Dront samotny
| Pezophaps solitaria[1] | |||
| (J. F. Gmelin, 1789) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
Pezophaps | ||
| Gatunek |
dront samotny | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Dront samotny[4] (Pezophaps solitaria) – gatunek dużego, nielotnego ptaka z rodziny gołębiowatych (Columbidae). Był endemitem wyspy Rodrigues, wymarł około 1790 roku. Najbliższym krewnym zarówno dronta dodo jak i dronta samotnego jest nikobarczyk (Caloenas nicobarica).
Ewolucja i wymarcie[edytuj | edytuj kod]
Dront samotny był jedynym przedstawicielem rodzaju Pezophaps. Badania molekularne wykazały, że dront dodo (Raphus cucullatus) oraz dront samotny wyewoluowały ze wspólnego gołębiopodobnego przodka, żyjącego w południowo-wschodniej Azji. 42 mln lat temu oddzielił się on od linii ewolucyjnej swoich krewnych, przewędrował przez teren dzisiejszego Oceanu Indyjskiego i osiedlił się na terenie Maskarenów, powstałych około 26 mln lat temu. Wtedy nastąpiło rozejście się linii ewolucyjnych tych dwóch gatunków. Gdy część wysp przestała istnieć, dront dodo i dront samotny przemieściły się odpowiednio na Mauritius i Rodrigues (powstałe odpowiednio 8 i 1,5 mln lat temu)[5].
Wiadomo, że w 1761 roku dront samotny był już skrajnie rzadki. W latach 1770–1790 przestał być widywany i prawdopodobnie wtedy wymarł[6]. Jego mięso opisywano jako smaczne i prawdopodobnie wyginął z powodu polowań[7].
W przeciwieństwie do dronta dodo, nie zachowały się żadne wypchane okazy dronta samotnego[8].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
W raporcie z podróży François Leguata znalazła się informacja, że dront samotny to najczęściej występujący ptak na wyspie. Opis gatunku brzmiał następująco[6]:
Pióra samców są w brązowym, szarym kolorze. Stopy i dziób podobne są do indyczych, jednakże bardziej koślawe. Nie posiadają ogona [...], są wyższe niż indyki. Szyja jest prosta, nieco dłuższa niż u indyków, gdy podniosą głowę. Oczy czarne i żywe, na głowie brak grzebienia [...] Nigdy nie latają, ich skrzydła są za małe, by utrzymać ich ciężar. Mogą jedynie nimi trzepotać, gdy wołają inne osobniki. [...] Samice są piękne, trochę płowe, trochę brązowe [...]
Zachowanie[edytuj | edytuj kod]
W okresie od marca do września dronty samotne magazynowały zapasy tłuszczu, masa niektórych samców dochodziła do 20,4 kg (45 funtów). Wiadome jest, że trzepotanie skrzydłami odgrywało rolę w komunikacji między osobnikami. Złapane przez człowieka w niewolę, nie chciały przyjmować pożywienia i umierały[6].
Lęgi[edytuj | edytuj kod]
Gniazdem drontów był kopiec z liści o wysokości około 45 cm. Samiec i samica wysiadywały jedno jajo przez około 7 tygodni. Młode usamodzielniały się po kilku miesiącach. Inne dronty samotne nie zbliżały się do gniazda na bliżej niż 200 jardów (1 jard ≈ 0,91 m). Samce nie opuszczały samic, komunikowali się ze sobą za pomocą trzepotania skrzydeł. Prawdopodobnie dronty samotne były monogamiczne i żyły w tej samej parze aż do śmierci[6].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Pezophaps solitaria, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ J. F. Gmelin: Caroli a Linné, Systema Naturae. T. 1 cz. II. 1789, s. 728.
- ↑ BirdLife International, Pezophaps solitaria, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2015-4 [dostęp 2016-05-09] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Raphinae Wetmore, 1930 (1835) - trerony (wersja: 2019-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-17].
- ↑ Peter Lack: Gołębiowate. W: redaktor: Christopher Perrins: Ptaki. Wszystkie rodziny świata. Buchmann, 2010, s. 291. ISBN 978-83-7670-263-6.
- ↑ a b c d Pasfield Oliver: The voyage of Francois Leguat of Bresse, to Rodriguez, Mauritius, Java, and the Cape of Good Hope. 1891.
- ↑ Lennart Nilsson: Krukowaty czy sikora?. Uppsala: Oriolus Förlag, 2014, s. 69. ISBN 978-91-978652-0-3.
- ↑ Rodrigues Solitaire. International Dove Society. [dostęp 2017-06-30].