Pieprzojad szmaragdowy
| ||
| Aulacorhynchus prasinus[1] | ||
| (Gould, 1834) | ||
 Podgatunek nominatywny | ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | ptaki | |
| Podgromada | Neornithes | |
| Nadrząd | neognatyczne | |
| Rząd | dzięciołowe | |
| Rodzina | tukanowate | |
| Rodzaj | Aulacorhynchus | |
| Gatunek | pieprzojad szmaragdowy | |
| Synonimy | ||
| ||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | ||
 | ||
Pieprzojad szmaragdowy (Aulacorhynchus prasinus) – gatunek małego ptaka z rodziny tukanowatych (Ramhastidae). Występuje na obszarach górskich od Meksyku przez Amerykę Środkową po północną Wenezuelę oraz wzdłuż łańcucha And do środkowej Boliwii.
Cechy gatunku[edytuj | edytuj kod]
Podobnie jak inne tukany, pieprzojad szmaragdowy jest jasno ubarwiony i ma duży dziób. Osobniki dorosłe mają 30–35 cm długości i 180 g masy. Płcie nie różnią się wyglądem, chociaż samice zwykle są mniejsze i mają krótsze dzioby. Przeważnie są zielono upierzone, podobnie jak inni przedstawiciele rodzaju Aulacorhynchus. Podogonie i końcówka ogona są rude. Mają poza tym czarny dziób z żółtymi plamami na górnej szczęce (ich rozmiar decyduje o konkretnym podgatunku) i u wszystkich, prócz podgatunku nominatywnego prasinus i wagleri, zaznacza się biały prążek u podstawy dzioba. Osobniki z podgatunku caeruleogularis mają rudą cętkę przy podstawie górnej szczęki, podczas gdy u niektórych pieprzojadów z podgatunku albivitta taka plamka występuje przy nasadzie dolnej szczęki. Podgardle jest ubarwione na biało u podgatunku nominatywnego i wagleri, na niebiesko u caeruleogularis oraz cognatus, na jasny szaroniebieski kolor u lautus, na niebiesko lub czarno u atrogularis, a na biało lub szaroniebiesko w podgatunku albivitta. Pierścień wokół oka przybiera barwę od niebieskiej po czerwoną, a u niektórych podgatunków jest bardzo ciemny, który z daleka może wyglądać na czarny. Nogi są matowo szare, podobnie jak barwa tęczówki.
Osobniki młodociane mają bardziej stłumione barwy, łącznie z podgardlem, a zależnie od podgatunku czarne plamy na dziobie są zastąpione przez ciemne lub w całości dziób jest żółty.
Środowisko i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Pieprzojad szmaragdowy jest powszechnym ptakiem w lasach deszczowych i terenach zalesionych, głównie na wyżej położonych obszarach. 3-4 białe jaja są umieszczane przez samicę w gładkiej szczelinie na drzewie, często w miejscu lęgowiska dzięcioła, ale czasem w naturalnych wnękach. Oboje rodziców wysiaduje jaja przez 14–15 dni, a pisklęta pozostają w gnieździe po wykluciu. Są ślepe i nieopierzone w pierwszych dniach poza jajem. Mają krótkie dzioby i specjalne poduszeczki na palcach stóp, które chronią przed szorstką powierzchnią gniazda. Oboje rodziców karmi swe potomstwo, nawet przez parę tygodni po opuszczaniu przez nie gniazda. W pełni opierzone stają się po 6 tygodniach.
Pieprzojady tworzą małe stada złożone z 5–10 ptaków, które posiadają osobnika-przywódcę, prowadzącego resztę grupy przez las. Ruszają się w nim prostoliniowym, szybkim lotem. To pierwotnie leśny, owocożerny gatunek, który sięga też po owady, jaszczurki, ptasie jaja i inne małe ofiary. Okrzyki pieprzojada szmaragdowego są głośnym, oschłym "rrip rrip" i "graval". Badacze zasugerowali, że obie płcie wydają inne odgłosy. Sygnał ostrzegawczy przypomina rechot, oprócz niego ptaki dźwiękiem wyrażają agresję.
Hodowla[edytuj | edytuj kod]
Pieprzojad szmaragdowy jest tukanem chętnie trzymanym w domu. Wykazuje przywiązanie do właściciela karmiącego go z ręki i lubi z nim przebywać. Szybko się uczy nowych sztuczek, podobnie jak kakadu. To ptak aktywny, wymagający trzymania w dużej klatce z żerdzią, na której może się obracać do przodu i tyłu. Należy stosować przy karmieniu wysokoowocową dietę, bez której ptak staje się podatny na rozwój chorób związanych z magazynowaniem żelaza, co przypomina hemochromatozę u ludzi.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Aulacorhynchus prasinus, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Emerald Toucanet (Aulacorhynchus prasinus) (ang.). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 16 lipca 2011].
- ↑ Aulacorhynchus prasinus. Czerwona księga gatunków zagrożonych (IUCN Red List of Threatened Species) (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Przewodnik ptaków Kostaryki, Stiles if Skutch ISBN 0-8014-9600-4
- Ptaki Wenezueli, Hilty, ISBN 0-7136-6418-5.
- Navarro, A., Peterson, A., López-Medrano, E., Benítez-Díaz, H. (2001). Species limits in Mesoamerican Aulocorhynchus Toucanets. The Wilson Bull. 113(4): 363-372.
