Penaeaceae
| ||
 Penaea cneorum | ||
| Systematyka[1] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Klad | rośliny naczyniowe | |
| Klad | rośliny nasienne | |
| Klasa | okrytonasienne | |
| Klad | różowe | |
| Rząd | mirtowce | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Penaeaceae Sweet ex Guill. J.B.G.M. Bory de Saint-Vincent, Dict. Class. Hist. Nat. 13: 171. 1 Mar 1828[2] | ||
| Typ nomenklatoryczny | ||
| Penaea L. (1753)[2] | ||
Penaeaceae – rodzina roślin z rzędu mirtowców. W ujęciu systemu APG IV z 2016 obejmuje 9 rodzajów z 29 gatunkami[1]. Należą tu wrzosopodobne krzewy (Penaeeae) i zimozielone drzewa (Olinieae i Rhynchocalyceae). Występują one w większości na niewielkim obszarze w Afryce w Kraju Przylądkowym i tylko zasięg rodzaju Olinia obejmuje większe przestrzenie Afryki wschodniej po Etiopię na północy i Wyspę Świętej Heleny na Atlantyku[1]. Drzewa z rodzaju Olinia wykorzystywane są jako rośliny lecznicze i źródło drewna, z kolei niektóre rośliny wrzosopodobne są uprawiane jako ozdobne[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- W przypadku rodzaju Rhynchocalyx to niewielkie drzewa, w rodzaju Olinia drzewa i krzewy, a w plemieniu Penaeeae to niewielkie wrzosopodobne krzewy[1][3].
- Liście
- Naprzeciwległe (u Rhynchocalyx też w okółkach), pojedyncze, z gruczołowatym wierzchołkiem. U roślin z rodzaju Olinia blaszka jest skórzasta, a u nasady liścia bywają obecne szczątkowe przylistki. W plemieniu Penaeeae liście zwykle siedzące, drobne, bez gruczołowatego wierzchołka[1][3].
- Kwiaty
- Czterokrotne lub (u Rhynchocalyx) 6-krotne, rzadko u Olinia 5-krotne. Promieniste, skupione w wierzchotki lub wyrastają pojedynczo w kątach liści ale także skupiają się w szczytowej części pędu (Penaeeae). U Rhynchocalyx 6 działek kielicha i 6 płatków korony wyrasta z krawędzi krótkiego hypancjum. Pręcików jest 6 i wyrastają naprzemiennie względem działek. Zalążnia jest górna i powstaje zwykle z 2, rzadziej 3 owocolistków. Słupek z pojedynczą nitką zwieńczony jest główkowatym znamieniem. W plemieniu Penaeeae płatki są nieobecne – rolę powabni pełnią jaskrawo barwne (różowe, fioletowe, białe, żółte) cztery działki kielicha wyrastające z krawędzi hypancjum. Cztery pręciki rozwijają się naprzemiennie względem działek na krótkich nitkach. Zalążnia górna powstaje z czterech owocolistków i jest czterokomorowa. U Olinia okwiat składa się z trzech okółków. Zewnętrzny składa się z drobnych ząbków osadzonych na zgrubiałej krawędzi hypancjum. Środkowy to okazałe i barwne listki, a wewnętrzny to omszone łuski. Pręciki są 4 lub jest ich 5. Zalążnia jest dolna i tworzona przez 3–5 owocolistków[3].
- Owoce
- Torebki u Rhynchocalyx i Penaeeae. Pestkowce u Olinia[3].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Rodzina w systemach APG obejmuje trzy grupy, przedstawiane na Angiosperm Phylogeny Website w randze plemion. W różnych systemach były one opisywane odrębnie w różnych pozycjach. Rodzaj Rhynchocalyx zaliczany był do krwawnicowatych (Lythraceae) i Crypteroniaceae[3]. W końcu trzy rodziny (jako: Rhynchocalycaceae L. A. S. Johnson & B. G. Briggs, Plectroniaceae Hiern lub Penaeaceae Sweet ex Guill. i Oliniaceae Harvey & Sonder) sytuowane były obok siebie.
- Pozycja i podział według APWeb (aktualizowany system APG IV z 2016)
W aktualizowanym systemie APG IV w ujęciu Petera Stevensa wszystkie należące tu taksony stanowią rodzinę siostrzaną dla Alzateaceae w obrębie rzędu mirtowców (Myrtales)[1].
| mirtowce |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- plemię Rhynchocalyceae Beusekom
- rodzaj Rhynchocalyx Oliver
- plemię Penaeeae A. de Candolle
- rodzaj Brachysiphon A. de Jussieu
- rodzaj Endonema A. de Jussieu
- rodzaj Glischrocolla A. de Candolle
- rodzaj Penaea L.
- rodzaj Sonderothamnus R. Dahlgren
- rodzaj Stylapterus A. de Jussieu
- rodzaj Saltera Bullock
- plemię Olinieae Horaninow
- rodzaj Olinia Thunberg
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-12-27] (ang.).
- ↑ a b James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – PA-PN (ang.). W: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium [on-line]. University of Maryland. [dostęp 27 grudnia 2016].
- ↑ a b c d e f Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 235, 246, 280. ISBN 1-55407-206-9.
- ↑ List of Genera in PENAEACEAE. W: Vascular plant families and genera [on-line]. Kew Gardens. [dostęp 2016-12-27].