Pałac Fengerów w Toruniu
53°00′33″N 18°36′31″E/53,009167 18,608611 nr rej. A/510 z 25 września 1963
| |
_fasada.jpg) Fasada budynku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Mostowa 14 |
| Ukończenie budowy |
XIV w. |
| Ważniejsze przebudowy |
pocz. XVI, pocz. XVII w., po 1742 r., XIX w., pocz. XX w. |
Położenie na mapie Torunia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
| 53°00′33″N 18°36′31″E/53,009167 18,608611
| |
Pałac Fengerów w Toruniu – dawny pałac miejski w Toruniu powstały z przebudowy dwóch kamienic gotyckich. W skład zespołu historycznej zabudowy działki, na której stoi pałac, wchodzą ponadto dwie oficyny boczne oraz spichrz przy ul. Podmurnej 13.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Na miejscu obecnego budynku w średniowieczu znajdowały się dwie kamienice gotyckie, połączone prawdopodobnie na pocz. XVI w. Na pocz. XVII w. zostały one przebudowane w dwóch etapach przez ówczesnych właścicieli - rodzinę Rüdigerów. Została wówczas ukształtowana zachowana do dzisiaj zabudowa działki z budynkiem głównym od strony ul. Mostowej, dwiema oficynami - północną i południowo-wschodnią oraz spichrzem na tyłach działki, od strony wschodniej (ul. Podmurna).
W 1742 rozpoczęta została kolejna przebudowa, tym razem dla Jakuba Fengera. Fasada zyskała nowy wystrój, a we wnętrzu wprowadzono nową klatkę schodową oraz drewniane stropy z malowaną dekoracją. Autorem przebudowy był być może Jan Baptysta Cocchi[1]. Osiemnastowieczna fasada miała znaną z rysunku Steinera, rokokową fasadę o wstrzemięźliwej dekoracji, na którą składały się płyciny, pilastry i skromnie użyta ornamentyka. Wyróżniały się kute żelazne kraty w oknach parteru[2].
W XIX w. i na pocz. XX w. pałac był sukcesywnie przebudowywany i przekształcany na cele mieszkalne, handlowe oraz produkcyjne (mieściła się tu m.in. destylarnia wódki). Fasadę uproszczono być może na pocz. XX w.[3]
W 1792 roku w budynku tym urodził się Fryderyk Florian Skarbek[4], historyk, literat i ekonomista, blisko związany z rodziną Fryderyka Chopina, który mieszkał tu podczas wakacji w 1825 roku. Wizytę Fryderyka Chopina upamiętnia wmurowana w fasadę dawnego pałacu tablica wykonana według projektu Zygfryda Gardzielewskiego. Uroczyste odsłonięcie tablicy nastąpiło 12 maja 1957 roku[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dzieje sztuki Torunia, Toruń 2009, s. 312-313.
- ↑ Toruń i miasta ziemi chełmińskiej na rysunkach Jerzego Fryderyka Steinera z pierwszej połowy XVIII wieku (tzw. Album Steinera), red M. Biskup, Toruń 1998, s. 126, 222-223.
- ↑ Joanna Kucharzewska, Pałac Fengerów przy ul. Mostowej w Toruniu w świetle nowych badań zabytkoznawczo-konserwatorskich, „Studia i materiały z dziedzictwa kulturowego Torunia i regionu”, Raczkowski, Juliusz, red., Jakubek-Raczkowska, Monika, red., 1, Toruń: Dom Organizatora, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa, 2020, DOI: 10.12775/SiMzDzKTiR_T1.2013.014.
- ↑ Toruń – oficjalna strona miejska.
- ↑ Ziółkiewicz i Paczuski 2002 ↓, s. 23.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Joanna Kucharzewska, Pałac Fengerów przy ul. Mostowej w Toruniu w świetle nowych badań zabytkoznawczo-konserwatorskich, „Studia i materiały z dziedzictwa kulturowego Torunia i regionu”, Raczkowski, Juliusz, red., Jakubek-Raczkowska, Monika, red., 1, Toruń: Dom Organizatora, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa, 2020, DOI: 10.12775/SiMzDzKTiR_T1.2013.014.
- Antoni Ziółkiewicz, Adam Paczuski: Pomniki Torunia. Toruń: Wydawnictwo Regionalnego Ośrodka Studiów i Ochrony Środowiska Kulturalnego w Toruniu, 2002. ISBN 83-87768-85-5.