Pasikoniszka

Pasikoniszka
	Onychomys
	S.F. Baird, 1857
	; Pasikoniszka białobrzucha (O. leucogaster)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	chomikowate
Podrodzina	nowiki
Plemię	Onychomyini
Rodzaj	pasikoniszka
	Typ nomenklatoryczny
	Hypudaeus leucogaster Wied-Neuwied, 1841
Synonimy
	Onichomys: Giglioli, 1874;
	Onichomys: Giglioli, 1874;
Gatunki
	8 gatunków (w tym 5 wymarłych) – zobacz opis w tekście
	8 gatunków (w tym 5 wymarłych) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pasikoniszka^[3] (Onychomys) – rodzaj ssaków z podrodziny nowików (Neotominae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Północnej^[4]^[5]^[6].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 85–128 mm, długość ogona 29–62 mm, długość ucha 11–22 mm, długość tylnej stopy 17–25 mm; masa ciała 21–60 g^[5]^[7].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1857 roku amerykański ornitolog i ichtiolog Spencer Fullerton Baird w rozdziale poświęconym ssakom, opublikowanym w raporcie dla Departamentu Wojny Stanów Zjednoczonych z odkryć i badań, mających na celu ustalenie najbardziej praktycznej i ekonomicznej trasy dla kolei biegnącej od rzeki Missisipi do Oceanu Spokojnego^[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) pasikoniszka białobrzucha (O. leucogaster).

Etymologia

Onychomys (Onichomys): gr. ονυξ onux, ονυχος onukhos ‘pazur’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[8].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[9]^[7]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[3]	Podgatunki^[5]^[4]^[7]	Rozmieszczenie geograficzne^[5]^[4]^[7]	Podstawowe wymiary^[5]^[7]^[b]	Status IUCN^[10]
Onychomys arenicola	Mearns, 1896	pasikoniszka piaskowa	3 podgatunki	Stany Zjednoczone (południowo-wschodnia Arizona, południowo-środkowy Nowy Meksyk i zachodni Teksas) i północno-środkowy Meksyk (na południe do Aguascalientes i San Luis Potosí)	DC: 8,5–10,4 cm DO: 4,6–5,5 cm MC: 21–29 g	LC
Onychomys leucogaster	(Wied-Neuwied, 1841)	pasikoniszka białobrzucha	gatunek monotypowy	południowo-zachodnia Kanada (południowa Alberta, południowy Saskatchewan i południowa Manitoba) przez zachodnie i środkowe Stany Zjednoczone do północnego Meksyku (północne Tamaulipas)	DC: 9–12,8 cm DO: 2,9–6,2 cm MC: 30–60 g	LC
Onychomys torridus	(Coues, 1874)	pasikoniszka preriowa	10 podgatunków	południowo-zachodnie Stany Zjednoczone (Nevada, południowa Kalifornia i południowa Arizona) i północno-zachodni Meksyk (północna Kalifornia Dolna, Sonora i północna Sinaloa)	DC: 8,6–10,1 cm DO: 3,3–6,2 cm MC: brak danych	LC

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski.

Opisano również gatunki wymarłe z pliocenu dzisiejszych Stanów Zjednoczonych:

Onychomys bensoni Gidley, 1922^[11]
Onychomys gidleyi Hibbard, 1941^[12]
Onychomys hollisteri Carleton & Eshelman, 1979^[13]
Onychomys martinii (Hibbard, 1937)^[14]
Onychomys pedroensis Gidley, 1922^[11]

Uwagi

↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Onychomys S.F. Baird, 1857.
↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

↑ ^a ^b S.F. Baird: Mammalia. W: United States. War Dept.: Reports of explorations and surveys, to ascertain the most practicable and economical route for a railroad from the Mississippi River to the Pacific Ocean. T. 8. Cz. 1. Washington: A.O.P. Nicholson, Printer, 1857, s. 458. (ang.).
↑ E.H. Giglioli. Ricerche intorno alla distribuzi0ne geografica generale o corologia degli animali vertebrati. „Bollettino della Società Geografica Italiana”. 11, s. 326, 1874. (wł.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 241. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 374–376. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 373–374. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Onychomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-28].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 238. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 476, 1904. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-09-01]. (ang.).
↑ Taxonomy: Onychomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-09-01]. (ang.).
↑ ^a ^b J.W. Gidley. Preliminary report on fossil vertebrates of the San Pedro Valley, Arizona, with descriptions of new species of Rodentia and Lagomorpha. „United States Geological Survey Professional Paper”. 131E, s. 125, 1922. (ang.).
↑ C.W. Hibbard. Mammals of the Rexroad Fauna from the Upper Pliocene of southwestern Kansas. „Transactions of the Kansas Academy of Science”. 44, s. 281, 1941. DOI: 10.2307/3624893. (ang.).
↑ M.D. Carleton & R.E. Eshelman. A synopsis of fossil grasshopper mice, genus Onychomys, and their relationships to recent species. „University of Michigan Papers on Paleontology”. 21, s. 12, 1979. (ang.).
↑ C.W. Hibbard. Additional fauna of Edson Quarry of the Middle Pliocene of Kansas. „The American Midland naturalist”. 18 (3), s. 464, 1937. DOI: 10.2307/2420589. (ang.).

[2] Niepoprawna późniejsza pisownia Onychomys S.F. Baird, 1857.

[11] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Baird-1] S.F. Baird: Mammalia. W: United States. War Dept.: Reports of explorations and surveys, to ascertain the most practicable and economical route for a railroad from the Mississippi River to the Pacific Ocean. T. 8. Cz. 1. Washington: A.O.P. Nicholson, Printer, 1857, s. 458. (ang.).

[gig-3] E.H. Giglioli. Ricerche intorno alla distribuzi0ne geografica generale o corologia degli animali vertebrati. „Bollettino della Società Geografica Italiana”. 11, s. 326, 1874. (wł.).

[Cichocki&inni-4] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 241. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-5] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 374–376. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Pardiñas&inni-6] U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 373–374. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[Wilson&Reeder-7] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Onychomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-28].

[amw-8] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 238. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Palmer-9] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 476, 1904. (ang.).

[mdd-10] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-09-01]. (ang.).

[12] Taxonomy: Onychomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-09-01]. (ang.).

[gid-13] J.W. Gidley. Preliminary report on fossil vertebrates of the San Pedro Valley, Arizona, with descriptions of new species of Rodentia and Lagomorpha. „United States Geological Survey Professional Paper”. 131E, s. 125, 1922. (ang.).

[hib41-14] C.W. Hibbard. Mammals of the Rexroad Fauna from the Upper Pliocene of southwestern Kansas. „Transactions of the Kansas Academy of Science”. 44, s. 281, 1941. DOI: 10.2307/3624893. (ang.).

[car&esh-15] M.D. Carleton & R.E. Eshelman. A synopsis of fossil grasshopper mice, genus Onychomys, and their relationships to recent species. „University of Michigan Papers on Paleontology”. 21, s. 12, 1979. (ang.).

[hib37-16] C.W. Hibbard. Additional fauna of Edson Quarry of the Middle Pliocene of Kansas. „The American Midland naturalist”. 18 (3), s. 464, 1937. DOI: 10.2307/2420589. (ang.).

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[b]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]