Park im. Adama Mickiewicza w Łodzi
 nr rej. A/304[1] z 6 grudnia 1984
| |
 Amfiteatr w parku im. Adama Mickiewicza | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Dzielnica |
Bałuty |
| Powierzchnia |
49,4 ha |
Położenie na mapie Łodzi  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
 51°48′22,70″N 19°26′51,84″E/51,806306 19,447733
| |
Park im. Adama Mickiewicza (Park Julianowski) – zabytkowy łódzki park o powierzchni 49,4 ha, znajdujący się w osiedlu Julianów, obrębie ulic: Zgierskiej, Sowińskiego, Jaworowej, Folwarcznej, al. Róż, Karłowicza. Park znajduje się w obniżeniu, rozciąga się wzdłuż doliny rzeki Sokołówki.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Prawdopodobnie w średniowieczu był tu drewniany gródek obronny. Później wieś należała do niewielkich dóbr szlacheckich. Na początku XIX wieku teren obecnego parku przeszedł w posiadanie Stanisława Strzałkowskiego. W latach 80. XIX wieku majątek zlicytowano. Posiadłość nabył łódzki fabrykant Juliusz Heinzel (od jego imienia wywodzi się nazwa parku) i około 1890 roku wybudował tu za sumę 60 000 rubli pałac inspirowany formami włoskiego renesansu, z widokiem na stawy[2]. Pałac został zbudowany na wzniesieniu rozpościerającym się na końcu alei lipowej (lipy sprowadzono z Niemiec, z berlińskiej firmy L. Spätha – aleja przetrwała do dziś), wiodącej do pałacu od ulicy Biegańskiego. Schody z tarasu rezydencji wiodły wprost do brzegu stawu. Między pałacem i stawem znajdowała się fontanna. Ozdobą parku było rozlewisko wodne (zajmowały znacznie więcej miejsca niż obecne stawy). Obok pałacu mieścił się zwierzyniec i sad. Dokonano wtedy przebudowy parku, m.in. wybudowano liczne schody, fontanny, kaskady, mostki oraz dosadzono wiele egzotycznych drzew. Większość z tych okazów nie zachowała się do dnia dzisiejszego.
W 1897 roku pałac i park zostały odkupione od pozostałych spadkobierców przez syna Juliusza Teodora Heinzla. Założenie funkcjonowało do lat trzydziestych XX wieku. Jednak rozrzutność właścicieli spowodowała ruinę materialną rodziny i konieczność sprzedaży pałacu, który, w 1938 roku, kupił magistrat miasta Lodzi z przeznaczeniem na muzeum regionu[2]. W czasie II wojny światowej w pałacu znajdowała się siedziba sztabu Armii „Łódź”, co sprowadziło, 6 września 1939 roku, na pałac bombardowanie. Pałac został uszkodzony, a następnie rozebrany przez niemieckich okupantów. W parku znajduje się głaz upamiętniający poległych w tym miejscu żołnierzy. Niemcy znacznie przebudowali park. Wytyczyli alejki w leśnej części i zmniejszyli ich liczbę w części parkowej. Zasypali część stawów i przesadzili część drzew nadając w ten sposób parkowi plastyczny, pejzażowy charakter.
Po II wojnie światowej[edytuj | edytuj kod]
Po II wojnie światowej rozebrano ogrodzenie parku, a w północno-wschodniej jego części zlokalizowano urządzenia sportowe. Na terenie niezadrzewionym ustawiono wieżę spadochronową z miejscem do lądowania należącą do Ligi Lotniczej oraz tor modelarski. W latach 50. XX w. stawy przebudowano i wyregulowano, nadając im obecny wygląd. Ich oś stanowi rzeka Sokołówka. Z tego okresu pochodzi również muszla koncertowa wybudowana przez Wydział Kultury Miasta Łodzi. Teren parku został powiększony przez przyłączenie i zagospodarowanie terenów folwarcznych. W latach dziewięćdziesiątych park został dodatkowo powiększony o wykupiony przez miasto obszar dawnej hurtowni (teren zaznaczony na mapie na szaro). Utworzono tam nowe boiska do siatkówki, koszykówki i piłki nożnej oraz górkę dla saneczkarzy i rowerzystów górskich.
Park sąsiaduje z osiedlem willowym zwanym Julianów – od nieformalnej nazwy parku.
W parku Mickiewicza znajduje się dwadzieścia drzew wpisanych na listę pomników przyrody (np. dąb „Kosynier”). Od 1984 roku park jest wpisany do rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa[1].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Park i pałac w Julianowie (fot. Bronisław Wilkoszewski, 1896) -
Pałac Juliusza Heinzla w parku Julianów -
Pałac po bombardowaniu we wrześniu 1939 -
Głaz upamiętniający poległych w tym miejscu żołnierzy Armii „Łódź”
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 38 [dostęp 2012-01-18].
- ↑ a b Gdzie są Niemcy z tamtych lat – wspomnienia łódzkich Niemców. Sag mir, wo die Deutschen sind – Erinnerungen der lodzer Deutschen. Praca zbiorowa pod redakcją Krystyny Radziszewskiej. Wydawnictwo Literatura, Łódź 1999, s. 22–27, język polski i niemiecki, ISBN 83-87080-91-8.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Park im. A. Mickiewicza (dawniej: Park Julianowski). zielonalodz.info; web.archive. [dostęp 2019-10-27].
- Park im. A. Mickiewicza (Park Julianowski). [w:] Najstarsze łódzkie parki [on-line]. lodz.ap.gov.pl. [dostęp 2014-12-03].