Pelješki most

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pelješki most
{{{alt zdjęcia}}}
Pelješki most w czerwcu 2022 r.
Państwo

 Chorwacja

Miejscowość

Komarna (płn.)

Miejscowość

Brijesta (płd.)

Podstawowe dane
Przeszkoda

Neretvanski kanal / Kanal Maloga Stona

Długość

2404 m

Szerokość:
• całkowita


22,5 m

Wysokość

55 m

Liczba przęseł

13

Rozpiętość przęseł

285 m (maksymalna)

Data budowy

2007–2021

Projektant

Marjan Pipenbaher

Położenie na mapie żupanii dubrownicko-neretwiańskiej
Mapa konturowa żupanii dubrownicko-neretwiańskiej, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Pelješki most”
Położenie na mapie Chorwacji
Mapa konturowa Chorwacji, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Pelješki most”
Ziemia42°55′51″N 17°32′09″E/42,930833 17,535833

Pelješki mostmost wantowy łączący półwysep Pelješac z pozostałą częścią Chorwacji.

Kontynentalne terytorium Chorwacji od 1699 r. jest przecięte przez wąski nadbrzeżny pas należący do Bośni i Hercegowiny w okolicach miasta Neum[1]. Most łączy najbardziej wysuniętą na południe część Chorwacji, stanowiącą eksklawę (m.in. z Dubrownikiem) z resztą jej terytorium, omijając Neum.

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Zaprojektowany obiekt jest mostem wantowym o długości 2404 m i szerokości 22,5 m[2]. Wysokość mostu wynosi 55 m, aby umożliwić przepływanie pod nim statków do portu Neum[2]. Najwyższe pylony mają wysokość 240 m, licząc od dna morskiego (115 m od jezdni i 170 m od poziomu morza).

Oprócz samego mostu zaplanowano wybudowanie dróg dojazdowych do niego wraz z dwoma tunelami (długości: 2170 m i 450 m) oraz dwoma mniejszymi mostami już na samym półwyspie Pelješac (długości: 500 m i 50 m).

Realizacja[edytuj | edytuj kod]

Koncepcja budowy mostu pomiędzy stałym lądem a półwyspem Pelješac, została publicznie ogłoszona w 2005 r. W listopadzie 2005 r. rozpoczęto pierwsze prace przygotowawcze, które jednak dość szybko przerwano ze względu na stanowczy protest przeciwko budowie mostu ze strony Bośni i Hercegowiny[3]ponieważ obawiano się odcięcia portu w Neum. Efektem tych protestów było zwiększenie wysokości przeprawy z 35 do 55 metrów, co umożliwia statkom przepływanie pod mostem[4]. Właściwą budowę rozpoczęto 24 października 2007. W styczniu 2009 r. rozpoczęła się budowa przyczółków mostu[5], jednak z powodu kryzysu ekonomicznego prace toczyły się powoli. Premier rządu, Jadranka Kosor deklarowała dalsze kontynuowanie budowy, lecz z kilkuletnim opóźnieniem (termin otwarcia przesunięto na 2015 r.)[6]. W 2012 r. rząd premiera Zorana Milanovicia podjął decyzję o rezygnacji z budowy mostu na rzecz budowy autostrady pomiędzy Ploče a Dubrownikiem przez terytorium BiH[7]. Studium wykonalności przeprowadzone przy finansowym wsparciu UE wskazało w grudniu 2013 r. rekomendację dla kontynuacji budowy mostu. W czerwcu 2015 r. premier Zoran Milanović ogłosił, że budowa mostu zostanie wznowiona na wiosnę 2016 r. i zakończona w 2019 r., a planowane koszty wyniosą około 380 milionów euro[8] jednak wsparcie finansowe UE nie było jeszcze zagwarantowane[9]. W lipcu 2015 r. minister transportu i komunikacji BiH, Slavko Matanović wyraził opinię, że wcześniejsze zastrzeżenia BiH dotyczące ograniczeń dostępności portu Neum do otwartych wód są rozwiązywane z poszanowaniem interesów obu stron[10]. W lutym 2018 r. Szef Komisji Europejskiej Jean Claude Juncker oświadczył, że UE jest gotowa wesprzeć finansowo budowę mostu[11] (wartość dofinansowania wyniosła 357 mln euro przy całkowitym koszcie budowy 525 mln euro)[12][4]. Przetarg na budowę mostu wygrała chińska CRBC (China Road and Bridge Corporation)[13], która w styczniu 2019 r. rozpoczęła prace przy budowie mostu[14], a po dwóch latach budowy (lipiec 2020 r.) stan zaawansowania prac był oceniany na 50%[15]. 28 lipca 2021 oficjalnie ogłoszono ukończenie budowy, jednak ogłoszono równocześnie, że most zostanie udostępniony do ruchu w czerwcu 2022 r. po dokończeniu dróg dojazdowych[16]. W maju 2022 roku termin ten przesunięto jeszcze o kilka tygodni, na koniec lipca[17].

Most otwarto 26 lipca 2022[18]. Otwarciu towarzyszyło prawykonanie utworu „Fanfare 304” kompozytora Mateja Meštrovicia oraz przejazd przez most najpotężniejszego w tamtym czasie samochodu elektrycznego na świecie, Nevera, wyprodukowanego przez chorwacką firmę Rimac[12]. Otwarcie mostu miało dla Chorwatów znaczenie prestiżowe, zarówno ze względu na to, że dzięki niemu połączono w całość terytorium kraju, jak i dlatego, że realizacja projektu wymagała zastosowania specjalnych rozwiązań z uwagi na zagrożenie sejsmiczne oraz silne wiatry i burze[4].

Pelješki most, sierpień 2023 r.
Pelješki most, na zbliżeniu, sierpień 2023 r.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Sebastian Ogórek: Most Peljesac wreszcze przejezdny, a Chorwacja połączona. Turyści zmierzający do Dubrownika się ucieszą. 2022-07-26. [dostęp 2022-07-30].
  2. a b Pelješki most, treća sreća – Ponovno počela izgradnja mosta i to po treći puta! [online], automobili.hr, 17 stycznia 2019 [dostęp 2019-03-24] (chorw.).
  3. Pelješac Bridge Chronology. KorculaInfo.com. [dostęp 2020-07-13]. (chorw.).
  4. a b c Most Pelješac i duża ekstrawagancja Chorwacji. „Kosztował pół miliarda euro, a jego znaczenie gospodarcze jest żadne”.
  5. Počeli radovi na mostu od 300 milijuna eura [online], Slobodna Dalmacija [dostęp 2019-03-24] (chorw.).
  6. 'Svi moraju dati nešto za Hrvatsku’, rekla Kosor i najavila završetak Pelješkog mosta – Jutarnji List [online], www.jutarnji.hr [dostęp 2019-03-24].
  7. Chorwacja: Most Pelješac nie powstanie [online], balkanistyka.org [dostęp 2019-03-24] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-24] (pol.).
  8. Croatia’s ‘Bosnia bypass’ goes ahead [online], 15 lipca 2015 [dostęp 2019-03-24] (ang.).
  9. Milanović: Pelješki most će se graditi EU novcem – prepolovili smo cijenu [online], Hrvatska radiotelevizija [dostęp 2019-03-24].
  10. Kanal na hrvatskom je politikantska parola [online], 6 września 2015 [dostęp 2019-03-24] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-06].
  11. Juncker: Hrvatska nadahnuće, Pelješki most europski projekt [online], Hrvatska radiotelevizija [dostęp 2019-03-24].
  12. a b Most Pelješac w Chorwacji. Otwarcie długo wyczekiwanej inwestycji.
  13. Peljesac Bridge contract signed with Chinese CRBC consortium [online], N1 HR [dostęp 2019-03-24] (chorw.).
  14. Ništa od posla: Pelješki most gradit će kineski radnici [online], express.hr [dostęp 2019-03-24] (chorw.).
  15. Pelješki most – dvije godine gradnje, obavljeno 50 posto posla. Nova grupa d.o.o, 2020-07-13. [dostęp 2020-07-13]. (bośn.).
  16. Dobra wiadomość dla turystów w Chorwacji. Będzie łatwiej podróżować [online], podroze.onet.pl [dostęp 2021-07-30].
  17. Daniela Rogulj: Pelješac Bridge Opening Confirmed for End of July. Total Croatia News, 2022-05-27. [dostęp 2022-07-20]. (ang.).
  18. Mark Thomas, City of Dubrovnik celebrates the opening of the new Pelješac Bridge – The Dubrovnik Times [online], www.thedubrovniktimes.com [dostęp 2022-07-26] (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]