wyniósł 10,9 mln złotych[3]. Oficjalnie prace budowlane zakończyły się 15 sierpnia 2020 roku, kiedy to park został otwarty, podczas specjalnie zorganizowanego pikniku z obszerną ofertą warsztatowo-edukacyjną[7][8]. Autorem projektu Parku Czyżyny jest spółka Jakabe Projekty Sp. z o.o.[6][7]
Infrastruktura i roślinność[edytuj | edytuj kod]
Zasadniczym elementem założenia parkowego jest oferta rekreacyjna, którą stanowi infrastruktura z przeznaczeniem dla różnych grup wiekowych. W parku zlokalizowano dwa place zabaw: jeden tradycyjny, przeznaczony dla młodszych dzieci oraz drugi, tzw. „wall-holl” – pierwszy w Krakowie, pionowy plac zabaw przeznaczony dla starszych dzieci w formie dwuwarstwowej ściany z rozmieszczonymi wewnątrz kilkoma pomostami do zabaw, zjeżdżalnią i ścianką wspinaczkową. Zbudowano tu również boisko do gry w koszykówkę, bulodrom, siłownię zewnętrzną oraz parkour. W całym parku ustawiono kilkadziesiąt ławek, kilka leżaków, urządzono trzy miejsca piknikowe[1][3][9].
Celem odizolowania od hałasu i spalin, pochodzących od ruchliwej ulicy Stella-Sawickiego utworzono wokół parku nasypy z 4000 ton zwiezionej ziemi[6], na których dokonano nasadzeń drzew i krzewów, m.in.: sosny czarne, derenie świdwa, jarzęby szwedzkie w odmianie wielopniowej, a także rozłogowe i wysokie trawy. Obsadzone w ten sposób nasypy mają spełniać funkcję ekranu akustycznego i wizualnego. Ogółem podczas budowy parku posadzono 252 duże drzewa, m.in. platany i brzozy oraz około 14 tys. różnych innych roślin, w tym bylin, ułożonych w różnych kompozycjach. Zieleń została urządzona na dwa sposoby: uporządkowany z alejami drzew i trawnikami, oraz w formie nieuporządkowanej roślinności ruderalnej, która nawiązuje do pozostałości nawierzchni utwardzonych[1][3][9].
W nawiązaniu do historii tego obszaru, na którym urządzony został park, nawierzchnie betonowych alejek zostały ozdobione wizerunkami samolotów i autobusów[1][3].
Przez teren parku przebiega południk 20°E. Z inicjatywy akcji „Honorowy Południk Krakowski”, w ramach budowy parku oznaczono geodezyjnym markerem przebieg południka przy użyciu gnomonów oraz niebieskich szyn z naniesionym na nawierzchni napisem „LINIA POŁUDNIKA 20°E”. Przy tym oznaczeniu ustawiono również dwie tablice informacyjne dotyczące południka 20°E, jak również samego przedsięwzięcia jego wyeksponowania. Jest to też największy, bo aż 100-metrowy marker tego południka na świecie, jeden z kilku w Krakowie[10].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Ogólny widok parku od południa, od ulicy Stella-Sawickiego (2020) -
Ogólny widok (2020) -
Ogólny widok (2023) -
Wall-holl -
Wizerunki autobusów i samolotów w nawierzchni
-POL,_Krak%C3%B3w.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Park Czyżyny. [w:] Zarząd Zieleni Miejskiej w Krakowie [on-line]. 2020-11-25. [dostęp 2023-07-09].
- ↑ Ortofotomapa 1965. [w:] juvenia.info [on-line]. [dostęp 2020-12-21].
- ↑ a b c d e f Czyżyny mają swój park i najlepszy parkour w mieście. [w:] Kraków.pl [on-line]. 2020-08-11. [dostęp 2020-12-21].
- ↑ Projekt nr 65 - Zamieszkaj obok parku - Budżet obywatelski [online], budzet.krakow.pl [dostęp 2023-10-08].
- ↑ Bartosz Dybała: Tak będzie wyglądał nowy park w Czyżynach. Wkrótce ruszy budowa. [w:] Gazeta Krakowska [on-line]. 2019-05-21. [dostęp 2020-12-21].
- ↑ a b c d Park w Czyżynach. [w:] Krisbud.pl [on-line]. [dostęp 2020-12-21].
- ↑ a b Park Czyżyny. [w:] Investmap.pl [on-line]. [dostęp 2020-12-21].
- ↑ Piknik Krakowski w parku Czyżyny. [w:] Kraków.pl [on-line]. 2020-08-15. [dostęp 2020-12-21].
- ↑ a b Nowy odlotowy park w Czyżynach. [w:] Kraków.Wyborcza.pl [on-line]. 2020-08-13. [dostęp 2020-12-21].
- ↑ Mateusz Meus: Park w krakowskich Czyżynach z markerem południka 20°E. [w:] Geoforum [on-line]. 2020-08-11. [dostęp 2021-02-26].