Parki narodowe w Norwegii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Mapa konturowa Norwegii
Rozmieszczenie parków narodowych na terenie Norwegii, numeracja odpowiada poniższemu zestawieniu (stan na 2021 rok)
Mapa konturowa Svalbardu
Rozmieszczenie parków narodowych na Svalbardzie, numeracja odpowiada poniższemu zestawieniu (stan na 2021 rok)

Parki narodowe w Norwegii – obszary prawnie chronione na terenie Norwegii, wyróżniające się charakterystycznymi lub reprezentatywnymi ekosystemami albo krajobrazami, gdzie nie ma bardziej rozwiniętej infrastruktury.

W Norwegii znajduje się 47 parków narodowych – 40 na kontynencie i 7 na Svalbardzie (stan na 2021 rok).

Historia[edytuj | edytuj kod]

Początki ochrony przyrody w Norwegii sięgają XIX w., kiedy to 24 kwietnia 1884 roku parlament Królestwa Norwegii Storting zdecydował o kupnie lasu bukowego w Larviku z przeznaczeniem na teren rekreacyjny[1]. Pierwsze przepisy prawa o ochronie przyrody zostały przyjęte w 1910 roku, kolejne ustawy były przyjmowane w 1954 i 1970 roku[1]. Termin „park narodowy” został wprowadzony przez ustawę o ochronie przyrody z 19 czerwca 1970 roku[2].

Obecnie (2019) obowiązująca ustawa o różnorodności przyrody pochodzi z 2009 roku[1]. Ustawa ta stanowi, że ochroną w formie parków narodowych mogą być objęte duże obszary siedlisk z charakterystycznymi lub reprezentatywnymi ekosystemami albo krajobrazami, i gdzie nie ma bardziej rozwiniętej infrastruktury[3]. Przepisy obejmują ochroną krajobraz, rośliny i zwierzęta, cechy geologiczne, a także zabytki kultury, w celu zapewnienia niezakłóconego środowiska naturalnego[3].

Pierwszym parkiem narodowym utworzonym na terenie Norwegii był Park Narodowy Rondane (nor. Rondane nasjonalpark) założony w 1962 roku, kolejnym Park Narodowy Børgefjell (norw. Børgefjell nasjonalpark) w 1963 roku[1]. W 1964 roku Rada Ochrony Przyrody opublikowała raport, w którym zaproponowała utworzenie 16 parków narodowych[1]. Większość parków powstała dopiero na mocy ustawy o ochronie przyrody z 1970 roku[1].

W 1972 roku powołano do życia Ministerstwo ds. Ochrony Środowiska, które objęło nadzór nad rozwijaniem obszarów chronionych na terenie Norwegii[1]. Na początku lat 90. XX w. powstał plan parków narodowych i innych obszarów chronionych, który jest systematycznie realizowany[1].

Trzy parki narodowe stały się częściami innych parków narodowych i przestały istnieć samodzielnie[2]:

Obecnie (2021) na terenie Norwegii znajduje się 47 parków narodowych – 40 na kontynencie (zajmujących powierzchnię 31 tys. km²[2]) i 7 na Svalbardzie (14 483 km²[2])[4].

Parki narodowe[edytuj | edytuj kod]

Poniższa tabela przedstawia norweskie parki narodowe:

Nazwa parku narodowego – polska nazwa wraz z nazwą w języku norweskim;
Rok – rok utworzenia/poszerzenia parku;
Powierzchnia – powierzchnia parku w km²;
Położenie – okręg;
Uwagi – informacje na temat statusu rezerwatu biosfery UNESCO, posiadanych certyfikatów, przyznanych nagród i wyróżnień międzynarodowych itp.

     Parki narodowe na Svalbardzie

Zestawienie parków narodowych w Norwegii[a]
Lp. Zdjęcie Nazwa parku narodowego Rok Powierzchnia
(km²) 		Położenie Uwagi
1. Park Narodowy Ånderdalen
Ånderdalen nasjonalpark[5] 		1970
1975
2004
2018 		134 Troms
2. Park Narodowy Blåfjella-Skjækerfjella
Blåfjella-Skjækerfjella nasjonalpark[6] 		1970[b]
2004 		1924 Nord-Trøndelag
3. Park Narodowy Breheimen
Breheimen nasjonalpark[7] 		2009 1691 Oppland
Sogn og Fjordane
4. Park Narodowy Børgefjell
Børgefjell nasjonalpark[8] 		1963
1971
2003 		1447 Nord-Trøndelag
Nordland
5. Park Narodowy Dovre
Dovre nasjonalpark[9] 		2003 289 Oppland
6. Park Narodowy Dovrefjell-Sunndalsfjella
Dovrefjell-Sunndalsfjella nasjonalpark[10] 		1974[c]

2002
2018 		1829 Oppland
Møre og Romsdal
Sør-Trøndelag
7. Park Narodowy Femundsmarka
Femundsmarka nasjonalpark[11] 		1971
2003 		597 Hedmark
Sør-Trøndelag
8. Park Narodowy Folgefonna
Folgefonna nasjonalpark[12] 		2005 548 Hordaland
9. Park Narodowy Forlandet
Forlandet nasjonalpark[13] 		1973 4627 Svalbard Ostoja ptaków IBA[14]
10. Park Narodowy Forollhogna
Forollhogna nasjonalpark[15] 		2001 1062 Hedmark
Sør-Trøndelag
11. Park Narodowy Fulufjellet
Fulufjellet nasjonalpark[16] 		2012 83 Hedmark
12. Park Narodowy Færder
Færder nasjonalpark[17] 		2013 340 Vestfold
13. Park Narodowy Gutulia
Gutulia nasjonalpark[18] 		1968
2004 		23 Hedmark
14. Park Narodowy Hallingskarvet
Hallingskarvet nasjonalpark[19] 		2006 450 Buskerud
Hordaland
15. Park Narodowy Hardangervidda
Hardangervidda nasjonalpark[20] 		1981 3422 Buskerud
Hordaland
Telemark
16. Park Narodowy Indre Wijdefjorden
Indre Wijdefjorden nasjonalpark[20] 		2005 1127 Svalbard
17. Park Narodowy Jomfruland
Jomfruland nasjonalpark[21] 		2016 117 Telemark
18. Park Narodowy Jostedalsbreen
Jostedalsbreen nasjonalpark[22] 		1991 1310 Sogn og Fjordane
19. Park Narodowy Jotunheimen
Jotunheimen nasjonalpark[23] 		1980 1155 Oppland
Sogn og Fjordane
20. Park Narodowy Junkerdal
Junkerdal nasjonalpark[24] 		2004 682 Nordland
21. Park Narodowy Láhko
Láhko nasjonalpark[25] 		2012 188 Nordland
22. Park Narodowy Langsua
Langsua nasjonalpark[26] 		1968[d]
2011 		537 Oppland
23. Park Narodowy Lierne
Lierne nasjonalpark[27] 		2004 333 Trøndelag
24. Park Narodowy Lofotodden
Lofotodden nasjonalpark[28] 		2018 99 Nordland
25. Park Narodowy Lomsdal-Visten
Lomsdal-Visten nasjonalpark[29] 		2009 1102 Nordland
26. Park Narodowy Møysalen
Møysalen nasjonalpark[30] 		2003 51 Nordland
27. Park Narodowy Nordenskiöld Land
Nordenskiöld Land nasjonalpark[31] 		2003 1362 Svalbard
28. Park Narodowy Nordre Isfjorden
Nordre Isfjorden nasjonalpark[32] 		2003 2952 Svalbard
29. Park Narodowy Nordvest-Spitsbergen
Nordvest-Spitsbergen nasjonalpark[33] 		1973 9871 Svalbard
30. Park Narodowy Øvre Anárjohka
Øvre Anárjohka nasjonalpark[34] 		1975 1414 Finnmark
31. Park Narodowy Øvre Dividal
Øvre Dividal nasjonalpark[35] 		1971
2006 		770 Troms
32. Park Narodowy Øvre Pasvik
Øvre Pasvik nasjonalpark[36] 		1970
2003 		120 Finnmark
33. Park Narodowy Raet
Reat nasjonalpark[37] 		2016 609 Aust-Agder
34. Park Narodowy Rago
Rago nasjonalpark[38] 		1971 171 Nordland
35. Park Narodowy Reinheimen
Reinheimen nasjonalpark[39] 		2006 1974 Oppland
Møre og Romsdal
36. Park Narodowy Reisa
Reisa nasjonalpark[40] 		1986 803 Troms
37. Park Narodowy Rohkunborri
Rohkunborri nasjonalpark[41] 		2011 556 Troms
38. Park Narodowy Rondane
Rondane nasjonalpark[42] 		1962
2003 		969 Hedmark
Oppland
39. Park Narodowy Saltfjellet-Svartisen
Saltfjellet-Svartisen nasjonalpark[43] 		1989 2102 Nordland
40. Park Narodowy Sassen-Bünsow Land
Sassen-Bünsow Land nasjonalpark[44] 		2003 1230 Svalbard
41. Park Narodowy Seiland
Seiland nasjonalpark[45] 		2006 317 Finnmark
42. Park Narodowy Sjunkhatten
Sjunkhatten nasjonalpark[46] 		2010 417 Nordland
43. Park Narodowy Skarvan og Roltdalen
Skarvan og Roltdalen nasjonalpark[47] 		2004 442 Trøndelag
44. Park Narodowy Sør-Spitsbergen
Sør-Spitsbergen nasjonalpark[48] 		1973 13177 Svalbard
45. Park Narodowy Stabbursdalen
Stabbursdalen nasjonalpark[49] 		1970
2002 		749 Finnmark
46. Park Narodowy Varangerhalvøya
Varangerhalvøya nasjonalpark[50] 		2006 1818 Finnmark
47. Park Narodowy Ytre Hvaler
Ytre Hvaler nasjonalpark[51] 		2009 355 Østfold

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Informacje podane w zestawieniu pochodzą z bazy danych Naturbase faktaark.
  2. ↑ Jako Park Narodowy Gressåmoen.
  3. ↑ Jako Park Narodowy Dovrefjell.
  4. ↑ Jako Park Narodowy Ormtjernkampen.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h Norwegian Environment Agency: Conservation past and present. [w:] tema.miljodirektoratet.no [on-line]. [dostęp 2021-12-14]. (ang.).
  2. ↑ a b c d Store norske leksikon ↓.
  3. ↑ a b Nature Diversity Act, Act of 19 June 2009 No.100 Relating to the Management of Biological, Geological and Landscape Diversity. [w:] Government.no [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (ang.).
  4. ↑ Norges natsjonalparken. [w:] www.miljodirektoratet.no [on-line]. [dostęp 2019-08-06]. (norw.).
  5. ↑ Miljødirektoratets: Ånderdalen nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  6. ↑ Miljødirektoratets: Blåfjella-Skjækerfjella nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  7. ↑ Miljødirektoratets: Breheimen nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  8. ↑ Miljødirektoratets: Børgefjell/Byrkije nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  9. ↑ Miljødirektoratets: Dovre nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  10. ↑ Miljødirektoratets: Dovrefjell-Sunndalsfjella nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  11. ↑ Miljødirektoratets: Femundsmarka nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  12. ↑ Miljødirektoratets: Folgefonna nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  13. ↑ Miljødirektoratets: Forlandet nasjonalpark (Svalbardmiljøloven). [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  14. ↑ Bird Life International: Important Bird Areas factsheet: Forlandet National Park. 2019. [dostęp 2019-08-06]. (ang.).
  15. ↑ Miljødirektoratets: Forollhogna nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  16. ↑ Miljødirektoratets: Fulufjellet nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  17. ↑ Miljødirektoratets: Færder nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  18. ↑ Miljødirektoratets: Gutulia nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  19. ↑ Miljødirektoratets: Hallingskarvet nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  20. ↑ a b Miljødirektoratets: Indre Wijdefjorden nasjonalpark nasjonalpark (Svalbardmiljøloven). [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  21. ↑ Miljødirektoratets: Hardangervidda nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  22. ↑ Miljødirektoratets: Jostedalsbreen nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  23. ↑ Miljødirektoratets: Jotunheimen nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  24. ↑ Miljødirektoratets: Junkerdal nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  25. ↑ Miljødirektoratets: Láhko nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  26. ↑ Miljødirektoratets: Langsua nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  27. ↑ Miljødirektoratets: Lierne nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  28. ↑ Miljødirektoratets: Lofotodden nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  29. ↑ Miljødirektoratets: Lomsdal-Visten nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  30. ↑ Miljødirektoratets: Møysalen nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  31. ↑ Miljødirektoratets: Nordenskiöld Land nasjonalpark nasjonalpark (Svalbardmiljøloven). [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  32. ↑ Miljødirektoratets: Nordre Isfjorden nasjonalpark nasjonalpark (Svalbardmiljøloven). [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  33. ↑ Miljødirektoratets: Nordvest-Spitsbergen nasjonalpark nasjonalpark (Svalbardmiljøloven). [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  34. ↑ Miljødirektoratets: Øvre Anarjokka nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  35. ↑ Miljødirektoratets: Øvre Dividal nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  36. ↑ Miljødirektoratets: Øvre Pasvik nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  37. ↑ Miljødirektoratets: Raet nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  38. ↑ Miljødirektoratets: Rago nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  39. ↑ Miljødirektoratets: Reinheimen nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  40. ↑ Miljødirektoratets: Reisa nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  41. ↑ Miljødirektoratets: Rohkunborri nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  42. ↑ Miljødirektoratets: Rondane nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  43. ↑ Miljødirektoratets: Saltfjellet-Svartisen nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  44. ↑ Miljødirektoratets: Sassen-Bünsow Land nasjonalpark nasjonalpark (Svalbardmiljøloven). [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  45. ↑ Miljødirektoratets: Seiland nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  46. ↑ Miljødirektoratets: Sjunkhatten nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  47. ↑ Miljødirektoratets: Skarvan og Roltdalen nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  48. ↑ Miljødirektoratets: Sør-Spitsbergen nasjonalpark nasjonalpark (Svalbardmiljøloven). [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  49. ↑ Miljødirektoratets: Stabbursdalen nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  50. ↑ Miljødirektoratets: Varangerhalvøya nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).
  51. ↑ Miljødirektoratets: Ytre Hvaler nasjonalpark. [w:] Naturbase faktaark [on-line]. [dostęp 2019-08-05]. (norw.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Parki narodowe w Europie
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Parki_narodowe_w_Norwegii&oldid=69277048”