Parki narodowe w Argentynie
Parki narodowe w Argentynie – obszary prawnie chronione na terenie Argentyny, reprezentatywne dla regionu zoogeograficznego i wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi lub szczególnie atrakcyjne dla badań naukowych.
W Argentynie znajduje się 36 parków narodowych, które obejmują 46 obszarów chronionych o łącznej powierzchni 4 441 808 ha, co stanowi 1,7% całkowitej powierzchni kraju (stan na 1 stycznia 2019 roku). Wszystkie parki zarządzane są przez Administración de Parques Nacionales.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Historia parków narodowych w Argentynie sięga 1903 roku, kiedy to argentyński badacz przyrody Francisco Moreno (1852–1919) podarował 75 km² ziemi u stóp Andów na zachód od jeziora Nahuel Huapí w celu utworzenia tu parku narodowego[1]. Obszar ten stał się zalążkiem większego obszaru chronionego wokół San Carlos de Bariloche – 17 stycznia 1907 roku oryginalny teren został rozszerzony do 43 tys. h na mocy dekretu prezydenta Argentyny José Figueroy Alcorty (1860–1931)[1]. Pierwszy park narodowy – Parque Nacional del Sud (pol. „Park Narodowy Południa”) – został utworzony 8 kwietnia 1922 roku dekretem prezydenta Hipólito Yrigoyena (1852–1933)[1].
30 września 1934 roku uchwalono ustawę nr 12.103, która dała podstawę prawną do tworzenia krajowych obszarów chronionych[1]. Na mocy ustawy powstała Generalna Administracja Parków Narodowych i Turystyki[1]. Parque Nacional del Sud został przekształcony w dwa parki narodowe: Park Narodowy Iguazú i Park Narodowy Nahuel Huapi[1]. Argentyna była trzecim krajem w Ameryce, po Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, który ustanowił parki narodowe[1].
We wrześniu 1936 roku rząd sporządził projekt kolejnych siedmiu parków narodowych, które utworzono przed 1945 rokiem[1]. W tym samym roku powstał również Park Narodowy Laguna Blanca[1]. Do 1970 roku ustanowiono kolejne sześć parków[1]. W latach 70. XX w. utworzono kolejne pięć parków[1].
W grudniu 1980 roku uchwalono ustawę 22.531, obowiązującą do dzisiaj (stan na styczeń 2019), która znowelizowała prawo o ochronie parków narodowych[1]. Według ustawy, parki narodowe to obszary prawnie chronione na terenie Argentyny, reprezentatywne dla regionu zoogeograficznego i wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi lub szczególnie atrakcyjne dla badań naukowych[2].
W latach 80. XX w. nie utworzono żadnego nowego parku narodowego; natomiast dwa zostały wpisane listę światowego dziedzictwa UNESCO – Park Narodowy Los Glaciares (1981) i Park Narodowy Iguazú (1985)[1].
W latach 90. XX w. powstało sześć parków narodowych[1]. Kolejne osiem utworzono w latach 2000–2010[1]. W roku 2000 na listę światowego dziedzictwa UNESCO wpisano Park Narodowy Talampaya a w 2017 roku także Park Narodowy Los Alerces[3][4].
System 36 parków narodowych obejmuje 46 obszarów chronionych o łącznej powierzchni 4 441 808 ha, co stanowi 1,7% całkowitej powierzchni kraju (stan na 1 stycznia 2019 roku)[1].
Parki narodowe[edytuj | edytuj kod]
Poniższa tabela przedstawia argentyńskie parki narodowe:
- Nazwa parku narodowego – polska nazwa wraz z nazwą w języku hiszpańskim;
- Rok utworzenia – rok utworzenia parku;
- Powierzchnia – powierzchnia parku w km²;
- Położenie – prowincja;
- Uwagi – informacje na temat statusu rezerwatu biosfery UNESCO, posiadanych certyfikatów, przyznanych nagród i wyróżnień międzynarodowych itp.
| Lp. | Zdjęcie | Nazwa parku narodowego | Rok utworzenia | Powierzchnia (km²) |
Położenie | Uwagi |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. | 
|
Park Narodowy Aconquija Parque nacional Aconquija |
2018 | 700 | Tucumán | |
| 2. | 
|
Park Narodowy Baritú Parque nacional Baritú |
1974 | 724, 39 | Salta | |
| 3. | 
|
Park Narodowy Bosques Petrificados de Jaramillo Parque nacional Bosques Petrificados de Jaramillo |
2012 | 635,43 | Santa Cruz | |
| 4. | 
|
Park Narodowy Calilegua Parque nacional Calilegua |
1979 | 763,06 | Jujuy | Ostoja ptaków IBA[5] |
| 5. | 
|
Park Narodowy Campos del Tuyú Parque nacional Campos del Tuyú |
2009 | 30,4 | Buenos Aires | |
| 6. | 
|
Park Narodowy Chaco Parque nacional Chaco |
1954 | 149,81 | Chaco | |
| 7. | 
|
Park Narodowy Ciervo de los Pantanos Parque nacional Ciervo de los Pantanos |
2018 | 55,88 | Buenos Aires | |
| 8. | Park Narodowy Copo Parque nacional Copo |
2000 | 1181,18 | Santiago del Estero | Ostoja ptaków IBA[6] | |
| 9. | 
|
Park Narodowy El Impenetrable Parque nacional El Impenetrable |
2014 | 1289,03 | Chaco | |
| 10. | 
|
Park Narodowy El Leoncito Parque nacional El Leoncito |
2002 | 897,06 | San Juan | |
| 11. | 
|
Park Narodowy El Palmar Parque nacional El Palmar |
1965 | 82,13 | Entre Ríos | Ostoja ptaków IBA[7]; obszar wpisany na listę konwencji ramsarskiej[8] |
| 12. | 
|
Park Narodowy El Rey Parque nacional El Rey |
1948 | 441,62 | Salta | |
| 13. | 
|
Park Narodowy Iberá Parque nacional Iberá |
2018 | 441,62 | Corrientes | |
| 14. | 
|
Park Narodowy Iguazú Parque nacional Iguazú |
1934 | 676,2 | Misiones | Wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 1984 roku[9]. |
| 15. | 
|
Park Narodowy Islas de Santa Fe Parque nacional Islas de Santa Fe |
2010 | 40,96 | Santa Fe | |
| 16. | 
|
Park Narodowy Lago Puelo Parque nacional Lago Puelo |
1971 | 276,74 | Chubut | |
| 17. | 
|
Park Narodowy Laguna Blanca Parque nacional Laguna Blanca |
1945 | 112,5 | Neuquén | |
| 18. | 
|
Park Narodowy Lanín Parque nacional Lanín |
1945 | 4120,13 | Neuquén | |
| 19. | 
|
Park Narodowy Lihué Calel Parque nacional Lihué Calel |
1976 | 325,14 | La Pampa | |
| 20. | 
|
Park Narodowy Los Alerces Parque nacional Los Alerces |
1945 | 2595,7 | Chubut | Wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 2017 roku[10]. |
| 21. | 
|
Park Narodowy Los Arrayanes Parque nacional Los Arrayanes |
1971 | 17,96 | Neuquén | |
| 22. | 
|
Park Narodowy Los Cardones Parque nacional Los Cardones |
1996 | 641,17 | Salta | |
| 23. | 
|
Park Narodowy Los Glaciares Parque nacional Los Glaciares |
1945 | 7269,27 | Santa Cruz | Wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 1981 roku[3]. |
| 24. | 
|
Park Narodowy Mburucuyá Parque nacional Mburucuyá |
2002 | 176,82 | Corrientes | |
| 25. | 
|
Park Narodowy Monte León Parque nacional Monte León |
2004 | 621,69 | Santa Cruz | |
| 26. | 
|
Park Narodowy Nahuel Huapi Parque nacional Nahuel Huapi |
1934 | 7172,61 | Río Negro Neuquén |
Ostoja ptaków IBA[11] |
| 27. | Park Narodowy Patagonii Parque nacional Patagonia |
2015 | 528,11 | Santa Cruz | ||
| 28. | 
|
Park Narodowy Perito Moreno Parque nacional Perito Moreno |
1945 | 1268,3 | Santa Cruz | |
| 29. | 
|
Park Narodowy Pre-Delta Parque nacional Pre-Delta |
1992 | 24,58 | Entre Ríos | |
| 30. | 
|
Park Narodowy Quebrada del Condorito Parque nacional Quebrada del Condorito |
1996 | 373,44 | Córdoba | Ostoja ptaków IBA[12] |
| 31. | 
|
Park Narodowy Río Pilcomayo Parque nacional Río Pilcomayo |
1951 | 518,89 | Formosa | |
| 32. | 
|
Park Narodowy San Guillermo Parque nacional San Guillermo |
1999 | 1660 | San Juan | Rezerwat biosfery UNESCO[13] |
| 33. | 
|
Park Narodowy Sierra de las Quijadas Parque nacional Sierra de las Quijadas |
1991 | 735,34 | San Luis | |
| 34. | 
|
Park Narodowy Talampaya Parque nacional Talampaya |
1997 | 2138 | La Rioja | Wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 2000 roku[4]. |
| 35. | 
|
Park Narodowy Ziemi Ognistej[14] Parque nacional Tierra del Fuego |
1960 | 689,09 | Ziemia Ognista, Antarktyda i Wyspy Południowego Atlantyku | |
| 36. | 
|
Park Narodowy Traslasierra Parque nacional Traslasierra |
2018 | 1053,85 | Córdoba |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Historia Institucional (hiszp.). W: Parques Nacionales de Argentina [on-line]. [dostęp 2019-01-04].
- ↑ Administración de Parques Nacionales: Ley 22.351 (hiszp.). W: www.parquesnacionales.gob.ar [on-line]. [dostęp 2019-01-04].
- ↑ a b UNESCO: Los Glaciares National Park (ang.). [dostęp 2019-01-04].
- ↑ a b UNESCO: Ischigualasto / Talampaya Natural Parks (ang.). [dostęp 2019-01-04].
- ↑ Parque Nacional Calilegua (hiszp.). BirdLife Data Zone. [dostęp 2020-12-25].
- ↑ Parque Nacional Copo (hiszp.). BirdLife Data Zone. [dostęp 2020-12-26].
- ↑ BirdLife International: Important Bird Areas factsheet: Parque Nacional El Palmar (ang.). [dostęp 2019-01-04].
- ↑ Palmar Yatay (ang.). W: Ramsar Sites Information Service [on-line]. [dostęp 2019-01-04].
- ↑ UNESCO: Iguazu National Park (ang.). [dostęp 2019-01-04].
- ↑ UNESCO: Los Alerces National Park (ang.). [dostęp 2019-01-04].
- ↑ BirdLife International: Important Bird Areas factsheet: Nahuel Huapi National Park and Reserve (ang.). [dostęp 2019-01-04].
- ↑ BirdLife International: Important Bird Areas factsheet: Quebrada del Condorito National Park and Reserva Hidrica Provincial Pampa de Achala (ang.). [dostęp 2019-01-04].
- ↑ UNESCO: San Guillermo (ang.). [dostęp 2019-01-04].
- ↑ Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju: Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2013, s. 623. ISBN 978-83-254-1988-2. [dostęp 2019-01-04].