Pelophylax cerigensis
| Pelophylax cerigensis[1] | |||
| (Beerli, Hotz, Tunner, Heppich & Uzzell, 1994) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Pelophylax cerigensis | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Pelophylax cerigensis – gatunek (lub podgatunek) płaza bezogonowego z rodziny żabowatych występujący endemicznie na greckiej wyspie Karpatos. Pozycja taksonomiczna niepewna. Zasiedla wody stojące lub wolnopłynące i odżywia się bezkręgowcami. Gatunek krytycznie zagrożony (CR), nazywany najbardziej zagrożonym gatunkiem europejskich płazów bezogonowych.
Pozycja taksonomiczna
[edytuj | edytuj kod]Niepewna. Portal AmphibiaWeb[3] i Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody[2] nadają mu rangę gatunku. Wyniki niektórych badań filogenetycznych sugerują natomiast, że P. cerigensis może stanowić podgatunek Pelophylax bedriagae[4], z kolei Dufresnes i inni (2024) uznają taksony cerigensis i bedriagae za podgatunki żaby śmieszki (Pelophylax ridibundus)[5][6]. Takson ten nie ma rangi gatunku w niektórych spisach europejskich gatunków płazów[7][8] oraz w bazie Amphibian Species of the World[5]. Wyniki innych analiz filogenetycznych sugerują, że populacje P. bedriagae zasiedlające grecką wyspę Rodos powinny być w rzeczywistości klasyfikowane jako P. cerigensis[9].
Wygląd
[edytuj | edytuj kod]W dwóch badanych lokalizacjach średni rozmiar osobników tego gatunku wynosił odpowiednio 4,29 i 3,76 cm[10]. Grzbiet jest koloru jasnobrązowego lub oliwkowego, występują brązowe kropki. Brzuch ma kolor kremowy, widoczne szare cętki. Rezonatory samców są szare[3].
Zasięg występowania i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Według internetowej bazy Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody występuje wyłącznie na greckiej wyspie Karpatos, na której spotykany jest w jej północnej części w okolicach wioski Olympos. Występuje w dwóch strumieniach, Argoni i Nati na wysokościach bezwzględnych 200–300 m n.p.m., a zasięg występowania wynosi 4 km²[2]. Cała populacja tego gatunku wynosi kilkaset osobników i dochodzi zapewne do migracji między dwiema subpopulacjami (jako że najkrótszy dystans pomiędzy strumieniami wynosi 500 m)[2][9]. Jest to gatunek głównie wodny, zasiedlający wody stojące lub wolnopłynące, w których dochodzi do zapewne do rozrodu i rozwoju kijanek[2].
Dieta
[edytuj | edytuj kod]Płaz ten żywi się bezkręgowcami, głównie chrząszczami, pająkami, równonogami i błonkoskrzydłymi[10].
Status i ochrona
[edytuj | edytuj kod]Takson ten ma status gatunku krytycznie zagrożonego w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych w związku z bardzo niewielkim zasięgiem występowania (4 km²) oraz degradacją jego środowiska naturalnego[2]. Nazywany jest najbardziej zagrożonym gatunkiem płaza bezogonowego Europy[11]. Żabie tej zagraża głównie rolnictwo samozaopatrzeniowe, wycinka drzew, rozwój infrastruktury, skażenie wody działalnością rolną lub turystyczną oraz nadmierne korzystanie z zasobów wodnych na cele rolnicze takie jak pojenie zwierząt hodowlanych[2].
P. cerigensis znajduje się w załączniku III konwencji berneńskiej oraz załączniku V dyrektywy siedliskowej Unii Europejskiej. Stan populacji monitorowany jest przez władze regionalne Karpatos i rozwijany jest program ochrony gatunkowej mający na celu m.in. przeniesienie osobników tego gatunku w inne dogodne miejsca na wyspie[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Pelophylax cerigensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f g h IUCN SSC Amphibian Specialist Group, Pelophylax cerigensis (errata version published in 2022), [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2022, wersja 2022-1 [dostęp 2023-02-07] (ang.).
- ↑ a b Pelophylax cerigensis: Karpathos Frog, [w:] AmphibiaWeb [online], University of California, Berkeley, CA, USA, 2017 [dostęp 2023-02-07].
- ↑ P. Lymberakis i inni, Mitochondrial phylogeography of Rana (Pelophylax) populations in the Eastern Mediterranean region, „Molecular Phylogenetics and Evolution”, 44 (1), 2007, s. 115–125, DOI: 10.1016/j.ympev.2007.03.009, ISSN 1055-7903 (ang.).
- ↑ a b Darrel R. Frost, Pelophylax ridibundus (Pallas, 1771), [w:] Amphibian Species of the World: an Online Reference. Version 6.2 [online], American Museum of Natural History, New York, USA [dostęp 2024-08-07] (ang.).
- ↑ Christophe Dufresnes i inni, Piecing the barcoding puzzle of Palearctic water frogs (Pelophylax) sheds light on amphibian biogeography and global invasions, „Global Change Biology”, 30 (3), e17180, 2024, DOI: 10.1111/gcb.17180 (ang.).
- ↑ J. Speybroeck i inni, Species list of the European herpetofauna – 2020 update by the Taxonomic Committee of the Societas Europaea Herpetologica, „Amphibia-Reptilia”, 41 (2), 2020, s. 139–189, DOI: 10.1163/15685381-bja10010.
- ↑ Jeroen Speybroeck i inni, Field Guide to the Amphibians & Reptiles of Britain and Europe, Bloomsbury Publishing Plc, 2016, s. 192, ISBN 978-1-4729-7042-8.
- ↑ a b E. Toli i inni, New insights on the phylogenetic position and population genetic structure of the Critically Endangered Karpathos marsh frog Pelophylax cerigensis (Amphibia: Anura: Ranidae), „Acta Herpetologica”, 13 (2), 2018, s. 117–123, DOI: 10.13128/Acta_Herpetol-23189.
- ↑ a b P. Pafilis, G. Kapsalas, P. Lymberakis, D. Protopappas, K. Sotiropoulos. Diet composition of the Karpathos marsh frog (Pelophylax cerigensis): what does the most endangered frog in Europe eat?. „Animal Biodiversity and Conservation”. 42, s. 1–8, 2019. DOI: 10.32800/abc.2018.42.0001.
- ↑ P. Lymberakis i inni, The Amphibians and Reptiles of the Aegean Sea, [w:] Biogeography and Biodiversity of the Aegean. In honour of Prof. Moysis Mylonas, Nikozja, Cypr: Broken Hill Publishers Ltd, 2018, s. 169–189, ISBN 978-9925-563-78-4 (ang.).