Partia Republikańska (Stany Zjednoczone)
| ||
| ||
| Państwo |  Stany Zjednoczone
| |
| Skrót | GOP | |
| Lider | Ronna McDaniel | |
| Data założenia | 28 lutego 1854 | |
| Adres siedziby | 310 First Street SE Washington, D. C. 20003 | |
| Ideologia polityczna | konserwatyzm, konserwatywny liberalizm, narodowy konserwatyzm | |
| Poglądy gospodarcze | liberalizm gospodarczy | |
| Liczba członków | 30 000 000 | |
| Członkostwo międzynarodowe |
Międzynarodowa Unia Demokratyczna | |
| Młodzieżówka | Młodzi Republikanie | |
| Barwy | czerwień | |
| Obecni posłowie | 211/435
| |
| Obecni senatorowie | 50/100
| |
| Strona internetowa | ||
Stany Zjednoczone
 Ustrój i polityka Stanów Zjednoczonych Ustrój polityczny
Konstytucja
Władza ustawodawcza
Władza wykonawcza
Władza sądownicza
Kontrola państwowa
Finanse
Samorząd terytorialny
Partie polityczne
|
Partia Republikańska (ang. Republican Party) – amerykańska konserwatywna partia polityczna założona w 1854. Jedna z dwóch głównych sił politycznych w Stanach Zjednoczonych, obok Partii Demokratycznej. Potocznie nazywana „Grand Old Party” (GOP).
Współcześni Republikanie są konserwatystami w kwestiach społecznych, w ekonomii opowiadają się za minimalną ingerencją państwa w gospodarkę, są bliscy neoliberalizmowi. Po ataku na Kapitol Stanów Zjednoczonych przez zwolenników Donalda Trumpa część komentatorów politycznych i członków GOP określiło Partię Republikańską mianem skrajnie prawicowej[1][2][3].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Początki partii sięgają okresu sprzed wojny secesyjnej, kiedy to rósł w siłę ruch przeciwników niewolnictwa. Niektórzy z nich szukali metod politycznej walki z tym zjawiskiem. Nie znajdując poparcia u żadnej z liczących się ówcześnie sił politycznych (Partii Demokratycznej i Partii Wigów), założyli w 1840 roku własną Partię Wolności. Wkrótce organizacje przeciwników niewolnictwa zaczęły zwalczać niewolnictwo na terenie samych Stanów Zjednoczonych. Powstała Partia Wolnej Ziemi (Free Soil Party). Podobne organizacje pojawiały się i znikały, prowadziły jednak do wykrystalizowania się postaw i programów.
W latach pięćdziesiątych XIX wieku doszło do upadku systemu politycznego. Zniknęła Partia Wigów i doszło do rozłamu w Partii Demokratycznej[4].
Wskutek sporu wokół Ustawy o Kansas i Nebrasce (rok 1854) pojawiła się Partia Republikańska. Ustawa przewidywała bowiem, że kwestia niewolnictwa w tych dwóch stanach zostanie pozostawiona do rozstrzygnięcia mieszkańcom tych stanów. Wywołało to wściekłość abolicjonistów, gdyż łamało postanowienia Układu z 1820 roku, kiedy to ustalono, że niewolnictwo na tych terytoriach będzie zakazane. Przeciwnicy niewolnictwa odbyli w związku z tą sprawą szereg spotkań, które uznawane są za początki Partii Republikańskiej[5].
Republikanie już w 1856 roku wystawili swojego kandydata w wyborach prezydenckich. John C. Frémont zdobył 33% głosów.
Cztery lata później Partia Republikańska była jedną z głównych sił politycznych w kraju. Zdobycie tej pozycji ułatwiła jej sytuacja w kraju. Partia Wigów zniknęła ze sceny, a Partia Demokratyczna była głęboko podzielona.
Po secesji Południa Republikanie zdobyli większość w rządzie, a po wojnie secesyjnej uzyskali trwałą przewagę i mogli samodzielnie sprawować władzę mniej więcej do końca XIX wieku. Uchodzili za partię ludzi bogatych, a następny okres ich wpływu na władzę to początek lat 70. XX wieku.
Od tamtego czasu partia ta pozostaje jedną z dwóch najważniejszych organizacji politycznych w USA. Według badań ankietowych Instytutu Gallupa identyfikację z Partią Republikańską w latach 1988–2013 deklarowało od 25 do 34 proc. Amerykanów[6].
Program polityczny[edytuj | edytuj kod]
Wśród Republikanów można wyróżnić cztery grupy ideowe: liberałów (w znaczeniu amerykańskim; stanowią oni większość tzw. Republikanów tylko z nazwy), konserwatywnych liberałów, konserwatystów i neokonserwatystów. Od czasów rządów prezydenta Ronalda Reagana dominuje ta druga grupa. Republikanie popierają:
- wolny rynek
- niskie podatki
- walkę z monopolami
- mniej ograniczeń dla wielkich korporacji
- walkę z przestępczością
- prawo do posiadania broni palnej dla każdego
- ograniczenie wydatków na pomoc socjalną
- rozwój armii
- walkę z terroryzmem
Partia Republikańska bardziej niż Partia Demokratyczna akcentuje przywiązanie do wartości chrześcijańskich, np. Republikanie sprzeciwiają się legalizacji aborcji, eutanazji, narkotyków czy związków homoseksualnych. Są zwolennikami prawa uczniów do modlitwy w szkołach publicznych. Republikanie sprzeciwiają się również większemu napływowi nielegalnych imigrantów do USA. Są też zwolennikami surowego, prostego prawa, np. stosowania kary śmierci. Uważają, że przestępców należy surowo karać, co ma samo w sobie odstraszać od popełniania przestępstw.
Obecne kierownictwo[edytuj | edytuj kod]
- Ronna R. McDaniel – szef Komitetu Krajowego
- Donald J. Trump – były prezydent Stanów Zjednoczonych
- Michael R. Pence – były wiceprezydent Stanów Zjednoczonych
Prezydenci z ramienia Partii Republikańskiej[edytuj | edytuj kod]
| Imię i nazwisko | Wizerunek | Stan | Od | Do |
|---|---|---|---|---|
| Abraham Lincoln | 
|
|
4 marca 1861 | 15 kwietnia 1865 |
| Ulysses S. Grant | 
|
|
4 marca 1869 | 4 marca 1877 |
| Rutherford B. Hayes | 
|
|
4 marca 1877 | 4 marca 1881 |
| James A. Garfield | 
|
|
4 marca 1881 | 19 września 1881 |
| Chester A. Arthur | 
|
|
19 września 1881 | 4 marca 1885 |
| Benjamin Harrison | 
|
|
4 marca 1889 | 4 marca 1893 |
| William McKinley | 
|
|
4 marca 1897 | 14 września 1901 |
| Theodore Roosevelt | 
|
|
14 września 1901 | 4 marca 1909 |
| William H. Taft | 
|
|
4 marca 1909 | 4 marca 1913 |
| Warren G. Harding | 
|
|
4 marca 1921 | 2 sierpnia 1923 |
| John C. Coolidge Jr. | 
|
|
2 sierpnia 1923 | 4 marca 1929 |
| Herbert C. Hoover | 
|
|
4 marca 1929 | 4 marca 1933 |
| Dwight D. Eisenhower | 
|
|
20 stycznia 1953 | 20 stycznia 1961 |
| Richard M. Nixon | 
|
|
20 stycznia 1969 | 9 sierpnia 1974 |
| Gerald R. Ford Jr. | 
|
|
9 sierpnia 1974 | 20 stycznia 1977 |
| Ronald W. Reagan | 
|
|
20 stycznia 1981 | 20 stycznia 1989 |
| George H.W. Bush | 
|
|
20 stycznia 1989 | 20 stycznia 1993 |
| George W. Bush | 
|
|
20 stycznia 2001 | 20 stycznia 2009 |
| Donald J. Trump | .jpg)
|
|
20 stycznia 2017 | 20 stycznia 2021 |
Urzędujący gubernatorzy stanów z ramienia Partii Republikańskiej[edytuj | edytuj kod]
| Stan | Pieczęć stanu | Gubernator | Wizerunek | Od |
|---|---|---|---|---|
|
|
Kay Ivey | 
|
10 kwietnia 2017 |
|
|
Doug Ducey | 
|
5 stycznia 2015 |
|
|
Asa Hutchinson | 
|
13 stycznia 2015 |
|
|
Kristi Noem | 
|
5 stycznia 2019 |
|
|
Doug Burgum | .jpg)
|
15 Grudnia 2016 |
|
|
|
Ron DeSantis | .jpg)
|
8 stycznia 2019 |
.svg){kind=small}
|
|
Brian Kemp | .jpg)
|
14 stycznia 2019 |
|
|
Brad Little | .jpg)
|
7 stycznia 2019 |
|
|
|
Eric Holcomb | .jpg)
|
9 stycznia 2017 |
|
|
Kim Reynolds | .jpg)
|
24 maja 2017 |
|
|
Henry McMaster | .jpg)
|
24 stycznia 2017 |
|
.svg)
|
Larry Hogan | 
|
21 stycznia 2015 |
|
|
|
Charlie Baker | .jpg)
|
8 stycznia 2015 |
|
.svg)
|
Tate Reeves | 
|
14 stycznia 2020 |
|
|
Mike Parson | .jpg)
|
1 czerwca 2018 |
|
|
Pete Ricketts | 
|
8 stycznia 2015 |
|
|
Chris Sununu | 5 stycznia 2017 | |
|
|
|
Mike DeWine | .jpg)
|
14 stycznia 2019 |
|
|
Kevin Stitt | .png)
|
14 stycznia 2019 |
|
|
Bill Lee | 
|
19 stycznia 2019 |
|
|
|
Greg Abbott | 
|
20 stycznia 2015 |
|
|
Gary Herbert | 
|
11 sierpnia 2009 |
|
|
Phil Scott | 
|
5 stycznia 2017 |
|
|
Mark Gordon | 
|
7 stycznia 2019 |
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Elizabeth Neumann, Far-right extremists went mainstream under Trump. The Capitol attack cements his legacy., usatoday.com/ [dostęp 2021-02-19] (ang.).
- ↑ Burlington GOP chair resigns, says party 'hijacked by far-right extremists', vtdigger.org, 18 lutego 2021 [dostęp 2021-02-19] (ang.).
- ↑ Brian Flood, ‘The View’ co-host Sunny Hostin claims GOP now ‘far-right extremist party,’ ‘the kids-in-a cage party’, foxnews.com, 27 stycznia 2021 [dostęp 2021-02-19] (ang.).
- ↑ Paweł Zaremba: Historia Stanów Zjednoczonych. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1992, s. 147–149. ISBN 83-11-07991-9.
- ↑ Paweł Zaremba: Historia Stanów Zjednoczonych. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1992, s. 149. ISBN 83-11-07991-9.
- ↑ Loren Fulton (red.): The Cook Political Report. The 2014 Political Environment (ang.). Cook Political Report, 6 marca 2014. s. 11. [dostęp 2014-03-11].Sprawdź autora:1.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Grand Old Party (ang.)