Perapion violaceum
| Perapion violaceum[1] | |||
| (Kirby, 1808) | |||
 Widok od góry | |||
 Widok od spodu | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Nadplemię | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Podrodzaj |
Perapion (Perapion) | ||
| Gatunek |
Perapion (Perapion) violaceum | ||
| Synonimy | |||
| |||
Perapion violaceum – gatunek chrząszcza z rodziny pędrusiowatych i plemienia Aplemonini. Zamieszkuje Palearktykę. Żeruje na szczawiach.
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1808 roku przez Williama Kirby’ego pod nazwą Apion violaceum. Wyróżnia się w jego obrębie dwa podgatunki[2]:
- Perapion (Perapion) violaceum lopezi Hoffmann, 1957
- Perapion (Perapion) violaceum violaceum Kirby, 1808.
Ten pierwszy opisany został w 1957 roku przez Adolphe’a Hoffmanna[2].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]
Chrząszcz o ciele długości od 2,3 do 3,3 mm[3], zwykle dłuższym niż 2,5 mm[4]. Ubarwienie ma głównie czarne z metalicznie zielonkawymi, niebieskimi lub fioletowymi pokrywami[3][4].
Głowa ma lekko zakrzywiony ryjek. U samca ryjek jest około dwuipółkrotnie dłuższy niż u podstawy szeroki[4], tak długi jak przedplecze, gruby, niemal walcowaty, bardzo słabo zakrzywiony, aż po szczyt matowy wskutek gęstego punktowania. U samicy jest on trochę dłuższy od przedplecza, trochę zakrzywiony, chudszy niż u samca z rozszerzeniami pośrodku i u szczytu, na wierzchołku wskutek skąpszego punktowania lekko połyskujący[3].
Przedplecze jest od 1,4 do 1,7 raza szersze niż głowa mierzona na wysokości oczu[4] i ma boki w środkowej części zwykle lekko zaokrąglone. Punkty na jego powierzchni są niezbyt grube i stosunkowo gęsto rozmieszczone[3]. Tarczka jest wyraźnie dłuższa niż szersza, w zarysie prawie prostokątna[4]. Pokrywy są trzykrotnie dłuższe od przedplecza[3], od 1,5 do 1,7 raza dłuższe niż razem szerokie[4], u podstawy nieznacznie od niego szersze, o dobrze wykształconych barkach[3]. Na każdej pokrywie występują dwie szczecinki wyspecjalizowane, jedna na międzyrzędzie siódmym, a druga na dziewiątym[5]. Stosunkowo grube odnóża mają szerokie stopy o członie drugim szerszym niż dłuższym[3]. U samca na spodzie wierzchołkowej części pierwszego członu stopy wyrasta niewielki kolec[3][4].
Odwłok ma pierwszy z widocznych sternitów 1,4 raza dłuższy od następnego; oba są lekko wypukłe[5], w całości pokryte punktami grubymi i prawie tak dużymi jak na przedpleczu[4], a szew między tymi sternitami jest wgłębiony i prosty. Pygidium samca jest szersze niż dłuższe. Genitalia samca mają tegmen o płatach parameroidalnych rozdzielonych u szczytu głębokim wcięciem. Płat środkowy edeagusa (prącie) jest spłaszczony, endofallus ma natomiast szczytową grupę gęsto upakowanych ząbków lub kolców, poprzeczne zmarszczki pośrodku, a u nasady środkową grupkę drobnych kolców lub ząbków i dwie grupy zaokrąglonych ząbków po jej bokach[5].
Ekologia i występowanie
[edytuj | edytuj kod]
Owad rozmieszczony od nizin po tereny górskie, gdzie dochodzi do regla dolnego. Zasiedla podmokłe łąki, wilgotne zarośla, młaki, nadrzecze żwirowiska, rowy i inne stanowiska wilgotne[6]. Zarówno larwy, jak i postacie dorosłe są monofagicznymi fitofagami żerującymi na szczawiach[6][7]. Preferują szczaw tępolistny[7], ale stwierdzono ich rozwój także na szczawiach: gajowym, górskim, kędzierzawym, nadmorskim, polnym, skupionym, tępolistnym, zwyczajnym, żółtym, Rumex bucephalophorus, R. confertus, R. longifolius, R. pulcher i R. thyrsoides. Endofagiczna larwa żeruje, drążąc korytarze w białym rdzeniu łodygi[6][7]. Nie powoduje to powstawania wyrośli (galasów)[7][3], ale może prowadzić do powstawania nieznacznych zgrubień[6]. Przepoczwarczenie ma miejsce w komorze wydrążonej w łodydze[7].
Gatunek palearktyczny. Podgatunek nominatywny w Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Luksemburga, Holandii, Niemiec, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Rumunii, Bułgarii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Grecji oraz europejskiej części Rosji, w Afryce Północnej z Maroka, Algierii, Tunezji i Libii, a w Azji z syberyjskiej części Rosji, Zakaukazia, Cypru, anatolijskiej części Turcji, Izraela, Syrii, Korei Północnej, Korei Południowej i Japonii[2]. Na starym kontynencie wykracza na północ daleko poza koło podbiegunowe[6]. Podgatunek P. v. lopezi jest endemitem Majorki[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Perapion violaceum, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d Ivan Löbl, Aleš Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume 7. Curculionoidea I, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2011, s. 150-152, ISBN 978-87-88757-93-4.
- ↑ a b c d e f g h i Stanisław Smreczyński: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 98a Ryjkowce – Curculionidae. Wstęp i podrodzina Apioninae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1965.
- ↑ a b c d e f g h Marek Wanat, Attila Podlussány, Karel Schön. Perapion connexum (Schilsky, 1902) (Coleoptera, Apionidae) in Central Europe, a case of plant expansion chase. „ZooKeys”. 174, s. 49-61, 2012. DOI: 10.3897/zookeys.174.2526.
- ↑ a b c Miguel Ángel Alonso-Zarazaga. Revision of the supraspecific taxa in the Palaearctic Apionidae Schoenherr, 1823 (Coleoptera, Curculionoidea). 2. Subfamily Apioninae Schoenherr, 1823: introduction, keys and descriptions. „Graellsia”. 46, s. 19-156, 1990.
- ↑ a b c d e B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Ryjkowcowate prócz ryjkowców – Curculionioidea prócz Curculionidae.. „Katalog Fauny Polski”. 23 (18), 1992.
- ↑ a b c d e W.N. Ellis: Perapion violaceum (Kirby, 1808). [w:] Plant Parasites of Europe [on-line]. [dostęp 2025-01-09].