Pelin Esmer

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pelin Esmer
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1972
Stambuł

Zawód

reżyserka, scenarzystka, producentka, montażystka

Lata aktywności

od 1998

Strona internetowa

Pelin Esmer (ur. 1972 w Stambule[1]) – turecka reżyserka, scenarzystka, producentka i montażystka filmowa. Założycielka niezależnej wytwórni filmowej Sinefilm[2]. Autorka filmów dokumentalnych i fabularnych, pokazywanych na prestiżowych festiwalach międzynarodowych, za swoje produkcje otrzymała liczne nagrody i wyróżnienia. W swojej twórczości Esmer podejmuje tematykę obyczajową, koncentrując na intymnych historiach jednostek wpisujących się dyskretnie w panoramę społeczną współczesnej Turcji[3].

Kariera[edytuj | edytuj kod]

Pelin Esmer studiowała nauki społeczne na Uniwersytecie Boğaziçi w Stambule[3]. W czasie studiów zafascynowała się pokazywanymi na zajęciach z antropologii filmami dokumentalnymi[1], co skłoniło ją do rozwijania swojej kariery w tym kierunku, w 1995 roku zrealizowała razem z amerykańską reżyserką Jeanne Finley film Conversations Across the Bosphorus, pełniąc funkcję asystentki autorki, odpowiedzialnej za większość realizacji[3]. Po ukończeniu studiów uniwersyteckich Esmer uczestniczyła w kursie warsztatowym Yavuza Özkana[3], cenionego tureckiego dokumentalisty, znanego przede wszystkim z zaangażowanego politycznie filmu The Mine (1978)[4], w 1997 roku współpracując z nim przy produkcji filmu Bir Erkeğin Anatomisi. W kolejnych latach pracowała jako asystentka reżysera m.in. w filmach dokumentalistów Enisa Rızy oraz Ziya Öztana[3].

W 2002 roku zrealizowała swój debiut, 47-minutowy dokument poświęcony Mithatowi Esmerowi, jej wujkowi, zatytułowany Koleksiyoncu („Kolekcjoner”)[3]. Na użytek przygotowania własnego dzieła założyła niezależną wytwórnię Sinefilm, którą prowadzi od tego czasu z Nidą Karabol, Tolgą Esmer i Dilde Mahallim i w której nakręciła wszystkie swoje kolejne filmy[2]. Pełnometrażowym debiutem Esmer było Przedstawienie (2005), dokument poświęcony dziewięcioosobowej, amatorskiej żeńskiej grupie teatralnej przygotowującej spektakl bazujący na ich własnych historiach życiowych[3]. W 2009 roku w konkursie głównym na MFF w San Sebastian pokazano Za dziesięć jedenasta, pierwszy fabularny film reżyserki, w którym ponownie jako protagonista wystąpił Mithat Esmer[5]. Film, przygotowany w ramach rezydencji MFF w Cannes był dystrybuowany w kinach w Turcji, Niemczech i Francji, a także pokazywany na przeglądach i festiwalach w kilkunastu krajach (w tym w USA). W 2012 roku na festiwalach w Toronto i Rotterdamie reżyserka zaprezentowała film Strażnica[2], dofinansowany z funduszy tureckiego Ministerstwa Kultury i Europejskiego Funduszu Wsparcia EURIMAGES[6]. Film zdobył sześć nagród na MFF w Adanie, w tym wyróżnienie dla najlepszej reżyserki[7]. Trzeci film fabularny Esmer, Użyteczne, również został zrealizowany w międzynarodowej koprodukcji[8], przyniósł autorce nagrodę za najlepszy scenariusz na festiwalu filmowym w Tallinnie[2] oraz wyróżnienie Międzynarodowej Federacji Krytyków Filmowych FIPRESCI na MFF w Stambule[9]. Produkcja Sinefilm trafiła także do międzynarodowej dystrybucji, m.in. w Polsce za pośrednictwem platform streamingowych[10]. Najnowszym filmem tureckiej reżyserki jest Queen Lear, dokument poświęcony znanej z Przedstawienia grupie teatralnej przygotowującej swoją kobiecą reinterpretację dramatu szekspirowskiego do wystawienia na tureckiej prowincji[3].

W 2019 roku Pelin Esmer była uczestniczką rezydencji Camargo Foundation we Francji, pracując nad nowym projektem[2].

Styl[edytuj | edytuj kod]

Kino Pelin Esmer ukształtowało się pod silnym wpływem konwencji dokumentalnej, z którą pracowała na początku kariery. Jej wczesny styl zdradza inspiracje mocnym realizmem Yavuza Özkana oraz minimalizmem Jeanne Finley. Wpływy dokumentalne są również widoczne w fabularnych produkcjach tureckiej reżyserki, której styl opisywany jest często w kontekście przenikania się dokumentalizmu i fikcji[3]. W swoich filmach Esmer skupia się na indywidualnych, „małych” historiach jednostek, wokół których buduje wrażliwą obserwację kondycji społecznej Turcji, jej skomplikowanej historii, nierównościach, a także sytuacji kobiet w patriarchalnym społeczeństwie. Częstym motywem w filmach reżyserki jest samotność, podkreślana przez kontemplacyjną narrację i ekspozycję postaci na tle pustej bądź anonimowej przestrzeni.[potrzebny przypis]

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Rok Tytuł (międzynarodowy) Tytuł (oryginalny) Tytuł (polski) Gatunek
2002 The Collector Koleksiyoncu dokumentalny
2005 The Play Oyun Przedstawienie dokumentalny
2009 10 to 11 11'e 10 kala Za dziesięć jedenasta fabularny
2012 Watchtower Gozetleme Kulesi Strażnica fabularny
2017 Something Useful İşe Yarar Bir Şey Użyteczne fabularny
2019 Queen Lear dokumentalny

Na podstawie strony reżyserki[11], warianty tytułów na podstawie portali Filmweb[12] oraz IMDB[13].

Nagrody i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]

Nagroda Festiwal/Konkurs Film
Nagroda – Najlepszy dokument MFF w Rzymie 2002 The Collector
Nagroda Jury – Najlepszy nowy twórca dokumentu Tribeca Film Festival 2006 The Play
Nagroda Yılmaza Güneya Adana Golden Boll Film Festival 2006 The Play
Nagroda Specjalna Jury MFF w Stambule 2009 10 to 11
Wyróżnienie IndieLisboa International Independent Film Festival 2009 10 to 11
Nagroda – Najlepsza reżyseria Adana Golden Boll Film Festival 2012 Watchtower
Wyróżnienie: Nagroda Don Kichota MFF we Fribourgu 2013 Watchtower
Wyróżnienie Jury Ekumenicznego MFF we Fribourgu 2013 Watchtower
Nagroda – Najlepszy scenariusz Tallinn Black Nights Film Festival 2017 Something Useful
Nagroda FIPRESCI MFF w Stambule 2017 Something Useful
Nagroda Yılmaza Güneya Adana Golden Boll Film Festival 2019 Queen Lear
SİYAD Cüneyt Cebenoyan Award Adana Golden Boll Film Festival 2019 Queen Lear

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Pelin Esmer | Filmmaker Profile [online], TCM PRESENTS WOMEN MAKE FILM [dostęp 2020-12-12] (ang.).
  2. a b c d e Biography [online], Pelin Esmer Resmi Sitesi [dostęp 2020-12-12] (ang.).
  3. a b c d e f g h i Rendezvous with Directors 7: Pelin Esmer – İstanbul Modern [online], www.istanbulmodern.org [dostęp 2020-12-12].
  4. who’s who. Yavuz ozkan [online], www.turkishculture.org [dostęp 2020-12-12].
  5. 10 to 11. [dostęp 2020-12-12].
  6. Eurimages supports 19 European co-productions, Council of Europe Press Release from 25.10.2011, online: https://rm.coe.int/168071fb5e [dostęp 2020-12-12].
  7. Watchtower – Pelin Esmer Resmi Sitesi [online] [dostęp 2020-12-12] (ang.).
  8. Something Useful (Ise yarar bir sey) [online], Cineuropa – the best of european cinema [dostęp 2020-12-15] (ang.).
  9. 36th International Istanbul Film Festival [online] [dostęp 2020-12-12] (ang.).
  10. Użyteczne dostęp VOD w Polsce [online], Upflix.pl [dostęp 2020-12-12] (pol.).
  11. Films – Pelin Esmer Resmi Sitesi [online] [dostęp 2020-12-12] (ang.).
  12. Pelin Esmer [online], Filmweb [dostęp 2020-12-12] (pol.).
  13. Pelin Esmer [online], IMDb [dostęp 2020-12-12].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]