Philippe Halsman

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Philippe Halsman
Filips Halsmans[a]
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia 2 maja 1906
Ryga, Łotwa (wtedy: Imperium Rosyjskie)
Data i miejsce śmierci 25 czerwca 1979
Nowy Jork
Narodowość amerykańska, łotewska[2]
Alma Mater Uniwersytet Techniczny w Dreźnie
Dziedzina sztuki fotografia portretowa
Epoka surrealizm
Muzeum artysty National Portrait Gallery[3]
Nagrody
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Philippe Halsman (ur. 2 maja 1906 w Rydze, zm. 25 czerwca 1979 w Nowym Jorku) – amerykański fotograf portretowy. Członek agencji Magnum Photos[b][2]. Jest uważany za prekursora fotografii surrealistycznej[4][5].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Młodość[edytuj | edytuj kod]

Halsman urodził się w Rydze jako syn żydowskiej pary, Morducha (Maksa) Halsmana, dentysty, i Ity Grintuch (ur. 13 października 1874[6], zm. 1950[7]), nauczycielki[8]. Miał siostrę, Lioubę (ur. 1910, zm. 1978)[7]. Zainteresowanie fotografią u Halsmana zrodziło się, kiedy w wieku 15 lat znalazł stary aparat ojca na strychu[8].

Będąc nastolatkiem, wiele podróżował z rodzicami, zwiedzając jedne z najważniejszych muzeów w Europie – inspirowały go w szczególności portrety[8].

Studiował na wydziale elektrotechniki na Uniwersytecie Technicznym w Dreźnie[7][9][1]. Kilka lat później jego siostra zaczęła studiować sztukę w Paryżu, w którym zawarła małżeństwo z Francuzem. Halsmanowi bardzo spodobało się miasto, więc zadecydował, że będzie kontynuował studia w tym mieście[8].

Fotografia wydawała się dla mnie wciąż nieodkryta – była sztuką na samym początku swojego rozwoju.

Philippe Halsman[8],

Interesował się bardziej sztuką i literaturą niż wybranym kierunkiem. Jego ulubionymi pisarzami byli Lew Tołstoj i Fiodor Dostojewski. Pragnął odmienić fotografię – chciał, żeby zdjęcia były realistyczne, mocne, proste i bardzo wyraziste. Zadecydował wtedy o porzuceniu studiów. Profesor matematyki, dowiedziawszy się o decyzji, powiedział: „Halsman, w kilka miesięcy możesz otrzymać stopień inżyniera, a ty chcesz zostać… fotografem!”[8].

Zarzut[edytuj | edytuj kod]

10 września 1928[1], 22-letni Halsman został oskarżony o morderstwo swojego ojca, które dokonał podczas pieszej wycieczki po austriackim Tyrolu – w tym obszarze panowały antysemityzmickie nastroje[10][11]. Po rozprawie opartej na przypadkowych dowodach został skazany na dziesięć lat więzienia[9]. Rodzina, przyjaciele i adwokaci pracowali nad jego zwolnieniem, otrzymując pełne wsparcie od ważnych europejskich intelektualistów, od Sigmunda Freuda, Alberta Einsteina, Thomasa Manna, Jakoba Wassermanna i Paula Painlevé’a, którzy popierali jego niewinność[11][9]. Ita i Liouba, matka i siostra, twierdziły, że Philippe od dłuższego czasu chorował przewlekle na gruźlicę, w związku z czym jego długotrwałe przebywanie w areszcie mogłoby znacznie pogorszyć stan jego zdrowia[9]. Według opinii lekarza, zatrudnionego w zakładzie karnym w Stein, w którym przebywał Philippe, nie potwierdzono u niego objaw gruźlicy[9]. Zarzut jest często określany jednym z największych skandali sądowych w Austrii, nazywany „austriacką aferą Dreyfusa”[9].

Listy, które Halsman pisał w trakcie odsiadywania kary, zostały wydane w książce Briefe aus der Haft an eine Freundin (1930)[10]. 1 października 1930 zwolniono go z odbywania kary na skutek aktu łaski prezydenta Austrii, Wilhelma Miklasa[11].

Sukcesy[edytuj | edytuj kod]

Okładki czasopisma Life Halsmana
Okładka z 21 lutego 1944, na której widnieje Patrice Munsel
Okładka wydania z 7 sierpnia 1944, na której widnieje Geraldine Fitzgerald
Portret Lizabeth Scott w czasopiśmie Life (30 lipca 1945)

26 stycznia 1931[1] Halsman przyjechał do Francji do swojej siostry i matki[12], dzięki interwencji ministra Francji, Paula Painlevé’a[1]. Halsman zaprzyjaźnił się z jego synem, Jeanem Painlevém, filmowcem naukowym, który zaoferował mu pierwszą przenośną kamerę (9 × 12 Kodak) i oprowadził po lokalnym środowisku artystów[1]. W Paryżu, w dzielnicy Montparnasse (która w latach 30. XX wieku była artystycznym centrum Paryża[8]) pod adresem 22 Rue Delambre[8] otworzył studio fotograficzne, w którym sfotografował wielu znanych artystów i pisarzy – Andréa Gide’a, Marca Chagalla, Le Corbusiera i Andréa Malrauxa, używając innowacyjnej własnoręcznie zrobionej lustrzanki dwuobiektywowej[13]. Zyskując sławę, Halsman otrzymał zaproszenia od magazynów Journal des Modes, Vogue, Harper’s Bazaar, Voilà, Le Monde Illustré, Vu, Visages du Monde and the daily Le Journal, aby dla nich pracować[8][1]. We francuskich gazetach pisano: „Philippe Halsman jest prawdopodobnie najlepszym portrecistą, jakiego mamy”[8]. 15 stycznia 1935 został zarejestrowany we French Trade Registry jako „fotograf artystyczny”[1].

W 1936 jego prace miały wystawę na Exposition Internationale de la Photographie Contemporaine w Musée des Arts Décoratifs w Paryżu[1].

Krótko przed wybuchem II wojny światowej do Paryża przyjechał rosyjski balet Siergieja Diagilewa. Tańczyli w nim Wacław Niżyński i Anna Pawłowa. Igor Strawiński skomponował muzykę, scenografię przygotowali Pablo Picasso, Léon Bakst i Marc Chagall. Jean Cocteau, który pracował dla Diagilewa, spytał się go: „Co mogę dla Ciebie zrobić?”, na co on odpowiedział: „Etonne-moi!” (pol. Zadziw mnie!). Halsman, który usłyszał te słowa, będąc blisko bohemy, zrobił z nich motto swojej twórczości[12].

Kiedy rozpoczęła się inwazja niemiecka na Francję, Halsman przeniósł się do Marsylii[8]. Jego żona, córka, siostra i brat, którzy mieli francuskie paszporty, imigrowali do USA, jedynie Philippe nie mógł posiąść wizy przez swoje łotewskie obywatelstwo[14]. Dzięki interwencji Alberta Einsteina (który spotkał jego siostrę w latach 20. XX wieku) i Międzynarodowego Komitetu Ratunkowego[1] uzyskał wizę do Stanów Zjednoczonych[8][14].

10 października 1940 dostał do USA[8][14], po II wojnie światowej zmienił swoje imię i nazwisko na Philippe Halsman (wcześniej: Filips Halsmann[1])[c][9]. Zdobył pracę dzięki firmie kosmetycznej Elizabethy Arden, która użyła Halsmana do sfotografowania modelki Constance Ford (na tle flagi USA) w kampanii reklamowej szminki „Victory Red”[4][5], dzięki której otrzymał nagrodę Art Director’s Club Medal[8]. Rok później, w 1942, znalazł pracę w czasopiśmie Life, fotografując projekty kapeluszy. Portret modelki w kapeluszu Lilly Daché był jego pierwszym ze 101 okładek[15] – jest to rekord wykonanych fotografii na okładki tego magazynu[16].

28 lutego 1945[1] został wybrany jako prezes American Society of Media Photographers, w której prowadził walkę o prawa twórcze i zawodowe[17]. Jego praca zdobyła później światową sławę i w 1951 został zaproszony przez właścicieli Magnum Photos o dołączenie do organizacji jako „członek wspierający”, dzięki czemu mogliby rozpowszechnić jego prace poza Stanami Zjednoczonymi[2].

W 1948 otrzymał obywatelstwo amerykańskie[7].

Współpraca z Dalim[edytuj | edytuj kod]

Dalí jako zarodek (1941)

W 1941 Halsman po raz pierwszy spotkał się ze Salvadorem Dalim[7] w Julien Levy Gallery w Nowym Jorku, w którym malarz miał swój występ[1] – współpraca trwała łącznie 37 lat[18]. Pierwszą fotografię Dalego wykonał już w tym samym roku[16] – przedstawiała go jako zarodek. Zdjęcie (które znajduje się w autobiografii Dalego Secret Life) ukazuje graficznie jego obsesję ze wspomnieniami prenatalnymi[19]. W tym samym roku Halsman sfotografował pozującego Dalego z baletnicą przebraną w strój koguta (stworzonego przez Dalego) na dachu budynku, która później znalazła się w kategorii „Pictures of the Week” prasy Life[19][20]. Ostatnie zdjęcie wykonano 17 kwietnia 1978[1][7].

Trzy wersje Dalí Atomicus (1948)
Fotografia Halsmana w nieedytowanej wersji, przedstawia wiele przedmiotów podtrzymywanych przez linki, natomiast w środku widać sztalugę z brakującym obrazem
Wersja zretuszowana, w której nie widać linek – w sztaludze wciąż brakuje obrazu, a po lewej widać mężczyznę
Finalna wersja fotografii – na zdjęciu nie widać linek i mężczyzny, natomiast w sztaludze widnieje obraz

Praca Dalí Atomicus z 1948 eksploruje ideę zawieszenia, przedstawiając trzy latające koty (początkowo Dalí był za pomysłem wysadzenia kaczki dynamitem[16]), wiadro wylanej wody i Dalego w powietrzu. Tytuł fotografii jest nawiązaniem do obrazu Dalego Leda Atomica[16], który można zauważyć za kotami po prawej stronie zdjęcia. Dalí Atomicus był jednym z pierwszych przykładów praktyki Halsmana zwanej „jumpology” (dosł. pol. skokologia)[16][21]. Miała ona na celu przedstawić prawdziwą duszę przedmiotów – głównie celebrytów i osoby publiczne, których fotograf prosił o wykonanie skoków po każdej sesji zdjęciowej[16].

Kiedy prosiłem kogoś o to, aby skakał, jego uwaga skupiała się na skoku i wtedy właśnie przestawał pozować, robiąc sztuczne miny. Dzięki temu na fotografii można było uchwycić jego osobowość.

Philippe Halsman[16][21]

Przy pracy Dalí Atomicus Halsman wykonał 28 prób[d], zanim uzyskał satysfakcjonujący rezultat[5]. Finalna wersja fotografii Dalí Atomicus została wydana w magazynie Life[16]. Czasopismo Time nazwało ją „zdjęciem, które odmieniło współczesny portret”[22].

W 1949 Halsman wykonał zdjęcie Popcorn Nude, które przedstawia Dalego unoszącego wysoko nogę w stronę ziaren popcornu i bagietek, eksplodujących wokół nagiej modelki[16].

Voluptas Mors (1951)

Kolejną fotografią był żywy obraz In Voluptas Mors (1951), surrealistyczny portret przedstawiający Dalego obok dużej czaszki, która w rzeczywistości składa się z siedmiu nagich kobiet. Dokładne ustawienie kobiet według szkicu Dalego zajęło Halsmanowi trzy godziny[24][25]. Na przestrzeni lat powstało wiele odwzorowań i aluzji do Voluptas Mors. Najpopularniejsze nawiązanie znajduje się na plakacie filmu Milczenie Owiec, natomiast rekonstrukcję fotografii można znaleźć na plakacie promocyjnym filmu Zejście[24].

W 1954 Halsman z Dalim wydali zbiór swojej współpracy w książce Dali’s Mustache, który zawiera 36 różnych ujęć na charakterystyczny wąs artysty[16] – m.in. fotografie wąsa jako rogi byka, znak dolara, wskazówki zegara, czy też przechodzącego przez ser szwajcarski[19].

W 1960 Halsman wraz z Dalim wydali film Chaos and Creation[7]. Film został stworzony na kwietniowy Fifth Annual Convention on Visual Communications, która odbyła się w Waldorf Astoria w Nowym Jorku[26]. Chaos and Creation, uważany za jeden z pierwszych filmów artystów, zawiera elementy dokumentalne, zaczynając od wykładu, a kończąc na stworzeniu dzieła sztuki. Nagranie pokazuje planowanie, tworzenie i wykonanie dzieła przez Salvadora Dalego, którego głównym motywem była tzw. metoda paranoikrytyczna (ang. Paranoiac-critical method)[26].

Dalsza kariera[edytuj | edytuj kod]

Einstein na znaczku pocztowym

W 1947[7] Halsman zrobił zdjęcie smutnemu Albertowi Einsteinowi, które stało się jednym z najpopularniejszych fotografii XX wieku[10][16][27]. W trakcie sesji zdjęciowej Einstein opowiadał o swojej formule E = mc² i liście skierowanym do prezydenta Franklina Roosevelta, który umożliwił stworzenie bomby nuklearnej dzięki jego naukowym badaniom, przez co „bezcelowo zginęło wiele istot ludzkich”[27]. Fotografia w 1966 została wykorzystana w USA na znaczku pocztowym[1][27], a później w 1999 posłużyła jako okładka czasopisma Time, które nazwało Einsteina „Człowiekiem Stulecia”[10][27][28].

W 1951 Halsman został upoważniony przez NBC do sfotografowania wielu popularnych swego czasu komików[29] jak Milton Berle, Red Skelton, Groucho Marx i duet Dean Martin i Jerry Lewis[30], co zainspirowało go do późniejszego wydania książki[29]. W tym też roku przyjechał po raz pierwszy do Europy – wykonał fotografie Marca Chagalla, Winstona Churchilla, Henriego Matisse’a, Jeana-Paula Sartre’a, Brigitte Bardot, Anny Magnani i wielu innych[7].

W trakcie kręcenia filmu Wojna i Pokój, w rzymskim studiu Cinecittà, Audrey Hepburn i jej mąż Mel Ferrer wynajęli różową chatę na obrzeżach Rzymu, ze zwierzyńcem[31]. Na terenach posiadłości Halsman wykonał serię zdjęć zatytułowaną: An Idyl for Audrey: In Italy She relaxes down on a plush farm[31]. Jedna z nich (wykonana 18 lipca 1955) posłużyła dla czasopisma Life, która dla fotografa była 75 okładką[7][32][33].

W 1958 został nominowany do „World’s Ten Greatest Photographers”, światowej ankiety prowadzonej przez czasopismo Popular Photography[7].

W latach 1958–1959 Halsman fotografował czołowych pisarzy, filozofów i naukowców, którzy publikowali artykuły dla serii książek Adventures of the Mind prasy Saturday Evening Post[7].

W 1959 wydał książkę Jump Book, w której ironicznie omówił „skokologię”[29] i zawarł ok. 200 fotografii skaczących gwiazd filmowych, polityków, władców królewskich, artystów i pisarzy[34][35]. W tym też roku wystąpił w programie telewizyjnym Person to Person stacji CBS. Wywiad został przeprowadzony w apartamencie Halsmana (ze studiem), znajdującego się na ulicy West Sixty-seventh Street[7].

W 1960 czasopismo Life wysłało Halsmana do Rosji, aby sfotografować rosyjskich znanych artystów, pisarzy, tancerzy i polityków[7].

W swojej książce, wydanej w 1961 roku: Halsman on the Creation of Photographic Idea sformułował 6 reguł, których stosowania miało prowadzić do spektakularnych efektów zdjęciowych. Książka wzbudziła ożywioną dyskusję w środowisku fotografów[36]. Halsman wraz z Irvingiem Pennem, Richardem Avedonem, Alfredem Eisenstaedt i z sześcioma innymi fotografami założyli Famous Photographers School[7], w której uczniowie mogli uczyć się o fotografii od najpopularniejszych fotografów[37]. W tym też roku dokumentował wywiad, trwający tydzień, Alfreda Hitchcocka z Françoisem Truffautem w Los Angeles, wydany później w książce Hitchcock/Truffaut[7].

Portrety Hitchcocka[edytuj | edytuj kod]

Halsman współpracował również z Hitchcockiem. Zgłosił się do niego agent reklamowy Hitchocka, który zlecił mu, aby przez dziesięć dni fotografować wszystko, co będzie wydawało się interesujące w trakcie nagrywania filmu Ptaki. W 1962 wykonał pierwszy portret Hitchcocka w celu promocji filmu[38]. Później czasopismo Life użyło jednego ze zdjęć na okładkę, dwa na stronach wewnątrz; prasa Look wykorzystała jedną fotografię na okładkę, natomiast pięć innych na strony wewnętrzne magazynu[38].

Nigdy nie pracowałem dla francuskiego oddziału Vogue, odkąd przybyłem do Ameryki, więc spytałem ze zdziwieniem: „Czemu mnie wybraliście?”, na co dostałem odpowiedź: „To Hitchcock zażądał, abyś go sfotografował”.

Philippe Halsman[38]

Halsman, fotografując Hitchcocka przez wiele lat w jego domu i na planie, tworzył portrety makabrycznej wizji reżysera, z pewną dozą humoru – w 1974 fotograf wykonał zdjęcie żony Hitchcocka, Almy, otwierającej drzwi od lodówki, w której znajdowała się sztuczna głowa męża, bądź też wykonał fotografię aktorce Tippi Hedren, która zapala papierosa dzięki krukowi[38].

Fotografie Nabokova[edytuj | edytuj kod]

Halsman wykonał pierwsze fotografie portretowe Vladimira Nabokova w 1966 w Montreux w Szwajcarii[7]. Nabokovi tak bardzo spodobały się zdjęcia, że użył ich we wszystkich swoich obwolutach – portret Halsmana można znaleźć na tylnej stronie książki Król, dama, walet w wydaniu z 1968[39], w której twarz Nabokova jest przedstawiania w pełnym kadrze, połowę zakrywa cień, czytelnie widać pół uśmiechu, oczy są w pełni otwarte i lekko spoglądają obok aparatu[39].

Nabokov uznał portrety Halsmana za najlepsze, jakie mu kiedykolwiek zrobiono.

Brian Boyd, biograf Vladimira Nabokova[39]

W 1966 Halsman wykonał kilka fotografii dla pisma Saturday Evening Post i w 1968 powrócił wykonać kolejną sesję zdjęciową. Prace spełniały wszelkie cechy charakterystyczne Nabokova: lepidopterologię, tweed, autora zastanawiającego się nad tekstem, Webster’s Dictionary i szachy[39].

Schyłek kariery[edytuj | edytuj kod]

Angela Davis (1973)

W 1970 Halsman wykonał swoją 101 fotografię na okładkę czasopisma Life. Znajdował się na niej Johnny Carson[7].

W 1971 rozpoczął kurs „portretowania psychologicznego” na uniwersytecie The New School w Nowym Jorku. Klasa znajdowała się w budynku na ulicy West Sixty-seventh Street – nauczał tego kursu przez następne pięć lat[7].

W 1973 wykonał fotografię Angeli Davis – amerykańskiej aktywistki, która użyła zdjęcia na okładkę swojej autobiografii. Do zdjęcia dołączono cytat Davis: „Musisz działać, jeśli masz szansę radykalnie zmienić świat. I musisz zawsze się temu podejmować”[40].

W 1976 Halsman, z powodu pogarszającego się stanu zdrowia, sprzedał swój zbiór kolekcjonerowi George’owi Rinhartowi (który rodzina odkupiła od niego w 1987)[7].

8 listopada 1978 została odsłonięta wystawa ze współpracy Halsmana z Dalim w Salvador Dalí Museum w Beachwood[1].

W 1979 został zaproszony przez Cornella Capę, założyciela muzeum International Center of Photography w Nowym Jorku, aby zorganizować wystawę całej twórczości Halsmana, która była też wystawiana w innych krajach przez osiem lat. Zmarł 25 lipca 1979[7][20].

Aparaty[edytuj | edytuj kod]

Używał aparatów Rolleiflexa (TLR) lub Hasselblada (500 series), a także własnoręcznie zrobionych[41], które sprzedawał lokalnie[42]. Stworzył własny format 4 × 5 cali lustrzanki dwuobiektywowej (wyprodukowaną przez Fairchild Corporation[1]), który był zdecydowanie większy, niż oferowały sklepy (format 2¼ na 2¼ był standardem), dzięki czemu negatywy były w lepszej jakości, a układ lustra, jego odbicie i ułożenie wizjera było skonstruowane do rejestrowania ruchu na zdjęciach – była to główna cecha stylu fotograficznego Halsmana[42].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

1 kwietnia 1937[1] Halsman ożenił się z fotografką Yvonną Moser[7][43]. Był z nią aż do śmierci. Miał dwie córki: Irene (ur. 1939 w Paryżu) i Jane (ur. 1941 w Nowym Jorku)[1][7].

Dziedzictwo[edytuj | edytuj kod]

Pomnik ścienny Halsmana w rodzimej Rydze

Jego twórczość odmieniła fotografię. Jak pisano w The New York Times: „Halsman podkreślił wyrazistość zdjęć, dokładnie zobrazował wartość tonalną, osiągnął mistrzostwo w oświetlaniu i odkrył główne i kontrastujące nawierzchnie. Ponadto, starał się uchwycić esencję swoich popularnych tematów”[20]. Jego błyskotliwe i energiczne fotografie stały się ważną częścią dziedzictwa fotografii[13].

W The New York Times również napisano: „Nie jest to przypadkowe, że wymyślił on «skokologię» w erze Action painting, nazywanej czasami abstrakcyjnym ekspresjonizmem, czego plony zauważymy w sztuce performance. Własny styl studia portretowego wniósł do granic możliwości, wyolbrzymiając podstawowe komponenty w taki sposób, abyśmy byli z nich bardziej świadomymi, jak np.: zaufanie, jakie musi istnieć między fotografem a przedmiotem; ułamkowo-sekundowy «ruch», który uchwyci każdy aparat; niekontrolowane objawienie postaci; jak i też moment wzbicia, który jest okazją dla fotografa. Wszystkie te elementy są zniekształcone, przypuszczalnie sparodiowane, ale również wyostrzone. W naszym rozumowaniu jak spoglądamy na fotografa, zwracamy uwagę na detale, odczytujemy przekaz i pochłaniamy energię”[44].

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

  • The Frenchman. A Photographic Interview with Fernandel (1949)
  • Dali’s Mustache (1953)
  • Philippe Halsman’s Jumpbook (1959)
  • Halsman on the Creation of Photographic Ideas (1961)
  • Sight and Insight (1972)

Wystawy[edytuj | edytuj kod]

Opracowane według źródła[1][45]:

  • 1936: Exposition internationale de la photographie contemporaine w Musée des Arts Décoratifs w Paryżu.
  • 1936: Portraits et Nus w Galerie de la Pléiade.
  • 1937: Portraits d’écrivains.
  • 1937: La Parisienne de 1900… à 1937.
  • 1958: Photographs from the Museum Collection, zaprezentowane przez Edwarda Steichena w Museum of Modern Art w Nowym Jorku.
  • 1963: Philippe Halsman w National Portrait Gallery w Waszyngtonie.
  • 1965: 12 International Photographers w Gallery of Modern Art w Nowym Jorku.
  • 1973: Sight and Insight w Tokio

Nagrody[edytuj | edytuj kod]

Opracowane według źródeł[45][1]:

  • Certificate of Merit, Professional Photographers of America, Inc. (1954[e])
  • Award of Merit, 33rd Annual National Exhibition of Advertising and Editorial Art and Design, The Art Directors Club (1954)
  • Award for Photography, Art Directors Club of Chicago, 25th Annual Exhibition (1957)
  • Special Award in Recognition of Outstanding Contribution to the Art of Illustration, Society of Illustrators (1961)
  • Certificate of Gratitude and Appreciation, Photonika International Photo and Cinema Exhibition, Cologne (1963)
  • The Newhouse Citation for Significant Contributions to the Field of Visual Communication, Newhouse School of Journalism, Syracuse University (1963)
  • Certificate of Achievement, The Artists Guild of Philadelphia (1964)
  • Photographic Excellence Special Award, New York World’s Fair (1964–1965)
  • The Golden Plate, American Academy of Achievement (1967)
  • Certificate of Merit, Art Directors Club of New York 49th Annual Exhibition (1969)
  • 100th LIFE cover (1970)
  • Life Achievement in Photography Award, American Society of Magazine Photographers (1975)
  • The Photographic Administrators Award for Outstanding Contributions to Photographic Education (1975)
  • Honored Photographer, International Center of Photography – 10th Anniversary Celebration (1984)
  • Art Directors Club (NY) 70th Annual Merit Award In Quest of Dali (1991)
  • Grateful Appreciation Medallion, National Portrait Gallery, Smithsonian (1999)

Dyskografia[edytuj | edytuj kod]

Albumy[edytuj | edytuj kod]

Poniżej wymienione są albumy, w których wykorzystano fotografie Halsmana.

Rok Tytuł Gatunek Autor Wytwórnia Źródło
1955 Piano Music muzyka poważna Robert Casadesus; kompozycja Claude’a Debussyego Columbia Masterworks Records [46]
1957 South Pacific With Original Broadway Cast album musicalu Mary Martin, Ezio Pinza, duet Rodgers i Hammerstein
1958 Je T’aime... I Love You muzyka pop Jony James z David Terry And His Orchestra MGM Records
1959 Meyer Davis Plays „Redhead” For Dancing Meyer Davis RCA Records
Love Is A Season jazz, pop Eydie Gormé ABC Records
Gormé Sings Showstoppers pop
1961 Krapp’s Last Tape – A Play By Samuel Beckett With Donald Davis nie muzyczny Samuel Beckett Spoken Arts
1962 Bad But Beautiful jazz, pop Eartha Kitt MGM Records
1966 Louis jazz Louis Armstrong Mercury Records
1967 The Seven States Of Consciousness (Recorded Live Los Angeles 1967) nie muzyczny Maharishi Mahesh Yogi Pacific Jazz Records
So Much For Dreaming muzyka folkowa Ian & Sylvia Vanguard Records
Horowitz In Concert (Recorded At His 1966 Carnegie Hall Recitals) muzyka poważna Vladimir Horowitz Columbia Masterworks Records
1968 The Best Of Ian & Sylvia muzyka folkowa Ian & Sylvia Vanguard Records
1971 The Joy Of Feeling Fit nie muzyczny (audiobook) Nicholas Kounovsky brak
1973 Speaking Personally... Aldous Huxley nie muzyczny (wywiad) Aldous Huxley Caedmon Audio
1974 The Contemporary Ballad Book muzyka folkowa Joan Baez Vanguard Records
1979 Remember Marilyn jazz, pop Marylin Monroe 20th Century Fox Records
1982 Hommage nie muzyczny Jean Giraudoux, Louis Jouvet Disques Adès
1983 L’Intramontabile Mito Di Marilyn pop Marylin Monroe RCA Records
1990 Hold Me Now / Grand Hotel indie rock Jesse Garon & The Desperadoes Avalanche Records
1992 The California Concerts jazz Louis Armstrong Decca Jazz
1995 The Phoenix house God Within Hardkiss
1996 Yes – A Scott Hardkiss Mix Scott Hardkiss
2004 Kate Spade Music bossa nova Beaumont brak
2012 Collected Cool jazz Dean Martin Universal Music Enterprises, Hip-O Records
nieznany Concerto N°21 En Ut Majeur Pour Piano Et Orchestre K 467 muzyka poważna Robert Casadesus, Charles Munch z Filharmonią Nowojorską; kompozycja Mozarta Columbia Records
Waltzes Alexander Brailowsky; kompozycja Chopina Philips Records
Pages Choisies nie muzyczny Jean Giraudoux L’Encyclopédie Sonore

Albumy nie muzyczne[edytuj | edytuj kod]

Poniżej wymienione są albumy Halsmana z dodatkowymi autorami.

Rok Tytuł Rodzaj Wytwórnia Dodatkowi autorzy Źródło
1958 Famous Photographers Tell How LP Candid Recordings Weegee, Henri Cartier-Bresson, Arthur Rothstein, Bruce Downes, Tana Hoban, Bert Stern, Jacob Deschin, Ralph Baum, John Rawlings, Peter Gowland [47]
nieznany Piccoli – A Fairy Tale By Philippe Halsman LP, album Spoken Arts Siobhan McKenna

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Camera and Electrical Department[edytuj | edytuj kod]

Rok Tytuł Gatunek Informacje Źródło
1965 The Eleanor Roosevelt Story dokumentalny fotosista: zdjęcie tytułowe [48]
1988 John Huston: The Man, the Movies, the Maverick fotosista
2006 American Masters serial dokumentalny fotosista – 1 odcinek
2012 Z pamiętnika Marilyn Monroe dokumentalny fotosista

Additional Crew[edytuj | edytuj kod]

Rok Tytuł Gatunek Informacje Źródło
1994 American Masters serial dokumentalny zdjęcia archiwalne – 1 odcinek [48]

Podziękowania[edytuj | edytuj kod]

Rok Tytuł Gatunek Informacje Źródło
2004 American Masters serial dokumentalny podziękowania – 1 odcinek [48]
2013 Sekretne życie Waltera Mitty komedia zdjęcia dzięki uprzejmości Magnum Photos
2015 Secrets of Einstein’s Brain dokumentalny specjalne podziękowania dla Magnum Photos

On sam[edytuj | edytuj kod]

Rok Tytuł Gatunek Informacje Źródło
1952 Omnibus serial telewizyjny oddział fotografii [48]
1959 Tonight Starring Jack Paar program telewizyjny wystąpił w odcinku #3.48
1960 Person to Person telewizyjny program dokumentalny wystąpił w odcinku #7.37
1962 The DuPont Show of the Week program telewizyjny wystąpił w odcinku „The Beauty of a Woman”
Candid Camera wystąpił w dwóch odcinkach
1965 Dali in New York dokumentalny wystąpił jako fotograf Daliego
1972 The Mike Douglas Show program telewizyjny wystąpił w odcinku #12.60

Materiały archiwalne[edytuj | edytuj kod]

Rok Tytuł Gatunek Informacje Źródło
2013 Salvador Dalí: Génie tragi-comique telewizyjny program dokumentalny występ (nagrania archiwalne) [48]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Musée national des beaux-arts du Québec podaje, że nazwisko „Halsman” ma dodatkową końcówkę „n” zamiast „s”[1].
  2. ↑ Mimo że Halsman zmarł 25 czerwca 1979 to członkowstwo nadal obowiązuje.
  3. ↑ Musée national des beaux-arts du Québec, muzeum sztuki w Québec, podaje, że Halsman zmienił swoje imię i nazwisko w 1937[1].
  4. ↑ Inne źródła podają, że Halsman wykonał 26 prób[16][22][4][20], zaś strona The Salvador Dalí Society podaje „ponad 20 prób”[23].
  5. ↑ Również w 1961, 1965, 1966, 1967, 1969, 1971, 1972, 1973, 1974, 1975, 1977

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x Philippe Halsman – Astonish Me! (ang.). Musée national des beaux-arts du Québec, 15 czerwca 2017.
  2. ↑ a b c Philippe Halsman (ang.). Magnum Photos.
  3. ↑ Philippe Halsman – Person (ang.). National Portrait Gallery.
  4. ↑ a b c Jenna Ross: Philippe Halsman: Early Contributor To The Surrealist Photography Movement (ang.). The Collector, 16 marca 2020.
  5. ↑ a b c Carole Naggar: Discover the Genius of Philippe Halsman’s Surrealist Portraits (ang.). TIME, 20 października 2015.
  6. ↑ Ita Halsman (Grintuch) (ang.). Geni.com.
  7. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w Chronology (ang.). Philippe Halsman.
  8. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Philippe Halsman: Autobiography (ang.). Philippe Halsman.
  9. ↑ a b c d e f g Caterina Maria Grasl: The Halsmann Tragedy (1928/29) and the Vienna Law Faculty (ang.). University of Vienna Law Review.
  10. ↑ a b c d Deborah Weinstein, Allen Apradi. Prior Life: The Tragedy That Transformed a Master. „American Photo”. 11 (3), s. 60–64, 104, maj–czerwiec 2000. Nowy Jork: Hachette Filipacchi Media U.S.. ISSN 1046-8986. 
  11. ↑ a b c Nicole Emanuel. Philippe Halsman, Personal Story. „American Friends”. 9 (1), s. 8–13, styczeń 2008. Moorestown, New Jersey: American Friends of the Jewish Museum Hohenems. ISSN 1559-4866. 
  12. ↑ a b Agnieszka Kowalska: Mówił „podskocz!”, a oni to robili. Monroe, Hepburn, Dali i inni skakali, a on ich fotografował (pol.). VIVA!, 13 października 2015.
  13. ↑ a b Overview (ang.).
  14. ↑ a b c Potraits by Halsman. National Portrait Gallery.
  15. ↑ Magnum Photos Photographer Profile (ang.). Magnum Photos.
  16. ↑ a b c d e f g h i j k l Jacqui Palumbo: The Story behind the Surreal Photograph of Salvador Dalí and Three Flying Cats (ang.). Artsy, 8 października 2018.
  17. ↑ History of ASMP (ang.). American Society of Media Photographers.
  18. ↑ Halsman & Dali: A Personal History (ang.). Philippe Halsman.
  19. ↑ a b c Joan R. Kropf: Dalí-Halsman – A photographic collaboration (ang.). The Dali Museum.
  20. ↑ a b c d Joan Cook. Philippe Halsman, Photographer Took Portraits of the Famous. „The New York Times”. C, s. 17, 26 czerwca 1979. 
  21. ↑ a b Zdjęcie Marilyn Monroe sprzedane za 100 tysięcy dolarów (pol.). Forsal.pl, 8 kwietnia 2013.
  22. ↑ a b The Photo That Changed Modern Portraiture (ang.). TIME, 13 sierpnia 2016.
  23. ↑ Paul Chimera: ‘Dalí Atomicus’ One of History’s Most Famous Photographs (ang.). The Salvador Dalí Society.
  24. ↑ a b Jak tworzono In Voluptas Mors – Salvador Dali i Philippe Halsman przy pracy (ang.). Kulturą w Płot, 29 kwietnia 2013.
  25. ↑ The Making of “In Voluptas Mors” – Salvador Dali & Philippe Halsman (ang.). Film’s Not Dead, 24 czerwca 2013.
  26. ↑ a b Chaos and Creation (ang.). Salvador Dalí’s Museums.
  27. ↑ a b c d Albert Einstein: Silver Gelatin Print Photograph (ang.). Manhattan Rare Book Company.
  28. ↑ Frederic Golden: Albert Einstein (1879-1955): Person of the century (ang.). CNN, 27 grudnia 1999.
  29. ↑ a b c Kasia Borek: Jumpology – filozofia fotografii skoku według Philippa Halsmana (pol.). Fotoblogia.pl, 15 marca 2014.
  30. ↑ Owen Edwards: When He Said “Jump…” (ang.). Smithsonian Magazine, październik 2006.
  31. ↑ a b Live Auction 14904 Audrey Hepburn: The Personal Collection (ang.). Christie’s Auctions & Private Sales.
  32. ↑ PHILIPPE HALSMAN (1906-1979) (ang.). Christie’s Auctions & Private Sales.
  33. ↑ Life Magazine 18 July 1955 Audrey Hepburn 7/18/55 (ang.). AbeBooks.
  34. ↑ Philippe Halsman’s Jump Book (ang.). Amazon.
  35. ↑ Philippe Halsman’s Jump Book (ang.). photo-eye.
  36. ↑ Sylwetki mistrzów – Philippe Halsman i jego zaskakujące portrety (pol.). Świat Obrazu, 11 lutego 2014.
  37. ↑ Claire Voon: Work by Irving Penn and Other Teachers of the Famous Photographers School Emerges (ang.). Hyperallergic, 19 sierpnia 2016.
  38. ↑ a b c d Laura Havlin: Making Hitchcockian Portraits (ang.). Magnum Photos, 13 sierpnia 2019.
  39. ↑ a b c d Juan Martinez: Looking Elsewhere: On Philippe Halsman’s Portraits of Vladimir Nabokov (ang.). 22 kwietnia 2019.
  40. ↑ 10 Historic Prints Available in the Magnum Photo Sale Benefitting NAACP (ang.). Print Magazine, 27 lipca 2020.
  41. ↑ Before Photoshop, …Philippe Halsman (ang.). Anatomy Films.
  42. ↑ a b The camera as star (ang.). V&A.
  43. ↑ PHILIPPE HALSMAN PHOTOGRAPHS, CIRCA 1964-1969. (ang.). Benson Ford Research Center.
  44. ↑ Roberta Smith: The Joys of Jumpology (ang.). The New York Times, 23 maja 2010.
  45. ↑ a b Solo Exhibitions (ang.). Philippe Halsman.
  46. ↑ Philippe Halsman Discography: Visual (ang.). Discogs.
  47. ↑ Philippe Halsman – Discography (ang.).
  48. ↑ a b c d e Philippe Halsman (ang.). IMDb.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Philippe_Halsman&oldid=62430785”