Pelé

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Ten artykuł dotyczy brazylijskiego piłkarza. Zobacz też: inne osoby i pojęcia nazywane Pele.
Ten artykuł od 2011-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
Pelé
Ilustracja
Pelé (1995)
Pełne imię i nazwisko Edson Arantes do Nascimento
Data i miejsce urodzenia 23 października 1940
Três Corações
Wzrost 174 cm
Pozycja napastnik, ofensywny pomocnik
Kariera juniorska
Lata Klub
1952–1956 Santos FC
Kariera seniorska
Lata Klub Wyst. Gole
1956–1974 Santos FC 638 (619)
1975–1977 New York Cosmos 56 (31)
W sumie: 694 (650)
Kariera reprezentacyjna
Lata Reprezentacja Wyst. Gole
1957–1971  Brazylia 92 (77)
podpis
Dorobek medalowy
Mistrzostwa świata
I miejsce Szwecja 1958 piłka nożna
I miejsce Chile 1962 piłka nożna
I miejsce Meksyk 1970 piłka nożna
Copa América
srebro Argentyna 1959
Odznaczenia
Kawaler Narodowego Orderu Zasługi Kulturalnej (Brazylia) Order Imperium Brytyjskiego od 1936 (cywilny) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Minister sportu Brazylii Pelé i prezydent USA Bill Clinton, październik 1997

Pelé, właśc. Edson Arantes do Nascimento (ur. 23 października 1940 w Três Corações) – brazylijski piłkarz, jedyny trzykrotny mistrz Świata 1958, 1962 i 1970. Działacz sportowy, polityk, honorowy prezydent New York Cosmos, w latach 1995–1998 minister sportu Brazylii.

Kariera klubowa[edytuj | edytuj kod]

Pelé od urodzenia był związany z piłką nożną. Jego ojciec, João Ramos do Nascimento był środkowym napastnikiem (CF), lecz kontuzja uniemożliwiła mu kontynuowanie kariery. Jego rodzina nie należała do zamożnych i jako chłopiec dorabiał jako pucybut. Pelégo poznał dawny reprezentant Brazylii, Waldemar de Brito i zachwycony jego talentem, uczynił go piłkarzem Santos FC, gdzie zadebiutował w wieku 15 lat (7 września 1956) w meczu przeciwko Corinthians Santo André (7:1) strzelając jedną z bramek. Ostatnim występem był mecz z Ponte Preta, wygrany przez Santos 2:0. Działo się to 2 października 1974. Pelé występował w Santosie 18 lat, a zdobył z nim Puchar Interkontynentalny i Klubowy Puchar Ameryki Południowej.

W 1974 roku Pelé zdecydował o zakończeniu kariery. Pożegnalny mecz oglądało z trybun ponad 200 tys. kibiców. Po pewnym czasie postanowił kontynuować karierę w klubie New York Cosmos, gdzie wówczas grali inni znani piłkarze. Ostatni oficjalny mecz z jego udziałem odbył się 1 października 1977 roku. Spotkały się w nim drużyny: Cosmosu i Santosu, a w każdym z klubów rozegrał po jednej połowie.

Pelé w reprezentacji Brazylii[edytuj | edytuj kod]

Pelé zadebiutował w reprezentacji Brazylii w wieku zaledwie 17 lat w meczu rozegranym 7 lipca 1957 w Rio de Janeiro przeciwko Argentynie. Zdobył w tym meczu gola, ale Brazylia przegrała 1:2[1]. Był to zarazem jedyny występ w barwach „canarinhos”, w którym strzelił bramkę i zszedł z boiska pokonany. Mimo młodego wieku został zabrany na mistrzostwa świata w 1958 roku w Szwecji. Początek tych mistrzostw Brazylia z Pelém na ławce rezerwowych grała słabo. Wtedy trener Feola postanowił zaryzykować i wystawił go do pierwszego składu. Jego gra wprawiła kibiców w zachwyt, zaś Brazylia wygrała mistrzostwa[2]. W nagrodę za występ dostał od miasta nowy samochód. Po mistrzostwach, jako gwiazda Santosu zdobywał mistrzostwa stanu São Paulo.

Na kolejnych mistrzostwach świata w Chile zagrał tylko w dwóch meczach[3], gdyż doznał kontuzji. Mistrzostwa świata w Anglii były w wykonaniu Brazylijczyków bardzo nieudane, a sam Pelé nie mógł rozwinąć skrzydeł, gdyż padał ofiarą fauli. Na kolejne mistrzostwa świata w Meksyku, mimo deklaracji, że na nich nie wystąpi, pojechał. Zdobył tam mistrzostwo, a drużyna, w której grał, uchodzi za jedną z najlepszych w historii[3]. Po zakończeniu mistrzostw zrezygnował z występów w reprezentacji.

Pelé wystąpił w 91 oficjalnych meczach reprezentacji narodowej i strzelił w nich 77 bramek[4]. Razem z drużyną Brazylii zanotował 66 zwycięstw, 14 remisów i 11 porażek. Gole strzelał w 51 meczach (w 40 nie wpisał się na listę strzelców), siedmiokrotnie popisując się hat-trickiem (w tym dwukrotnie w meczach z Francją). Dwanaście razy zdobył 2 bramki, a 32 razy jednego gola. Wystąpił przeciwko 29 drużynom narodowym, najwięcej przeciw Argentynie – 10 razy. Najczęściej (dziesięciokrotnie) trafiał do bramki Paragwaju[5].

Łącznie wystąpił w czterech edycjach mistrzostw świata (1958, 1962, 1966 i 1970), które 3-krotnie z Brazylią wygrał[6][7][3][8]. Zagrał w nich łącznie 14 meczów (12 zwycięstw, jeden remis i jedna porażka) i strzelił 12 bramek[9][10].

Uczestniczył tylko w jednym turnieju Copa América (1959), w którym poprowadził Brazylię do 4 zwycięstw i 2 remisów[11], a także zdobył koronę króla strzelców (8 goli w 6 meczach). To jednak (wobec 5 zwycięstw i 1 remisu Argentyny) okazało się niewystarczające do zdobycia tytułu i Brazylia zajęła 2. miejsce[12].

Przygodę z kadrą narodową zakończył 18 lipca 1971 meczem z Jugosławią (2:2), także w Rio de Janeiro[13].

Wystąpił ponadto w 23 nieoficjalnych meczach Brazylii i zdobył w nich 18 bramek[14]. Wśród nich jest występ przeciwko reprezentacji FIFA (6 listopada 1968, wygrany przez Brazylię 2:1) uważany przez niektóre źródła (zwłaszcza brazylijskie) za oficjalny, jednak FIFA w 2001 roku wykreśliła go z listy meczów oficjalnych[15].

Reprezentacja Brazylii nie przegrała meczu piłki nożnej mając w składzie zawodników Pelé i Garrincha (32 mecze, 29 zwycięstw)[16].

Pelé kontra drużyny narodowe[edytuj | edytuj kod]

Przeciwnik Mecze Z R P Gole
 Argentyna 10 4 2 4 8
 Paragwaj 9 7 1 1 10
 Chile 7 7 0 0 8
 Portugalia 6 3 1 2 2
 Peru 5 4 1 0 3
 Anglia 4 4 0 0 1
 Bułgaria 4 3 1 0 3
 Czechosłowacja 4 2 2 0 4
 Meksyk 4 3 0 1 2
Zjednoczona Republika Arabska Egipt 3 3 0 0 3
Niemcy Zachodnie 3 2 1 0 2
 Szwecja 3 3 0 0 3
 Urugwaj 3 2 0 1 0
 Walia 3 3 0 0 4
Związek Radziecki 3 2 1 0 3
 Austria 2 1 1 0 1
 Francja 2 2 0 0 6
 Jugosławia 2 0 2 0 1
 Kolumbia 2 2 0 0 1
 Wenezuela 2 2 0 0 4
 Włochy 2 1 0 1 1
 Algieria 1 1 0 0 1
 Belgia 1 1 0 0 3
 Boliwia 1 1 0 0 1
 Dania 1 1 0 0 0
 Holandia 1 0 0 1 0
Polska 1 1 0 0 0
 Rumunia 1 1 0 0 2
 Szkocja 1 0 1 0 0
Suma 91 66 14 11 77

Osiągnięcia[edytuj | edytuj kod]

Santos FC[edytuj | edytuj kod]

New York Cosmos[edytuj | edytuj kod]

Reprezentacyjne[edytuj | edytuj kod]

Osiągnięcia i rekordy[edytuj | edytuj kod]

Pelé z 12 bramkami jest na piątym miejscu listy najskuteczniejszych strzelców mistrzostw świata, zaraz po Miroslavie Klose (16 goli), Ronaldo (15 goli), Gerdzie Müllerze (14 goli) i Juście Fontaine (13 goli). Poza tym jest jedynym piłkarzem, który ze swoją drużyną aż trzykrotnie zdobywał Puchar Świata (1958, 1962, 1970). Karierę czynnego piłkarza zakończył mając na koncie 1281 goli i 1363 rozegranych meczów[17]. Był autorem 92 hat-tricków. W jednym z meczów strzelił 8 bramek. Podczas gali w Zurychu w 2014 roku otrzymał honorową „Złotą Piłkę”[18].

Po zakończeniu kariery[edytuj | edytuj kod]

Tuż po końcu swojej piłkarskiej przygody Pelé został dyrektorem sportowym Santosu, a w 1995 roku objął stanowisko ministra sportu Brazylii, które piastował 3 lata[19]. Próbował swoich sił jako komentator telewizyjny. Napisał książkę ze swoimi wspomnieniami. Grał w filmie Ucieczka do zwycięstwa (reż. John Huston)[20]. Wziął udział w promowaniu wielu firm. Były to m.in. PepsiCo, Coca-Cola, Mastercard, Puma[21].

W 1999 Międzynarodowy Komitet Olimpijski ogłosił go najlepszym sportowcem XX wieku. Pelé jest także ambasadorem dobrej woli UNESCO. Został odznaczony przez królową Elżbietę II honorową komandorią Orderu Imperium Brytyjskiego[22].

1 sierpnia 2010 podczas turnieju (Copa NYC) zorganizowanego na Flushing Meadows – Corona Park ogłoszono reaktywację klubu, prezydentem honorowym Cosmosu Nowy Jork został Brazylijczyk Pelé[23].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

W 1978 rozwiódł się z Rosemeri po dwunastu latach małżeństwa. Z tego związku ma trójkę dzieci: Kelly Christinę, Edinho oraz Jennifer. Miewał romanse, z których rodziło się jego potomstwo. W 2008 rozwiódł się ze swoją drugą żoną Assirą Seixas Lemos[24], z którą ma bliźnięta: Joshuę i Celeste. W 2016 roku, w wieku 75 lat, ożenił się po raz trzeci, z młodszą o 25 lat Marcią Aoki[25][26].

W maju 2014 roku, jego syn Edinho został skazany na 13 lat więzienia za pranie pieniędzy, które pochodziły z transakcji narkotykowych[27].

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Brazil v Argentina, 07 July 1957, 11v11.com [dostęp 2019-04-29].
  2. ↑ June 29, 1958: Teenager Pele is a footballing sensation as Brazil win their first World Cup | BT, home.bt.com [dostęp 2020-07-09] (ang.).
  3. ↑ a b c FIFA.com, 1966 FIFA World Cup England ™ – Teams – Brazil, FIFA.com [dostęp 2019-04-29] (ang.).
  4. ↑ Pelé: Info, Teams, Titles Won and Stats, www.aworldofsoccer.com [dostęp 2019-04-29].
  5. ↑ Edson Arantes do Nascimento „Pelé” – Goals in International Matches, www.rsssf.com [dostęp 2019-04-29].
  6. ↑ FIFA.com, 1958 FIFA World Cup Sweden ™ – Teams – Brazil, FIFA.com [dostęp 2019-04-29] (ang.).
  7. ↑ FIFA.com, 1962 FIFA World Cup Chile ™ – Teams – Brazil, FIFA.com [dostęp 2019-04-29] (ang.).
  8. ↑ FIFA.com, 1970 FIFA World Cup Mexico ™ – Teams – Brazil, FIFA.com [dostęp 2019-04-29] (ang.).
  9. ↑ PELE – International Football Hall of Fame, www.ifhof.com [dostęp 2019-04-29].
  10. ↑ Pele | Biography, World Cups, & Facts, Encyclopedia Britannica [dostęp 2019-04-29] (ang.).
  11. ↑ Copa América 1959-I Argentina – Final round, worldfootball.net [dostęp 2019-04-29] (ang.).
  12. ↑ Southamerican Championship 1959 (1st Tournament), www.rsssf.com [dostęp 2019-04-29].
  13. ↑ Król Pelé I. 40 lat temu zszedł z boiska, Onet Wiadomości, 2 października 2017 [dostęp 2019-04-29] (pol.).
  14. ↑ Rohan Sen New DelhiOctober 23, 2017UPDATED: October 23, 2017 15:59 Ist, On this day: The greatest footballer on the planet, Pele, turns 77, India Today [dostęp 2019-04-29] (ang.).
  15. ↑ Matches of FIFA XI, www.rsssf.com [dostęp 2019-04-29].
  16. ↑ Garrincha – tragiczna radość brazylijskiego narodu, Onet Sport, 7 czerwca 2014 [dostęp 2019-04-29] (pol.).
  17. ↑ Pelé. The King of football w FIFA.com (ang.).
  18. ↑ Emotional Pele awarded Fifa Ballon d’Or Prix d’Honneur (ang.). goal.com. [dostęp 19 czerwca 2014].
  19. ↑ Wirtualna Polska Media S.A, Pele – minister sportu – Sportowcy-politycy, wiadomosci.wp.pl, 3 grudnia 2013 [dostęp 2019-04-29] (pol.).
  20. ↑ ''Ucieczka do zwycięstwa'' – Deyna, jakiego nie znacie!, legia.com [dostęp 2019-04-29] (pol.).
  21. ↑ Mastercard Launches ‘22 Languages’ Campaign Starring Football Icon P | LBBOnline, lbbonline.com [dostęp 2019-04-29] (ang.).
  22. ↑ Tomasz Moczerniuk, Futbol jest wielki: Król Pele I, iGol.pl, 14 listopada 2008 [dostęp 2019-04-29] (pol.).
  23. ↑ Cosmos Begin Anew, With Eye Toward M.L.S.
  24. ↑ Pele żeni się po raz trzeci. Wybranka młodsza o ćwierć wieku, TVN24.pl [dostęp 2019-04-29].
  25. ↑ Pele znów się ożenił. Zobacz trzecią żonę 75-letniego „Króla futbolu” – Zdjęcie 1 – Galeria zdjęć – Piłka nożna dziennik.pl, sport.dziennik.pl [dostęp 2019-04-29].
  26. ↑ Olivia Stacey, Marcia Aoki, Pele’s Wife: 5 Fast Facts You Need to Know, Heavy.com, 5 sierpnia 2016 [dostęp 2019-04-29] (ang.).
  27. ↑ Syn Pelego skazany na prawie 13 lat. Wyrok i tak zmniejszono o dwie dekady, „Eurosport”, 25 lutego 2017 [dostęp 2020-09-23] (pol.).
  28. ↑ Ministério da Cultura: Ordem do Mérito Cultural 2004 (port.). www2.cultura.gov.br. [dostęp 2014-02-11].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pelé&oldid=63189329”