Łuskwiak dwubarwny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Pholiota spumosa)
Łuskwiak dwubarwny
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Gromada

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

pierścieniakowate

Rodzaj

łuskwiak

Gatunek

łuskwiak dwubarwny

Nazwa systematyczna
Pholiota spumosa (Fr.) Singer
Lilloa 22: 517 (1951) [1949]

Łuskwiak dwubarwny (Pholiota spumosa (Fr.) Singer) – gatunek grzybów należący do rodziny pierścieniakowatych (Strophariaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Pholiota, Strophariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1821 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus spumosus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1951 r. Rolf Singer[1].

Synonimy[2]:

  • Agaricus spumosus Fr. 1821
  • Dryophila spumosa (Fr.) Quél. 1886
  • Flammula spumosa (Fr.) P. Kumm. 1871
  • Flammula spumosa var. unicolor Peck 1913
  • Gymnopilus spumosus (Fr.) Murrill 1912
  • Pholiota spumosa var. amara Weholt 1984
  • Pholiota spumosa var. chrysocystidiophora Singer 1969
  • Pholiota spumosa var. crassitunica Singer 1969
  • Pholiotina spumosa (Fr.) Singer 1951

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. Stanisław Domański opisywał ten takson w 1955 r. pod nazwą płomiennica gąbczasta[3].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Kapelusz

Średnica 3–8 cm, początkowo stożkowato-półkulisty, potem łukowaty, na koniec płaski z tępym garbem. Brzeg przez długi czas podwinięty, dopiero u starych owocników prosty. Jest higrofaniczny. Powierzchnia gładka, w stanie suchym lepka, płowa, w stanie wilgotnym śliska, czerwonobrązowa, przy brzegu żółta[4].

Blaszki

Przyrośnięte lub nieco zbiegające, dość rzadkie, początkowo o barwie od kremowej do żółtej, potem rdzawobrązowe[4].

Trzon

Wysokość 4–7 cm, grubość do 1 cm, walcowaty, początkowo pełny, potem pusty. Powierzchnia silnie włóknisto-łuskowata, na wierzchołku jasno zielonkawożółta, poniżej rdzawa, przy podstawie brązowa[4].

Miąższ

W kapeluszu żółty lub zielonkawożółty, w trzonie rdzawy. Zapach nieokreślony, smak lekko cierpki[4].

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników czerwonobrązowy. Zarodniki 6–8,5 × 3,5–4,5 μm, jajowate lub elipsoidalne, z nieznaczną porą rostkową. Cheilocystydy wrzecionowate lub butelkowate, często z wydłużoną szyjką. Chryzocystyd brak[5].

Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]

Występuje w Ameryce Północnej, Środkowej i Południowej, Europie, Azji i na Nowej Zelandii[6]. W Polsce jest dość częsty. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski podano liczne stanowiska[3].

Saprotrof. Występuje w lasach iglastych i liściastych, zwłaszcza sosnowych[3]. Rozwija się na martwym drewnie, na stosach trocin i zrębkach. Owocniki wytwarza w całym sezonie grzybowym po okresach deszczu[7].

Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]

Łuskwiaki są trudne do odróżnienia. Żadna z poszczególnych cech łuskwiaka dwubarwnego nie jest wystarczająca do jego pewnej identyfikacji, dopiero zespół wielu cech to umożliwia: lepki, higrofaniczny kapelusz, wyraźnie jaśniejszy brzeg, łagodny zapach i smak, czerwonobrązowy wysyp zarodników[7]. Łuskwiak wypaleniskowy (Pholiota highlandensis) ma mniejszy i bardziej brązowy kapelusz i rośnie na wypaleniskach, łuskwiak szafranowoczerwony (Pholiota astragalina) ma trzon zakorzeniony w spróchniałym drewnie, a miąższ trzonu po uszkodzeniu nieco czernieje[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2019-05-26] (ang.).
  2. Species Fungorum [online] [dostęp 2019-05-26] (ang.).
  3. a b c Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1
  4. a b c d e Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1
  5. H. Knudsen, J. Vesterholt, Funga Nordica Nordsvamp, Copenhagen, 2008
  6. Discover Life Maps [online] [dostęp 2019-05-26].
  7. a b California Fungi – Pholiota spumosa [online] [dostęp 2019-05-26] (ang.).