Partia Republikańska (Stany Zjednoczone)

	Partia Republikańska
	Partia Republikańska
Państwo	Stany Zjednoczone
Skrót	GOP
Lider	Ronna McDaniel
Data założenia	28 lutego 1854
Adres siedziby	310 First Street SE Washington, D. C. 20003
Ideologia polityczna	konserwatyzm, konserwatywny liberalizm, narodowy konserwatyzm
Poglądy gospodarcze	liberalizm gospodarczy
Liczba członków	30 000 000
Członkostwo; międzynarodowe	Międzynarodowa Unia Demokratyczna
Młodzieżówka	Młodzi Republikanie
Barwy	czerwień
Obecni posłowie	198 / 435
Obecni senatorowie	53 / 100
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Ten artykuł dotyczy amerykańskiej partii politycznej. Zobacz też: Republikanie.

Partia Republikańska (ang. Republican Party) – amerykańska konserwatywna partia polityczna założona w 1854. Jedna z dwóch głównych sił politycznych w USA, obok Partii Demokratycznej. Potocznie nazywana „Grand Old Party” (GOP).

Współcześni Republikanie są konserwatystami w kwestiach społecznych, w ekonomii opowiadają się za minimalną ingerencją państwa w gospodarkę, są bliscy neoliberalizmowi.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Początki partii sięgają okresu sprzed wojny secesyjnej, kiedy to rósł w siłę ruch przeciwników niewolnictwa. Niektórzy z nich szukali metod politycznej walki z tym zjawiskiem. Nie znajdując poparcia u żadnej z liczących się ówcześnie sił politycznych (Partii Demokratycznej i Partii Wigów), założyli w 1840 roku własną Partię Wolności. Wkrótce organizacje przeciwników niewolnictwa zaczęły zwalczać niewolnictwo na terenie samych Stanów Zjednoczonych. Powstała Partia Wolnej Ziemi (Free Soil Party). Podobne organizacje pojawiały się i znikały, prowadziły jednak do wykrystalizowania się postaw i programów.

W latach pięćdziesiątych XIX wieku doszło do upadku systemu politycznego. Zniknęła Partia Wigów i doszło do rozłamu w Partii Demokratycznej^[1].

Wskutek sporu wokół Ustawy o Kansas i Nebrasce (rok 1854) pojawiła się Partia Republikańska. Ustawa przewidywała bowiem, że kwestia niewolnictwa w tych dwóch stanach zostanie pozostawiona do rozstrzygnięcia mieszkańcom tych stanów. Wywołało to wściekłość abolicjonistów, gdyż łamało postanowienia Układu z 1820 roku, kiedy to ustalono, że niewolnictwo na tych terytoriach będzie zakazane. Przeciwnicy niewolnictwa odbyli w związku z tą sprawą szereg spotkań, które uznawane są za początki Partii Republikańskiej^[2].

Republikanie już w 1856 roku wystawili swojego kandydata w wyborach prezydenckich. John C. Frémont zdobył 33% głosów.

Cztery lata później Partia Republikańska była jedną z głównych sił politycznych w kraju. Zdobycie tej pozycji ułatwiła jej sytuacja w kraju. Partia Wigów zniknęła ze sceny, a Partia Demokratyczna była głęboko podzielona.

Po secesji Południa Republikanie zdobyli większość w rządzie, a po wojnie secesyjnej uzyskali trwałą przewagę i mogli samodzielnie sprawować władzę mniej więcej do końca XIX wieku. Uchodzili za partię ludzi bogatych, a następny okres ich wpływu na władzę to początek lat 70. XX wieku.

Od tamtego czasu partia ta pozostaje jedną z dwóch najważniejszych organizacji politycznych w USA. Według badań ankietowych Instytutu Gallupa identyfikację z Partią Republikańską w latach 1988–2013 deklarowało od 25 do 34 proc. Amerykanów^[3].

Program polityczny[edytuj | edytuj kod]

Wśród Republikanów można wyróżnić cztery grupy ideowe: liberałów (w znaczeniu amerykańskim; stanowią oni większość tzw. Republikan tylko z nazwy), konserwatywnych liberałów, konserwatystów i neokonserwatystów. Od czasów rządów prezydenta Ronalda Reagana dominuje ta druga grupa. Republikanie popierają:

wolny rynek
niskie podatki
walkę z monopolami
mniej ograniczeń dla wielkich korporacji
walkę z przestępczością
prawo do posiadania broni palnej dla każdego
ograniczenie wydatków na pomoc socjalną
rozwój armii
walkę z terroryzmem

Partia Republikańska bardziej niż Partia Demokratyczna akcentuje przywiązanie do wartości chrześcijańskich, np. Republikanie sprzeciwiają się legalizacji aborcji, eutanazji, narkotyków czy związków homoseksualnych. Są zwolennikami prawa uczniów do modlitwy w szkołach publicznych. Republikanie sprzeciwiają się również większemu napływowi nielegalnych imigrantów do USA. Są też zwolennikami surowego, prostego prawa, np. stosowania kary śmierci. Uważają, że przestępców należy surowo karać, co ma samo w sobie odstraszać od popełniania przestępstw.

Obecne kierownictwo[edytuj | edytuj kod]

Ronna McDaniel – szef Komitetu Krajowego
Donald Trump – prezydent Stanów Zjednoczonych
Michael Pence – wiceprezydent Stanów Zjednoczonych

Prezydenci z ramienia Partii Republikańskiej[edytuj | edytuj kod]

Osobny artykuł: Prezydenci Stanów Zjednoczonych.

Imię i nazwisko	Stan	Od	Do
Abraham Lincoln	Illinois	4 marca 1861	15 kwietnia 1865
Ulysses Grant	Illinois	4 marca 1869	4 marca 1877
Rutherford Hayes	Ohio	4 marca 1877	4 marca 1881
James Garfield	Ohio	4 marca 1881	19 września 1881
Chester A. Arthur	Nowy Jork	19 września 1881	4 marca 1885
Benjamin Harrison	Indiana	4 marca 1889	4 marca 1893
William McKinley	Ohio	4 marca 1897	14 września 1901
Theodore Roosevelt	Nowy Jork	14 września 1901	4 marca 1909
William Howard Taft	Ohio	4 marca 1909	4 marca 1913
Warren Harding	Ohio	4 marca 1921	2 sierpnia 1923
Calvin Coolidge	Massachusetts	2 sierpnia 1923	4 marca 1929
Herbert Hoover	Kalifornia	4 marca 1929	4 marca 1933
Dwight D. Eisenhower	Pensylwania	20 stycznia 1953	20 stycznia 1961
Richard Nixon	Kalifornia	20 stycznia 1969	9 sierpnia 1974
Gerald Ford	Michigan	9 sierpnia 1974	20 stycznia 1977
Ronald Reagan	Kalifornia	20 stycznia 1981	20 stycznia 1989
George H.W. Bush	Teksas	20 stycznia 1989	20 stycznia 1993
George W. Bush	Teksas	20 stycznia 2001	20 stycznia 2009
Donald J. Trump	Nowy Jork	20 stycznia 2017

Urzędujący gubernatorzy stanów z ramienia Partii Republikańskiej[edytuj | edytuj kod]

Stan	Gubernator	Od
Alabama	Kay Ivey	10 kwietnia 2017
Arizona	Doug Ducey	5 stycznia 2015
Arkansas	Asa Hutchinson	13 stycznia 2015
Dakota Południowa	Dennis Daugaard	8 stycznia 2011
Dakota Północna	Doug Burgum	15 Grudnia 2016
Floryda	Rick Scott	4 stycznia 2011
Georgia	Nathan Deal	10 stycznia 2011
Idaho	Butch Otter	1 stycznia 2007
Illinois	Bruce Rauner	12 stycznia 2015
Indiana	Eric Holcomb	9 stycznia 2017
Iowa	Terry Branstad	14 stycznia 2011
Kansas	Sam Brownback	10 stycznia 2011
Karolina Południowa	Henry McMaster	24 stycznia 2017
Kentucky	Matt Bevin	8 grudnia 2015
Maine	Paul LePage	10 stycznia 2011
Maryland	Larry Hogan	21 stycznia 2015
Massachusetts	Charlie Baker	8 stycznia 2015
Michigan	Rick Snyder	1 stycznia 2011
Missisipi	Phil Bryant	10 stycznia 2012
Missouri	Eric Greitens	9 stycznia 2017
Nebraska	Pete Ricketts	8 stycznia 2015
Nevada	Brian Sandoval	3 stycznia 2011
New Hampshire	Chris Sununu	5 stycznia 2017
New Jersey	Chris Christie	19 stycznia 2010
Nowy Meksyk	Susana Martinez	1 stycznia 2011
Ohio	John Kasich	10 stycznia 2011
Oklahoma	Mary Fallin	10 stycznia 2011
Tennessee	Bill Haslam	15 stycznia 2011
Teksas	Greg Abbott	20 stycznia 2015
Utah	Gary Herbert	11 sierpnia 2009
Vermont	Phil Scott	5 stycznia 2017
Wisconsin	Scott Walker	3 stycznia 2011
Wyoming	Matt Mead	3 stycznia 2011

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Republikanie tylko z nazwy

Zobacz też kategorię: Republikanie (Stany Zjednoczone).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Paweł Zaremba: Historia Stanów Zjednoczonych. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1992, s. 147–149. ISBN 83-11-07991-9.
↑ Paweł Zaremba: Historia Stanów Zjednoczonych. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1992, s. 149. ISBN 83-11-07991-9.
↑ Loren Fulton (red.): The Cook Political Report. The 2014 Political Environment (ang.). Cook Political Report, 6 marca 2014. s. 11. [dostęp 2014-03-11].Sprawdź autora:1.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Grand Old Party (ang.)

[1] Paweł Zaremba: Historia Stanów Zjednoczonych. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1992, s. 147–149. ISBN 83-11-07991-9.

[2] Paweł Zaremba: Historia Stanów Zjednoczonych. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1992, s. 149. ISBN 83-11-07991-9.

[3] Loren Fulton (red.): The Cook Political Report. The 2014 Political Environment (ang.). Cook Political Report, 6 marca 2014. s. 11. [dostęp 2014-03-11].Sprawdź autora:1.

[1]

[2]

[3]