Pałac Schaffgotschów w Cieplicach
50°51′54″N 15°40′55″E/50,865000 15,681944 nr rej. A/4950/229 z 31 maja 1950
| |
 Widok od południa, od strony Parku Zdrojowego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
pl. Piastowski 25/27[1] |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | |
| Kondygnacje |
3 |
| Rozpoczęcie budowy |
1784 |
| Ukończenie budowy |
1809 |
| Pierwszy właściciel | |
Położenie na mapie Jeleniej Góry  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
| 50°51′54″N 15°40′55″E/50,865000 15,681944
| |
Pałac Schaffgotschów – pałac położony w centrum uzdrowiska Cieplice-Zdrój, pomiędzy Placem Piastowskim a Parkiem Zdrojowym, w Jeleniej Górze, województwie dolnośląskim.
Historia[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
Monumentalną rezydencję (fasada posiada długość 81 metrów) wzniósł książę Johann Nepomucen Schaffgotsch w miejscu renesansowego dworu i domu gościnnego[3]. Pałac wzniesiono w latach 1784–1809 z wykorzystaniem reliktów obu budynków, które pozostały po pożarze z roku 1777[3]. Rezydencja reprezentuje styl dojrzałego baroku w połączeniu z formami wczesnoklasycystycznymi[3]. Autorem projektu jest Johann Georg Rudolf, którego zatrudniono w dobrach Schaffgotschów oraz majątku cystersów krzeszowskich[3]. Dekoracje fasady wykonał Augustin Wagner i kamieniarz Johann Pausenberger. Wnętrza dekorowali w stylu empire, w latach 1789–1809, malarz Anton Paetz i sztukator Johan Joseph Echtler[3]. W latach 1865–1866 przebudowano wnętrza w duchu historyzmu[3]. W latach 1949–1951 przeprowadzono remont pałacu[3]. Od roku 1975 w pałacowym budynku znajduje się filia Politechniki Wrocławskiej[4].
Opis obiektu[edytuj | edytuj kod]
Murowany budynek pałacowy zrealizowano jako trójskrzydłowe założenie, zwrócone wydłużoną fasadą do placu, zaś skrzydłami ku ogrodowi[3]. Trójkondygnacyjna bryła budynku pałacowego nakryto wysokim, czterospadowym dachem z lukarnami i wysokimi kominami. Wydłużona 21-osiowa elewacja frontowa pałacu ozdobiono dwoma trzyosiowymi ryzalitami pozornymi zawierającymi portale oraz ujmującymi siedem środkowych osi okiennych. Wieńczące ryzality półkoliste kartusze wypełniono herbem Schaffgotsch, ujęte po bokach attykami ze spoczywającymi na nich kobiecymi posągami oraz zwieńczono wazami[3]. Wnętrza, przebudowywane, zachowały wiele oryginalnej bogatej dekoracji. Parter posiada sklepienia, wyższe kondygnacje kryte są stropami fasetowymi[3]. W kilku salach piętra zachowały się stylowe urządzenia klasycystyczne (posadzki, obicia ścian, plafony, boazerie itp.). Na szczególną uwagę zasługuję m.in. dwukondygnacyjna sala balowa (obecna aula), zaprojektowana przez mistrza Kurza z Kowar[3]. Jej ściany i sufit bogato ozdobiono sztukaterią, intarsjowaną mozaikę podłogową, dwa klasycystyczne piece, kryształowy żyrandol oraz lustra[3]. Ściany zdobią medaliony przedstawiające personifikacje antycznych bogiń. W sali Niebieskiej i Lustrzanej zachowały się piece i meble z epoki, parkiety i sztukaterie[5]. Obecny sekretariat to dawny gabinet Schaffgotschów.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dane adresowe pałacu. [dostęp 2013-04-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
- ↑ Historia pałacu Schaffgotschów. [dostęp 2013-04-06].
- ↑ a b c d e f g h i j k l Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, s. 58–63. ISBN 978-83-89102-63-8.
- ↑ Gaworski Marek – „Najpiękniejsze zamki, pałace Śląska i pogranicza polsko-czeskiego” Wydawca – Matiang (Strzelce Opolskie 2012) Strona – 40 ISBN 978-83-932293-6-9.
- ↑ Pałac Schaffgotschów w Cieplicach. [dostęp 2013-04-06].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, ISBN 978-83-89102-63-8.
- Wojciech Kapałczyński, Piotr Napierała: Zamki, pałace i dwory Kotliny Jeleniogórskiej. Wrocław: Fundacja Doliny Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej, 2005, s. 15–17. ISBN 83-92292-21-9.
- Zabytki sztuki w Polsce: Śląsk. Warszawa: Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, 2006., 2005, s. 360. ISBN 83-92290-61-5.
- Marek Gaworski – „Najpiękniejsze zamki i pałace Śląska i pogranicza polsko-czeskiego”, Matiang, Strzelce Opolskie 2012, ISBN 978-83-932293-6-9.
- o rodzinie właścicieli: * A. Kuzio-Podrucki, Schaffgotschowie. Dzieje wielkiego rodu z Europy Środkowej, Katowice 2024, ISBN 978-8367152-61-7
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Strona główna pałacu
- Pałac Cieplice Śląskie Zdrój
- Historia pałacu Schaffgotschów w Cieplicach
- Archiwalne widoki pałacu w bibliotece Polona
| Dwory | |
|---|---|
| Pałace | |
| Wieże rycerskie | |
| Zamki |
