Park Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego w Warszawie
Główna aleja parku | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Dzielnica | |
Powierzchnia |
ok. 90[1] ha |
Projektant | |
Położenie na mapie Warszawy | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego | |
52°13′40″N 21°02′03″E/52,227778 21,034167 | |
Strona internetowa |
Park Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego (do 1992 Centralny Park Kultury, także Centralny Park Kultury i Wypoczynku „Powiśle”[2]) – zespół kilku układów parkowych na warszawskim Solcu o powierzchni ok. 90 ha. Powstał na terenach dawnej zabudowy miejskiej Powiśla oraz dawnych ogrodów Frascati, częściowo na skarpie wiślanej.
Opis
[edytuj | edytuj kod]Kompleks parkowy leży w rejonie ulic: Książęcej, al. Na Skarpie, Górnośląskiej, Rozbrat, Szarej, Koźmińskiej, Czerniakowskiej, al. 3 maja, Solec, Wilanowskiej i Ludnej. W skład parku wchodzi leżący po północnej stronie ul. Książęcej dawny park Na Książęcem[3].
Prace porządkujące teren pod przyszły park rozpoczęto w 1948 roku[4]. Decyzję o urządzeniu parku ogłoszono w marcu 1950 roku[5], a prace związane z jego urządzaniem rozpoczęto w lipcu 1951 roku[6].
Park był elementem powojennej przebudowy miasta[7]. Powstał na terenie zniszczonej zabudowy miejskiej Powiśla według projektu zespołu architektów w składzie Alina Scholtz, Zygmunt Stępiński i Longin Majdecki. Jego celem było stworzenie wielkiego terenu rekreacyjnego dla mieszkańców śródmieścia i dzielnic sąsiadujących[7]. Wiele prac przy urządzaniu parku zrealizowano w czynie społecznym[8]. W parku działało kino letnie „Jutrzenka“, powstały także dwa kręgi taneczne[8].
Głównym elementem parku był dwupoziomowy taras na stoku skarpy, w miejscu, w którym wcześniej znajdował się pałac Branickich[9]. Od 1951 w parku znajdował się staromiejski pomnik Syreny, po konserwacji ustawiony w 1972 przy Wieży Marszałkowskiej[10]. W pobliżu Wisłostrady zachował się postument, na którym stał pomnik[11].
Główna część parku otwarta została 22 lipca 1955.
W latach 60. XX wieku teren parku zmniejszono wyłączając z niego tereny pod budowę osiedla Ludna oraz bloków mieszkalnych w rejonie al. 3 Maja[8].
Powierzchnia parku to ok. 90 ha[1]. Obecna nazwa, nadana w 1992, upamiętnia Edwarda Śmigłego-Rydza. Alejom parkowym nadano nazwy związane z powstaniem warszawskim. Upamiętniają one: ks. Józefa Stanka (aleja główna)[12], Andrzeja Romockiego „Morro“[13] i zgrupowanie „Kryska“[14].
Park przecinają szlaki rowerowe Nadwiślańska ścieżka rowerowa i Podskarpowa ścieżka rowerowa[15].
Ważniejsze obiekty
[edytuj | edytuj kod]- Pomnik Chwała Saperom
- Willa Pniewskiego
- Ławeczka Jana Nowaka Jeziorańskiego
- Pomnik Haliny Mikołajskiej
- Pomnik Powstańców Czerniakowa i Żołnierzy 1 Armii Wojska Polskiego
- Pomnik Zbigniewa Ścibora–Rylskiego
- Pawilon rekreacyjny dawnego internatu Wyższej Szkoły Nauk Społecznych
- Tablica Tchorka upamiętniająca ofiary pacyfikacji przez Niemców szpitala powstańczego przy ul. Solec 41[16]
- Miejsce pamięci poświęcone ks. Józefowi Stankowi i wszystkim walczącym na tym terenie w oddziałach Armii Krajowej i Wojska Polskiego (przy skrzyżowaniu ulic Solec i Wilanowskiej)[17]
- Kamień z tablicą upamiętniającą 535 pluton Słowaków (przy ul. Czerniakowskiej)[18]
- Kamień z tablicą upamiętniającą Jerzego Gawina „Słonia” (przy ul. Czerniakowskiej)[19]
Obiekty nieistniejące
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 618. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m.st. Warszawy. Urząd m.st. Warszawy, 2006-10-10. [dostęp 2015-01-29].
- ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 83.
- ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1975, s. 106.
- ↑ Kronika wydarzeń w Warszawie 1945−1958. „Warszawskie Kalendarz Ilustrowany 1959”, s. 56, 1958. Wydawnictwo Tygodnika Ilustrowanego „Stolica”.
- ↑ Krzysztof Jabłoński i in.: Warszawa: portret miasta. Warszawa: Arkady, 1984, s. strony nienumerowane (Kronika odbudowy, budowy i rozbudowy 1945−1982). ISBN 83-213-2993-4.
- ↑ a b Tadeusz Podgórski: Zwiedzamy Warszawę. Warszawa: Sport i Turystyka, 1956, s. 150–152.
- ↑ a b c Krystyna Krzyżakowa: Warszawskie osiągnięcia [w:] Kalendarz Warszawski'88. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987, s. 150. ISBN 83-03-01684-9.
- ↑ Piotr Wierzbicki. Pamiętajcie o ogrodach. Ulubione parki warszawiaków. „Skarpa Warszawska”, s. 21–22, lipiec 2018.
- ↑ Jerzy Łoziński, Andrzej Rottermund (red.): Katalog zabytków sztuki. Miasto Warszawa. Część I – Stare Miasto. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczna i Filmowe, 1993, s. 410. ISBN 83-221-0628-9.
- ↑ Pomnik Syrenki. warszawa1939.pl. [dostęp 2018-01-13].
- ↑ Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 407. ISBN 83-86619-97X.
- ↑ Uchwała nr XXXIX/1237/2020 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 19 listopada 2020 r. w sprawie nadania nazwy obiektowi miejskiemu w Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy. [w:] Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego poz. 11633 [on-line]. 27 listopada 2020. [dostęp 2021-06-05].
- ↑ Janusz Dereziński: Pamiętne miejsca Czerniakowa. Ząbki: Apostolicum Wydawnictwo Księży Pallotynów, 2004, s. 72. ISBN 83-7031-445-7.
- ↑ Park im. Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego. [w:] Urząd m.st. Warszawy [on-line]. zielona.um.warszawa.pl. [dostęp 2020-12-26].
- ↑ Janusz Dereziński: Pamiętne miejsca Czerniakowa. Ząbki: Apostolicum Wydawnictwo Księży Pallotynów, 2004, s. 76. ISBN 83-7031-445-7.
- ↑ Janusz Dereziński: Pamiętne miejsca Czerniakowa. Ząbki: Apostolicum Wydawnictwo Księży Pallotynów, 2004, s. 94. ISBN 83-7031-445-7.
- ↑ Janusz Dereziński: Pamiętne miejsca Czerniakowa. Ząbki: Apostolicum Wydawnictwo Księży Pallotynów, 2004, s. 54. ISBN 83-7031-445-7.
- ↑ Janusz Dereziński: Pamiętne miejsca Czerniakowa. Ząbki: Apostolicum Wydawnictwo Księży Pallotynów, 2004, s. 93. ISBN 83-7031-445-7.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego na stronach Urzędu m.st. Warszawy
- Tomasz Urzykowski: Naprawa nawierzchni, modernizacja fontann. Remontują park Rydza-Śmigłego. warszawa.wyborcza.pl, 2019-07-14. [dostęp 2019-07-16].